Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Όλγα Τζάκου Καθηγήτρια (Επιβλέπουσα), Βασίλειος Ρούσσης Καθηγητής, Μαρία Κουλάδη Αναπληρώτρια Kαθηγήτρια
Πρωτότυπος Τίτλος:
Συγκριτική μελέτη αιθερίων ελαίων φυλλώματος από 54 taxa του γένους Pinus L. - Απομόνωση και ταυτοποίηση δευτερογενών μεταβολιτών από τα είδη Pinus heldreichii Christ., Pinus pinea L. και Pinus nigra subsp. nigra Arn.
Μεταφρασμένος τίτλος:
Comparative study of the essential oil composition of the foliage of 54 Pinus taxa - Isolation and structure elucidation of secondary metabolites from the species Pinus heldreichii Christ., Pinus pinea L. and Pinus nigra subsp. nigra Arn.
Περίληψη:
Στα πλαίσια της παρούσας διδακτορικής διατριβής μελετήθηκε η χημική σύσταση των
οργανικών εκχυλισμάτων διαφορετικών φυτικών τμημάτων των ειδών Pinus
heldreichii Christ., Pinus nigra subsp. nigra Arn. και Pinus pinea L. Επίσης,
μελετήθηκε η χημική σύσταση των αιθερίων ελαίων από το φύλλωμα 46 ειδών του
γένους Pinus (54 taxa) που συλλέχθηκαν είτε από φυσικές θέσεις είτε από
βοτανικούς κήπους.Οι κώνοι του είδους P. heldreichii υποβλήθηκαν σε εξαντλητική
εκχύλιση με οργανικούς διαλύτες και το εκχύλισμα που προέκυψε υποβλήθηκε σε
σειρά χρωματογραφικών διαχωρισμών μέσω των οποίων απομονώθηκαν και
ταυτοποιήθηκαν συνολικά 38 μεταβολίτες, συγκεκριμένα είκοσι διτερπένια
αβιετικού τύπου, οκτώ με σκελετό πιμαρανίου, τέσσερα λαβδανικού τύπου, δύο
μακροκυκλικά διτερπένια τύπου κεβρανίου, δύο διτερπένια παράγωγα ποδοκαρπενίου,
ένα οξυγονωμένο σεσκιτερπένιο και ένα στεροειδές. Μεταξύ αυτών, τρείς
διτερπενικοί μεταβολίτες (δύο πιμαρικού και ένας αβιετικού τύπου) ήταν νέα
φυσικά προϊόντα, ένας μεταβολίτης σκελετού αβιετανίου αναφέρεται πρώτη φορά σε
Γυμνόσπερμα, τέσσερεις μεταβολίτες αναφέρονται πρώτη φορά στο γένος Pinus, ενώ
εικοσιεπτά απομονώνονται πρώτη φορά από το είδος P. heldreichii. Επιπλέον, για
είκοσι γνωστούς μεταβολίτες πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά η πλήρης απόδοση των
φασματοσκοπικών τους δεδομένων.Τα βελονοειδή φύλλα του είδους P. nigra subsp.
nigra εκχυλίστηκαν εξαντλητικά με οργανικούς διαλύτες και το εκχύλισμα που
παραλήφθηκε υποβλήθηκε σε επιμερισμό μεσω υγρής-υγρής εκχύλισης και στη
συνέχεια υποβλήθηκε σε σειρά χρωματογραφικών διαχωρισμών. Συνολικά απομονώθηκαν
και ταυτοποιήθηκαν 12 μεταβολίτες και συγκεκριμένα τέσσερα διτερπένια
λαβδανικού τύπου, πέντε διτερπένια με σκελετό αβιετανίου, ένα στεροειδές και
δύο φαινολικά παράγωγα. Μεταξύ αυτών, δύο μεταβολίτες αποτελούν νέα φυσικά
προϊόντα, πέντε αναφέρονται πρώτη φορά από το συγκεκριμένο είδος, ενώ για έξι
γίνεται η πλήρης απόδοση των φασματοσκοπικών τους δεδομένων για πρώτη φορά.
Επίσης, σε εξαντλητική εκχύλιση με οργανικούς διαλύτες υποβλήθηκε ο φλοιός του
είδους P. pinea και το εκχύλισμα που παραλήφθηκε αναλύθηκε χρωματογραφικά
οδηγώντας στην απομόνωση ενός φλαβονοειδούς και μίγματος λιπαρών εστέρων του
φερουλικού οξέος.Νωπά βελονοειδή φύλλα από 37 taxa του υπογένους Pinus και 17
taxa του υπογένους Strobus υποβλήθηκαν σε υδραπόσταξη και τα αιθέρια έλαια που
παραλήφθηκαν, αναλύθηκαν μέσω GC-FID και GC-MS. Μεταξύ των δειγμάτων
παρατηρήθηκαν σημαντικές ποσοτικές, αλλά και ποιοτικές διαφορές. Μονοτερπένια,
σεσκιτερπένια και διτερπένια κυριαρχούσαν στις αναλύσεις, με τους
μονοτερπενικούς υδρογονάνθρακες α- και β-πινένιο και το σεσκιτερπένιο
γερμακρένιο D να χαρακτηρίζουν την πλειοψηφία των δειγμάτων. Στην παρούσα
μελέτη αναλύθηκε για πρώτη φορά το αιθέριο έλαιο των βελόνων εικοσιενός taxa,
συμπεριλαμβανομένων δεκαπέντε του υπογένους Pinus και έξι του υπογένους
Strobus.
Λέξεις-κλειδιά:
Pinus, Δευτερογενείς μεταβολίτες, Διτερπένια, Αιθέριο έλαιο, Δομικός χαρακτηρισμός
