Περίληψη:
Εισαγωγή: Το κάπνισμα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους, αναστρέψιμους
παράγοντες καρδιαγγειακής θνητότητας και νοσηρότητας σε όλο τον κόσμο. Στον
αγώνα κατά του καπνίσματος, εκτός από τη συμβουλευτική, έχουν προστεθεί διάφορα
φαρμακευτικά σκευάσματα, όπως η βαρενικλίνη και η θεραπεία υποκατάστασης
νικοτίνης (ΘΥΝ), η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των οποίων είναι
αντικείμενο επιστημονικής έρευνας.
Στόχοι της μελέτης: 1) Η αποτελεσματικότητα της βαρενικλίνης και της ΘΥΝ όσον
αφορά τη διακοπή του καπνίσματος. 2) Η μεταβολή του λιπιδαιμικού
profile, του σωματικού βάρους και της αρτηριακής πίεσης μετά από μακροχρόνια
χορήγηση βαρενικλίνης ή ΘΥΝ.
Μεθοδολογία: Στη μελέτη αρχικά εντάχθηκαν 65 άτομα που τυχαιοποιήθηκαν με βάση
το φύλο και με αναλογία 5:1 στις παρακάτω δύο ομάδες για 6 μήνες: 1) Ομάδα
βαρενικλίνης – ΒΑ (Ν=54): Έλαβε συστηματικά βαρενικλίνη. 2) Ομάδα θεραπείας
υποκατάστασης νικοτίνης – ΘΥΝ (Ν=11): Τα άτομα της ομάδας αυτής έλαβαν
υποκατάστατα νικοτίνης με τη μορφή μασώμενου δισκίου (τσίχλας) και διαδερμικού
εμπλάστρου. Κατά την έναρξη της μελέτης προσδιορίστηκαν κλινικές παράμετροι,
συνυπάρχοντες παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (π.χ. αρτηριακή υπέρταση,
δυσλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία, θετικό οικογενειακό ιστορικό
στεφανιαίας νόσου - ΣΝ) και καταγράφηκε η φαρμακευτική αγωγή. Επιπλέον
μετρήθηκαν η ολική χοληστερόλη, ο δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ) και η αρτηριακή
πίεση στην έναρξη και στη λήξη της μελέτης.
Αποτελέσματα: Τη μελέτη ολοκλήρωσαν συνολικά 61 άτομα (30 άνδρες, 31 γυναίκες),
ενώ 4 αποχώρησαν για προσωπικούς λόγους. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες υπήρχαν
και 11 άτομα με διαγνωσμένη ΣΝ και προηγούμενο έμφραγμα του μυοκαρδίου. Οι δύο
ομάδες ήταν ισοδύναμες ως προς τα βασικά τους χαρακτηριστικά και τους
παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου στην έναρξη της μελέτης (p>0.05). Τελικά
μετά από 6 μήνες πέτυχαν να διακόψουν το κάπνισμα 29 άτομα (58%) στην ομάδα ΒΑ
και 8 άτομα (72.72%) στην ομάδα ΘΥΝ. Ακολούθως σχηματίστηκαν οι εξής υποομάδες:
Α) Άτομα τα οποία έλαβαν βαρενικλίνη και διέκοψαν το κάπνισμα (Ν=29). Β) Άτομα
τα οποία ξεκίνησαν να λαμβάνουν βαρενικλίνη την οποία όμως διέκοψαν και
απέτυχαν να διακόψουν το κάπνισμα (Ν=21). Γ) Άτομα που έλαβαν ΘΥΝ και κατάφεραν
να διακόψουν το κάπνισμα (Ν=8). Δ) Άτομα τα οποία ξεκίνησαν να λαμβάνουν ΘΥΝ,
αλλά την διέκοψαν και μαζί απέτυχαν να διακόψουν το κάπνισμα (Ν=3). Στη
στατιστική ανάλυση συμπεριελήφθησαν οι 3 πρώτες υποομάδες. Από τη στατιστική
επεξεργασία, οι υποομάδες δεν διέφεραν μεταξύ τους ως προς όλες τις
εξεταζόμενες παραμέτρους στην έναρξη της μελέτης (p>0.05). Μετά όμως από 6
μήνες οι υποομάδες Α και Γ πέτυχαν να μειώσουν τις τιμές της ολικής
χοληστερόλης συγκριτικά, τόσο με τις τιμές αναφοράς (p<0.001, p=0.045,
αντίστοιχα), όσο και σε σχέση με την υποομάδα Β (p<0.001, p=0.013, αντίστοιχα).
Επιπλέον στην υποομάδα Α μειώθηκε η ολική χοληστερόλη σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό
από ότι στην υποομάδα Γ (p<0.001). Από την άλλη μεριά, οι υποομάδες Α και Γ
αύξησαν στατιστικά σημαντικά το ΒΜΙ συγκριτικά με την έναρξη της μελέτης
(p<0.001, p=0.013, αντίστοιχα), όχι όμως και μεταξύ τους. Η υποομάδα Β έδειξε
μόνο τάσης αύξησης του ΒΜΙ στατιστικά μη σημαντική (p=0.217). Τέλος υπήρξε
μικρού βαθμού αύξηση της συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης σε όλες
τις υποομάδες, χωρίς όμως να ξεπεράσει τα όρια της στατιστικής σημαντικότητας
(p>0.05).
Συμπεράσματα: Τα ποσοστά διακοπής καπνίσματος και από τις δύο φαρμακευτικές
παρεμβάσεις ήταν ικανοποιητικά, χωρίς να καταδειχτεί υπεροχή της μίας θεραπείας
έναντι της άλλης θεραπείας. Επιπλέον τόσο η χορήγηση βαρενικλίνης, όσο και η
ΘΥΝ σχετίζονταν με σημαντική μείωση της ολικής χοληστερόλης, με στατιστικά
σημαντικά μεγαλύτερη μεταβολή στην ομάδα της βαρενικλίνης. Τέλος και οι δύο
φαρμακευτικές θεραπείες σχετίζονταν με σημαντική αύξηση του σωματικού βάρους
και αμελητέα αύξηση της συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης.
Μελλοντικές έρευνες χρειάζονται για να καταδείξουν την ευνοϊκή ή αρνητική
επίδραση της βαρενικλίνης και της ΘΥΝ στο καρδιαγγειακό profile των καπνιστών.
Λέξεις-κλειδιά:
Διακοπή καπνίσματος, Βαρενικλίνη, Λιπίδια, Αρτηριακή πίεση , Σωματικό βάρος
