Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου, Καθηγήτρια Τμήματος Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ
Μαρία Χωριανοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ
Κωνσταντίνος Ηροδότου, Εντεταλμένος Διδάσκων Τμήματος Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η εργασία αυτή εστιάζει στο ζήτημα του ορθού λόγου, όπως παρουσιάζεται στο φιλοσοφικό έργο δυο μεγάλων στοχαστών της κριτικής θεωρίας, του Μαξ Χορκχάιμερ και του Γιούργκεν Χάμπερμας, με σκοπό να αναδείξει τις προοπτικές κοινωνικής χειραφέτησης που ανοίγονται στη μία και την άλλη περίπτωση. Αρχικά, γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση των βασικών αρχών και του αντικειμένου της κριτικής θεωρίας, καθώς και μια παρουσίαση των φιλοσοφικών θεωριών που την επηρέασαν, με αναφορές σε έργα του Μαξ Βέμπερ, του Καρλ Μαρξ και του Γκρέγκορ Λούκατς. Στη συνέχεια, αναλύονται δύο μορφές λόγου κατά τον Χορκχάιμερ: ο αντικειμενικός λόγος, ο οποίος θεωρείται μια εγγενής αρχή της πραγματικότητας και ο εργαλειακός λόγο, ο οποίος εκλαμβάνεται ως ένα εργαλείο με το οποίο εξουσιάζουμε τη φύση. Απέναντι σε αυτό το δίπολο, αντιπαρατίθεται μια τρίτη μορφή λόγου που προκύπτει από τη θεωρία της επικοινωνιακής δράσης του Χάμπερμας: τον επικοινωνιακό λόγο, δηλαδή τον λόγο που στηρίζεται στην επικοινωνία και στη συναίνεση. Τέλος, επιχειρείται μια σύγκριση των δύο αυτών θεωριών όσο αφορά τον χειραφετικό προσδιορισμό τους, δηλαδή την ικανότητά τους να μας οδηγήσουν σε μια ελεύθερη κοινωνία.
