Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κιτράκη Ευθυμία, Παπαγιαννούλη-Λασκαρίδη Ευαγγελία, Τόσιος Κωνσταντίνος
Περίληψη:
Στη σημερινή εποχή, παρατηρείται μια αυξανόμενη επικράτηση εκφυλιστικών
ασθενειών όπως η οστεοπόρωση. Η ασθένεια αυτή χαρακτηρίζεται από μειωμένη
οστική μάζα και αναδιαμόρφωση και έχει σημαντική επίπτωση στην υγεία των
μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και του ηλικιωμένου πληθυσμού. Αξίζει να σημειωθεί
πως, ενώ οι επιδράσεις της οστεοπόρωσης στα μακριά οστά και τους σπονδύλους
έχουν ευρέως μελετηθεί, οι επιπτώσεις της στα οστά των γνάθων είναι λιγότερο
γνωστές. Έχει αποδειχθεί ότι η θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα προλαμβάνει
την οστική απώλεια σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον
ερώτημα είναι το κατά πόσο τα οιστρογόνα και οι διάφορες οιστρογονικές ενώσεις
φυτικής προέλευσης μπορούν να δράσουν προληπτικά στην απώλεια οστικής
πυκνότητας της κάτω γνάθου κατά την εμμηνόπαυση.
Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας ήταν να διερευνηθεί η ικανότητα
φυτικών οιστρογονικών αναλόγων να αποκαταστήσουν την από την ωοθηκεκτομή
προκαλούμενη μείωση της οστικής πυκνότητας. Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποιήθηκαν
57 θηλυκοί μύες C57, ηλικίας 6 μηνών. Στους 50 από αυτούς πραγματοποιήθηκε
ωοθηκεκτομή, ενώ στους υπόλοιπους 7 διενεργήθηκε χειρουργική επέμβαση, χωρίς
την αφαίρεση των ωοθηκών (SHAM). Στη συνέχεια, τα πειραματόζωα διαχωρίστηκαν σε
9 ομάδες (SHAM, OVX , EE, RAL, OLEAMED, SESAME, ONOBRYCHIS, OLEUROPEIN,
OH-TYROSOL) εκ των οποίων οι πρώτες δύο αποτέλεσαν τις ομάδες ελέγχου. Οι
οιστρογονικές ενώσεις αιθυνυλ-οιστραδιόλη (EE), ραλοξιφένη (RAL), OLEAMED,
σησαμέλαιο (SESAME), ονοβρυχίς (ONOBRYCHIS), ελευρωπαΐνη (OLEUROPEIN) και
υδροξυτυροσόλη (OH-TYROSOL) χορηγήθηκαν από την επόμενη μέρα της ωοθηκεκτομής
και σε ημερήσια βάση, για διάστημα 4 εβδομάδων. Τα αποτελέσματα εκτιμήθηκαν
ακτινολογικά και ιστολογικά. Η ακτινολογική αξιολόγηση της κάτω γνάθου των
πειραματοζώων περιελάμβανε ακτινογραφίες και απεικονίσεις με ψηφιακό
μαστογράφο, ενώ για τις ιστολογικές αναλύσεις διενεργήθηκαν χρώσεις
αιματοξυλίνης-εωσίνης και TRAP σε λεπτές τομές παραφίνης.
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η οστική πυκνότητα του συμπαγούς οστού της κάτω
γνάθου δεν μεταβλήθηκε από την ωοθηκεκτομή ή τη χορήγηση οιστρογονικών ενώσεων.
Αντίθετα, στις ακτινογραφίες, το εμβαδόν του συμπαγούς οστού εμφανίστηκε
αυξημένο, συγκριτικά με την ομάδα OVX, στις ομάδες EE, SESAME, ONOBRYCHIS και
OLEUROPEIN, ενώ στις μαστογραφίες μόνο στην ομάδα ONOBRYCHIS. Επιπλέον, η
ωοθηκεκτομή μείωσε σημαντικά την οστική πυκνότητα του σπογγώδους οστού της κάτω
γνάθου συγκριτικά με την ομάδα SHAM, αύξησε το εμβαδόν των μυελικών κοιλοτήτων
του και οδήγησε σε ποιοτική αύξηση των TRAP-θετικών οστεοκλαστών. Η χορήγηση ΕΕ
ή RAL αποκατέστησε τη μείωση στην οστική πυκνότητα λόγω της ωοθηκεκτομής,
μείωσε το εμβαδόν των μυελικών κοιλοτήτων και πιθανά μείωσε τους TRAP-θετικούς
οστεοκλάστες. Οι φυτικής προέλευσης οιστρογονικές ενώσεις δεν εμφάνισαν
παρόμοιες δράσεις. Το εμβαδόν του κλάδου της κάτω γνάθου δεν επηρεάστηκε από
την ωοθηκεκτομή αλλά εμφανίστηκε αυξημένο μόνο στην ομάδα SESAME. Τέλος, το
πάχος του περιοδοντικού συνδέσμου δεν εμφάνισε στατιστικά σημαντική διαφορά
μεταξύ των ομάδων.
Συμπερασματικά, από την παρούσα διπλωματική εργασία αποδείχθηκε ότι η
ωοθηκεκτομή επηρέασε την κάτω γνάθο σε διάστημα 4 εβδομάδων. Συγκεκριμένα, η
ωοθηκεκτομή ή/και η χορήγηση ορισμένων οιστρογονικών ενώσεων επέδρασε στο
εμβαδόν του συμπαγούς οστού και του κλάδου, στην οστική πυκνότητα του φατνιακού
οστού, στο εμβαδόν των μυελικών κοιλοτήτων του και πιθανά στον αριθμό των
TRAP-θετικών οστεοκλαστών. Τα φυτικά ανάλογα των οιστρογόνων φάνηκε να
μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων, ωστόσο εμφάνισαν περιορισμένη δράση στην
κάτω γνάθο, κάνοντας αναγκαία τη διενέργεια περαιτέρω μελετών.
Λέξεις-κλειδιά:
Οστεοπόρωση, Οιστρογόνα, Φυτοοιστρογόνα, Κάτω γνάθος
