Μονάδα:
Κατεύθυνση Ιστορία και Φιλοσοφία των Επιστημών και της ΤεχνολογίαςΒιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών
Ημερομηνία κατάθεσης:
2014-09-09
Συγγραφέας:
Παναγιωτόπουλος Βασίλειος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Κώστας Γαβρόγλου Καθηγητής (επιβλέπων), Μανώλης Πατηνιώτης Αναπλ. Καθηγητής, Θεόδωρος Αραμπατζής Καθηγητής
Πρωτότυπος Τίτλος:
Διαφωτισμός και Ιστορία: Η ελληνόγλωσση ιστοριογραφία του 18ου αιώνα
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Vasilis Hilias Panagiotopoulos, Enlightenment and History. The Greek-language historiography of the eighteenth century.
Περίληψη:
Αντικείμενο της διατριβής είναι ο ιστορικός λόγος που παράγεται από τις
ελληνόγλωσσες εκδόσεις του 18ου αιώνα είτε πρωτότυπα είτε σε διασκευή και
μετάφραση και οι ενδεχομενικές ιδεολογικές και κοινωνικές του επιπτώσεις στον
ελληνορθόδοξο κοινωνικό σχηματισμό την περίοδο της «πνευματικής του
αναγέννησης». Στην Εισαγωγή δηλώνονται οι θεωρητικές παραδοχές που διατρέχουν
τη διατριβή και δίνονται συνοπτικά προηγούμενες προσεγγίσεις στην ελληνόγλωσση
ιστοριογραφία του 18ου αιώνα. Στο Πρώτο Μέρος της διατριβής (“Η Ιστορία της
Ιστοριογραφίας και η συμβολή του Διαφωτισμού”) εξετάζεται η συμβολή του
Διαφωτισμού στις ιστορικές σπουδές. Στο Δεύτερο Μέρος της διατριβής μελετάται η
έντυπη ελληνόγλωσση ιστοριογραφία του 18ου αιώνα και χωρίζεται σε δύο τμήματα:
στο πρώτο τμήμα, (κεφάλαια 5ο - 7ο) εξετάζονται τα έντυπα έργα εκκλησιαστικής
ιστοριογραφίας που εμφανίζονται στα τέλη του 17ου και τις αρχές του 18ου αιώνα.
Ως γενεσιουργό αίτιο της εμφάνισής τους προκρίνεται η τοπική πολιτική συγκυρία.
Στο δεύτερο τμήμα, (κεφάλαια 8ο - 11ο) αναλύονται τα έντυπα σύγχρονης πολιτικής
ιστορίας που παρακολουθούν κυρίως τις πολιτικές εξελίξεις στη Ρωσία και τις
ευρύτερες διπλωματικές και πολεμικές συγκρούσεις στη ΝΑ. Μεσόγειο και τη Β.
Βαλκανική. Τα ιστορικά έντυπα θεωρήθηκαν υπεύθυνα για τη διαμόρφωση μίας
νεωτερικής πολιτικής συνείδησης στον ελληνορθόδοξο κόσμο του 18ου αιώνα. Στον
Επίλογο εκτίθενται τα συμπεράσματα της διατριβής. Η ιστοριογραφία του ελληνικού
18ου αιώνα συγκροτήθηκε κυρίως γύρω από την αφήγηση με βάση την κριτική
επεξεργασία των πηγών με τη συνοδεία τεκμηρίων και την προβληματική για τις
σύγχρονες εξελίξεις της τοπικότητας. Βασικός σκοπός της υπήρξε η διατύπωση ενός
«ωφέλιμου λόγου» για το Γένος και η κατοχύρωση της κοινωνικής κινητικότητας που
έφερνε η ανάδυση των νέων στρωμάτων. Η πολυμορφία του ιστορικού εντύπου,
τονίζει την αντίσταση της τοπικής παράδοσης στα διεθνή κελεύσματα και την
προσήλωση της έντυπης ιστοριογραφίας στην έκφραση των ιδεολογικών ζυμώσεων μιας
κοινωνίας σε φάση μετασχηματισμού.
Λέξεις-κλειδιά:
Διαφωτισμός, Ιστοριογραφία, 18ος αιώνας, Ιστορία επιστήμης, Νεοελληνικός Διαφωτισμός
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
1
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
322
