"Το Δόγμα Τρούμαν και η Αμερικανική Βοήθεια σε Ελλάδα και Τουρκία, 1947-1953"

Ζηνοβία (Τζένη) Λιαλιούτη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ.

"Το Δόγμα Τρούμαν και η Αμερικανική Βοήθεια σε Ελλάδα και Τουρκία, 1947-1953"

"Το Δόγμα Τρούμαν και η Αμερικανική Βοήθεια σε Ελλάδα και Τουρκία, 1947-1953"

Η παρούσα έρευνα αφορά την αναζήτηση των λόγων και των τρόπων παρέμβασης της Αμερικής στο εσωτερικό της Ελλάδας και της Τουρκίας, κατά τα έτη 1947-1953, μέσω του Δόγματος Τρούμαν. Πρώτα διερευνούνται οι συνθήκες που επικρατούσαν στα δύο αυτά κράτη κατά το 1947, λίγο πριν από την εξαγγελία του Δόγματος, από τον Harry S. Truman, Πρόεδρο των ΗΠΑ. Η Ελλάδα, ύστερα από αλλεπάλληλες εμφύλιες συρράξεις τόσο στο εσωτερικό της, όσο και στο εξωτερικό, με τη συμμετοχή της, βρίσκεται αδύναμη να χειριστεί μόνη το έργο της ανασυγκρότησης της εθνικής της οικονομίας, και έχει την ανάγκη για εξωτερική βοήθεια. Αντίθετα, η Τουρκία, λόγω της ουδετερότητάς της, έχει ελάχιστες καταστροφές, ενώ αυτό που χρειάζεται είναι περισσότερο η ενίσχυση του στρατού της. Η χορήγηση της αμερικανικής βοήθειας αποφασίστηκε την κατάλληλη στιγμή για τις δύο αυτές χώρες, αφού με αυτή επιτεύχθηκαν δύο σημαντικοί στόχοι: οι ΗΠΑ αντέκρουσαν την απειλή της κομμουνιστικής επέκτασης, προερχόμενης από τη Σοβιετική Ένωση, εξασφαλίζοντας την υποστήριξη της Ελλάδας και της Τουρκίας προς το αμερικανικό κράτος, ενώ παράλληλα βοήθησαν στην οικονομική ανασυγκρότηση των δύο κρατών. Ανάμεσα στους τρόπους εφαρμογής του Προγράμματος Ανασυγκρότησης, ήταν η εγκατάσταση στην Ελλάδα της AMAG (American Mission for Aid to Greece), αργότερα της ECA/Greece (Economic Cooperation Administration for Greece) και τέλος της MSA/Greece (Mutual Security Agency for Greece), προς επιβολή μεταρρυθμίσεων και ελέγχων, για πιο σωστή λειτουργία του ελληνικού κράτους και ισοσκέλιση του προϋπολογισμού. Αντίστοιχα, στην Τουρκία εγκαταστάθηκε η ECA/Turkey (Economic Cooperation Administration for Turkey), η οποία κατάφερε να αναπτύξει τόσο τον στρατό της χώρας, όσο και την οικονομία της, με βάση τη χρήση και κάρπωση της τουρκικής γης. Όμως, τα αποτελέσματα που επήλθαν, δεν αντιστοιχούσαν στις προσδοκίες των ΗΠΑ. Η Ελλάδα, παρόλο που γνώρισε μία ανάπτυξη κατά τα 1947-1953, δεν χρησιμοποίησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ενίσχυση που της χορηγήθηκε, με συνέπεια την εμφάνιση νέων προβλημάτων στο εσωτερικό της, και την επικράτηση της δυσπιστίας και αβεβαιότητας του ελληνικού λαού προς αυτή. Τέλος, σχετικά με τις επιπτώσεις στο τουρκικό κράτος, η οικονομία ακολούθησε συνεχή ανοδική πορεία, συνοδευόμενη από τεχνολογική ανάπτυξη, για τα έτη 1948-1952, όμως και πάλι, η Τουρκία εστίασε περισσότερο στην απόκτηση της αρωγής και όχι τόσο στη χρήση της, με άμεση συνέπεια την απογοήτευση της τουρκικής κοινωνίας, αλλά και τον σκεπτικισμό των ΗΠΑ.

103

3