Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μπουτοπούλου Βαρβάρα, Ακαδημαϊκή Υπότροφος, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ, Επιβλέπουσα
Περδικάρης Παντελεήμων, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Ντέλη Χαραλαμπία, Διδάκτωρ, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Οι μύκητες του γένους Candida αποτελούν αιτία πρόκλησης επιφανειακών και απειλητικών για την ζωή διεισδυτικών λοιμώξεων σε ευπαθείς ομάδες ασθενών. Τo είδος Candida albicans, και τα ευκαιριακά μη albicans παθογόνα C. tropicalis, C. glabrata, C. parapsilopsis, C. krusei εμφανίζουν την υψηλότερη συχνότητα κλινικής απομόνωσης σε δείγματα ασθενών. Ένα νέο είδος του γένους Candida, ο μύκητας Candida auris, αναδυόμενος παθογόνος μικροοργανισμός, χαρακτηρίσθηκε αρχικά το 2009 στην Ιαπωνία.
Ελάχιστη παρουσία του μύκητα ανιχνεύεται στην κοινότητα, ενώ εξαπλώνεται ταχύτατα στο ενδονοσοκομειακό περιβάλλον προκαλώντας επιδημίες. Η προδιάθεση αποικισμού του δέρματος αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του παθογόνου μύκητα, όπως και η οριζόντια μετάδοση, η οποία σπάνια παρατηρείται στους λοιπούς μύκητες του γένους Candida ιατρικής σημασίας με εξαίρεση την C. parapsilopis. Παράλληλα, σημειώνεται ιδιαίτερη δυσχέρεια στην ταυτοποίηση κλινικά απομονωμένων στελεχών Candida auris με κλασικές μικροβιολογικές μεθόδους, οι οποίες συχνά οδηγούν σε λανθασμένη ταξινόμηση. Ο παθογόνος μύκητας παρουσιάζει ανθεκτικότητα στις διαθέσιμες αντιμυκητισιακές θεραπείες, με εξαίρεση τις εχινοκανδίνες, οι οποίες θεωρούνται θεραπείες πρώτης γραμμής στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων Candida auris.
Οι παιδιατρικοί ασθενείς και ιδιαίτερα τα πρόωρα γεννηθέντα νεογνά και ασθενείς με συνοσυρρότητες νοσηλευόμενοι σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας / Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση λοίμωξης προκαλούμενης από τον μύκητα Candida auris.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της εξάπλωσης και αντιμετώπισης λοιμώξεων Candida auris σε παιδιατρικούς ασθενείς, με έμφαση στην επιδημιολογία αυτών, τα κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών, τις διαγνωστικές πρακτικές οι οποίες αξιοποιούνται για την ταυτοποίηση κλινικά απομονθέντων στελεχών και τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές. Επιπλέον, εξετάζονται νέες θεραπείες για την αντιμετώπιση των παραπάνω λοιμώξεων οι οποίες βρίσκονται σε διάφορα πειραματικά στάδια.
Για τη συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας αξιοποιήθηκαν οι βάσεις δεδομένων PubMed, Google Scholar και Web of Science. Αναζητήθηκαν αποκλειστικά επιστημονικά άρθρα δημοσιευμένα στην αγγλική γλώσσα από το 2009, έτος χαρακτηρισμού του Candida auris, έως το 2023, στα οποία υπήρχε σαφής αναφορά σε παιδιατρικές λοιμώξεις από τον παθογόνο μύκητα και την αντιμετώπιση αυτών. Εξαιρέθηκαν προδημοσιεύσεις (pre-print articles), άρθρα σύνταξης (editorial) καθώς και ομιλίες. Η σύνθεση των αποτελεσμάτων ήταν αφηγηματικού χαρακτήρα.
Από τα αποτελέσματα της μελέτης προκύπτει ευρεία εξάπλωση του παθογόνου μύκητα σε παιδιατρικούς ασθενείς της Ασίας και της Νότιου Αμερικής. Κρούσματα παιδιατρικών λοιμώξεων έχουν καταγραφεί στην Νότιο Αφρική και την Αφρική, ενώ πρόσφατα εντοπίστηκε ασυμπτωματικός αποικισμός σε πρόωρα γεννηθέν βρέφος στην Ευρώπη. Ασθενείς νοσηλευόμενοι σε ΜΕΝΝ/ ΜΕΘ παίδων με συνοσυρρότητες (προωρότητα, συγγενείς καρδιοπάθειες, σήψη, χρόνια νεφρική νόσος /ανεπάρκεια) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης C. auris. Κύρια μορφή εκδήλωσης αυτής είναι η αιματογενής λοίμωξη, ενώ καταγράφεται θνησιμότητα 0-80% . Η αξιοποίηση μοριακών μεθόδων (αλληλούχιση, φασματομετρία μάζας MALDI-TOF) για την ταυτοποίηση κλινικά απομονωμένων στελεχών πραγματοποιείται σπάνια, με αποτέλεσμα την λανθασμένη ταξινόμιση αυτών με χρήση εργαστηριακών μεθόδων ρουτίνας, συχνότερα ως C. haemulonii. Οι θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση των παιδιατρικών λοιμώξεων Candida auris είναι περιορισμένες, ενώ στελέχη του μύκητα παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στις τριαζόλες και σπανιότερα την αμφοτερικίνη β.
Η παρούσα συστηματική ανασκόπηση αναδυκνύει την ανάγκη για έγκαιρη και έγκυρη ταυτοποίηση του παθογόνου μύκητα σε κλινικά δείγματα ευάλωτων παιδιατρικών ασθενών, η οποία θα εξασφαλίζει την εφαρμογή Μέτρων Πρόληψης και Ελέγχου με στόχο τον περιορισμό των επιδημιών και της θνησιμότητας. Η ανάπτυξη νέων θεραπειών, όπως μονοκλωνικών αντισωμάτων και εμβολίων, αποτελεί ελπιδοφόρο γεγονός.
Λέξεις-κλειδιά:
Παιδιατρικοί ασθενείς, Παιδιατρικό νοσοκομείο, Διάγνωση, Θεραπεία, Πρωτόκολλο, Μονάδες Εντατικής Θεραπείας
