Γενετικοί παράγοντες στην πρωτοπαθή οστεοαθρίτιδα γόνατος

Διδακτορική Διατριβή uoadl:1305902 600 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Τομέας Υγείας - Μητέρας - Παιδιού
Βιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2013-03-27
Έτος εκπόνησης:
2013
Συγγραφέας:
Καλιακάτσος Μάριος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Καναβάκης Ε., Μαλίζος Κ., Τσέζου Α., Κίτσιου - Τζέπη Σ., Ευσταθόπουλος Ν., Χρονόπουλος Ε., Τζέπη Μ.
Πρωτότυπος Τίτλος:
Γενετικοί παράγοντες στην πρωτοπαθή οστεοαθρίτιδα γόνατος
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Genetic factors in primary in primaty knee osteoarthritis
Περίληψη:
Η πρωτοπαθής ΟΑ είναι μια κοινή, όψιμης έναρξης νόσος που χαρακτηρίζεται από
απώλεια του αρθρικού χόνδρου. Πλήθος επιδημιολογικών μελετών έχουν δείξει ότι
οι γενετικοί παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο και το κυρίαρχο μοντέλο είναι
αυτό της μικρής επίδρασης κοινών πολυμορφισμών. Η παρούσα μελέτη είναι μία
μελέτη ασθενών-μαρτύρων με στόχο να διερευνηθεί το κατά πόσο πολυμορφισμοί σε 6
γονίδια συσχετίζονται με την ανάπτυξη πρωτοπαθούς οστεοαρθρίτιδας.
Τα 6 γονίδια που μελετήθηκαν περιλάμβαναν τα γονίδια για 2 βασικές δομικές
πρωτεΐνες του χόνδρου COL1A2 και COL2A1, τα γονίδια για τις πρωτείνες ASPN
(asporin), CALM1 (calmodulin1) και τον οιστρογονικό υποδοχέα α (ESR1) που
εμπλέκονται στο μεταβολισμό του αρθρικού χόνδρου καθώς και τον αδρενεργικό
υποδοχέα β2 (ADRB2) που εμπλέκεται σε νευροάνοσους μηχανισμούς φλεγμονής. Τα
γονίδια αυτά επελέγησαν με βάση είτε προηγούμενες μελέτες που είχαν δείξει
συσχέτιση με την ΟΑ (ASPN, CALM1, ESR1, COL1A2, COL2A1) είτε με βάση την
υπόθεση της συμβολής της φλεγμονής στην ΟΑ (ADRB2). To δείγμα μας αποτελείται
από 158 ασθενείς με ιδιοπαθή ΟΑ γόνατος και από 193 υγιείς μάρτυρες. Όλοι οι
συμμετέχοντες έχουν απαντήσει σε ερωτηματολόγια τα οποία περιέχουν στοιχεία από
το οικογενειακό και ατομικό αναμνηστικό τους (π.χ. ηλικία εμμηναρχής-
εμμηνόπαυσης, κάπνισμα, συνοδές παθήσεις, βαθμός σωματικής δραστηριότητας και
χρήσης της άρθρωσης του γόνατος κ.α.). Επίσης όλοι υποβλήθηκαν σε ακτινολογικό
έλεγχο (προσθιοπίσθιες ακτινογραφίες γονάτων άμφω σε ορθία στάση) και οι
ακτινογραφίες αξιολογήθηκαν με βάση το σύστημα Kellgren-Lawrence (K/L). Για
κάθε συμμετέχοντα στην έρευνα έχει υπολογισθεί ο δείκτης μάζας-σώματος (ΒΜΙ).
Στο COL1A2 προσδιορίστηκε ο αριθμός των επαναλήψεων GT στο ιντρόνιο 1 του
γονιδίου, στο COL2A1 ανιχνεύτηκαν οι αλλαγές R75C, R519C, R789C ενώ στον ADRB2
υποδοχέα προσδιορίστηκαν οι πολυμορφισμοί Arg16Gly, και Glu27Gln. Κανείς από
τους παραπάνω πολυμορφισμούς δεν είχε διερευνηθεί σε σχέση με την ΟΑ. Τα
αποτελέσματά μας ήταν αρνητικά για συσχέτιση με την ΟΑ. Στο γονίδιο του ESR1
έγινε προσδιορισμός των πολυμορφικών θέσεων XbaI (A/G) και PvuII (T/C) στο
ιντρόνιο 1. Δείχτηκε ότι: i)Το αλληλόμορφο A διαδραματίζει προστατευτικό ρόλο
έναντι της ΟΑ, ii)o γονότυπος AG έχει τριπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης
οστεοαρθρίτιδας σε σχέση με τον γονότυπο AA, iii)o απλότυπος TG έχει 6 φορές
μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας σε σχέση με τον TA, iv) o
απλότυπος CG έχει σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης ΟΑ σε σχέση με τον ΤΑ Στο
γονίδιο της asporin προσδιορίστηκε ο αριθμός επαναλήψεων μιας πολυμορφικής
σειράς ασπαρτικού οξέος και βρέθηκε ότι το D13 αλληλόμορφο είναι
προστατευτικός παράγοντας για ΟΑ (αυξημένη συχνότητα στους μάρτυρες), όμως το
D15 (και όχι το D14, όπως είχε βρεθεί στους Ιάπωνες) αλληλόμορφο είναι
παράγοντας κινδύνου εμφάνισης ΟΑ γονάτος (OR: 1.54). Στο γονίδιο CALM1, μία
μονονουκλεοτιδική αλλαγή (SNP) στον υποκινητή του γονιδίου -16C/T είχε
ενοχοποιηθεί σε ΟΑ ισχίου σε Ιάπωνες ασθενείς. Στους Έλληνες ασθενείς δεν
βρέθηκε διαφορά στη συχνότητα των γονότυπων -16C/T μεταξύ ασθενών ΟΑ και
μαρτύρων όμως ο συνδυασμός του γονότυπου -16ΤΤ με τον ASPN (D14 ή D15) αυξάνει
τον κίνδυνο εμφάνισης OA γόνατος, με οριακή στατιστικά σημαντική διαφορά.
Τέλος, η εργασία αυτή συνέβαλε στην τυποποίηση της μεθοδολογίας μικροσυστοιχιών
DNA, η οποία θα μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί για περαιτέρω ανάλυση άλλων
πολυμορφισμών/ μεταλλάξεων σε άλλα γονίδια.
Λέξεις-κλειδιά:
Ασπορίνη (ASPN), Καλμοδούλινη 1 (CALM1), Αδρενεργικός Β2 υποδοχέας (ADRB2), Κολλαγόνο 2 άλφα 1 (COL2A1) , Κολλαγόνο 1 άλφα 2 (COL1A2)
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Ναι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
206
Αριθμός σελίδων:
181
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

document.pdf
4 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.