Ανάπτυξη και επικύρωση μεθόδου για τον προσδιορισμό γκαλανταμίνης, δονεπεζίλης και ριβαστιγμίνης σε εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ορό αίματος και ούρα με Υγρή Χρωματογραφία Υψηλής Πίεσης

Ιωάννης Παπαδογιάννης Καθηγητής (Επιβλέπων), Βικτωρία Σαμανίδου Καθηγήτρια, Λήδα Κοβάτση Επίκ. Καθηγήτρια

Ανάπτυξη και επικύρωση μεθόδου για τον προσδιορισμό γκαλανταμίνης, δονεπεζίλης και ριβαστιγμίνης σε εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ορό αίματος και ούρα με Υγρή Χρωματογραφία Υψηλής Πίεσης

Development and validation of a method for the determination of galantamine, donepezil and rivastigmine in cerebrospinal fluid, blood serum and urine by High Pressure Liquid Chromatography

Η γκαλανταμίνη, η δονεπεζίλη και η ριβαστιγμίνη χρησιμοποιούνται φαρμακευτικά για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου του Αλτσχάιμερ. Δρουν αναστέλλοντας την υδρόλυση της ακετυλοχολίνης (ACh, νευροδιαβιβαστής) από την ακετυλοχολινεστεράση (AChE) και τη βουτυρυλοχολινεστεράση (BuChE), με αποτέλεσμα να διατηρούνται υψηλά τα επίπεδα του συγκεκριμένου νευροδιαβιβαστή. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η δραστηριότητα της ακετυλοχολινεστεράσης στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ), η οποία εξαρτάται από τη συγκέντρωση του φαρμάκου σε αυτό, έχει σημαντική επίδραση στην κλινική εικόνα του ασθενούς. Κατά συνέπεια, η παρακολούθηση τόσο της ενεργότητας του ενζύμου, όσο και της συγκέντρωσης του φαρμάκου στο ΕΝΥ έχει ιδιαίτερη κλινική σημασία σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα. Επίσης, η διαθεσιμότητα μιας αξιόπιστης αναλυτικής μεθόδου για τον προσδιορισμό αυτών των φαρμάκων σε ορό αίματος και ούρα είναι μεγάλης σημασίας, τόσο στην κλινική τοξικολογία, όσο και στην ιατροδικαστική τοξικολογία. Για το σκοπό αυτό, αναπτύχθηκε και επικυρώθηκε μία μέθοδος για τον ταυτόχρονο προσδιορισμό της γκαλανταμίνης, της δονεπεζίλης και της ριβαστιγμίνης σε ΕΝΥ, ορό αίματος και ούρα με την τεχνική της Υγρής Χρωματογραφίας Υψηλής Πίεσης (HPLC) με ανιχνευτή παράταξης φωτοδιόδων (DAD). Η μέθοδος επικυρώθηκε σε εμβολιασμένα δείγματα ΕΝΥ, ορού αίματος και ούρων ως προς τη γραμμικότητα, την ακρίβεια, την πιστότητα και τη σταθερότητα. Η έκλουση της γκαλανταμίνης στα 1,5 λεπτά, της δονεπεζίλης στα 2,1 λεπτά και της ριβαστιγμίνης στα 3,1 λεπτά επιτεύχθηκε βαθμωτά σε στήλη ODS Hypersil, κλασική C18 (250  2.1 mm, 5.0 μm) (Thermo Scientific), ενώ η ανίχνευση έγινε στα 215 nm για τη ριβαστιγμίνη, στα 232 nm για τη δονεπεζίλη και στα 290 nm για τη γκαλανταμίνη. Η μέθοδος εφαρμόστηκε σε δείγματα ΕΝΥ, ορού αίματος και ούρων που ελήφθησαν από ασθενείς με νόσο Alzheimer που λαμβάνουν δονεπεζίλη και ριβαστιγμίνη και οι συγκεντρώσεις των φαρμάκων θα συσχετιστούν με την ενεργότητα της ακετυλοχολινεστεράσης και της βουτυρυλοχολινεστεράσης και την κλινική εικόνα των ασθενών. Επίσης η παρούσα μέθοδος μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για την κλινική τοξικιλογία καθώς και για την ιατροδικαστική τοξικολογία, καθώς είναι η μόνη διαθέσιμη μέθοδος για τον ταυτόχρονο προσδιορισμό των φαρμάκων σε ΕΝΥ, ορό αίματος και ούρα με την απλή τεχνική της HPLC-DAD.

158

0