Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Βαδιάκας Γεώργιος, Παπαγιαννούλη-Λασκαρίδη Ευαγγελία, Γέμου-Engesaeth Βασιλική
Περίληψη:
Εισαγωγή: Οι ανωμαλίες κατασκευής της αδαμαντίνης αποτελούν συχνό εύρημα στην
νεογιλή και μόνιμη οδοντοφυΐα. Οι ανωμαλίες αυτές αναφέρονται ως υποπλασία ή
υπενασβεστίωση της αδαμαντίνης ανάλογα με το εάν η βλάβη είναι ποσοτική ή
ποιοτική αντίστοιχα. Συστεμικοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί ως πιθανοί
αιτιολογικοί παράγοντες. Το άσθμα και τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη
θεραπεία του έχουν υπάρξει αντικείμενο μελέτης ως παράγοντες κινδύνου σε
ορισμένες μελέτες.
Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να μελετηθεί η σχέση μεταξύ
παρουσίας ανωμαλιών κατασκευής στην αδαμαντίνη (υποπλασία/ υπενασβεστίωση)
στους πρώτους μόνιμους γομφίους και λήψης βρογχοδιασταλτικών και/ή
κορτικοστεροειδών φαρμάκωνγια τη θεραπεία του άσθματος και επεισοδίων συριγμού
κατά την προσχολική ηλικία, σε παιδιά 6-14 ετών.
Μέθοδοι: 140 παιδιά 6-14 ετών συμμετείχαν σε αναδρομική μελέτη ασθενών-
μαρτύρων. Η ομάδα μελέτης αποτελείτο από 70 παιδιά τα οποία επισκέφθηκαν την
Παιδιατρική Πνευμονολογική Μονάδα και την Αλλεργιολογική Μονάδα του Νοσοκομείου
Παίδων ‘Η Αγία Σοφία’ στην Αθήνα και είχαν λάβει βρογχοδιασταλτικά ή/και
κορτικοστεροειδή φάρμακα από τη γέννηση έως την ηλικία των 4 ετών. Εβδομήντα
παιδιά που επισκέφθηκαν τη Μεταπτυχιακή Κλινική Παιδοδοντιατρικής του
Πανεπιστημίου Αθηνών, με ελεύθερο ιατρικό ιστορικό και δεν είχαν λάβει ποτέ
φάρμακα για το άσθμα αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου. Πληροφορίες σχετικά με τα
δημογραφικά χαρακτηριστικά, το ιατρικό ιστορικό των παιδιών, την εγκυμοσύνη,
τον τοκετό, το βάρος γέννησης, τη διάρκεια του θηλασμού, το κάπνισμα της
μητέρας και τη λήψη αντιβίοτικών φαρμάκων κατά τα πρώτα τέσσερα έτη της ζωής
δόθηκαν από τους γονείς μέσω συνέντευξης και συμπλήρωσης ερωτηματολογίου.
Πληροφορίες αντλήθηκαν επίσης από το ατομικό βιβλιάριο υγείας του κάθε παιδιού.
Τα αρχεία της Παιδοπνευμονολογικής και της Αλλεργιολογικής Μονάδας
χρησιμοποιήθηκαν για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τη διάγνωση της πάθησης,
τον τύπο του φαρμάκου, την ηλικία έναρξης και τη διάρκεια της θεραπευτικής
αγωγής. Κλινική οδοντιατρική εξέταση διεξήχθη σε όλους τους συμμετέχοντες, όπου
εξετάστηκαν όλοι οι πρώτοι μόνιμοι γομφίοι υπό σταθερό οδοντιατρικό φωτισμό και
με τη χρήση κατόπτρου και ανιχνευτήρα, από έναν εξεταστή, μετά από τυποποίησή
του, με τη χρήση του τροποποιημένου δείκτη DDE. Μελετήθηκαν μόνο γομφίοι σε
πλήρη ανατολή και έγινε λήψη ενδοστοματικών φωτογραφιών στα δόντια αυτά.
Διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων μελετήθηκαν χρησιμοποιώντας τη δοκιμασία x2, ενώ
οι διμερείς συσχετίσεις διερευνήθηκαν με τον συντελεστή συσχέτισης Spearman. Η
ανάλυση λογιστικής παλινδρόμισης χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό της
αναλογίας πιθανοτήτων και των 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης.Το επίπεδο
σημαντικότητας ορίστηκε στο 95%.
Αποτελέσματα: Ανωμαλίες κατασκευής της αδαμαντίνης βρέθηκαν σε 24 παιδιά (34,3
%) στην ομάδα μελέτης και μόνο σε 6 παιδιά (8,6%) στην ομάδα ελέγχου, η
διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων ήταν στατιστικά σημαντική (x2=12.26, P<0.001). Ο
κίνδυνος εμφάνισης βλάβης στην αδαμαντίνη των πρώτων μόνιμων γομφίων των
παιδιών στην ομάδα μελέτης ήταν 5,56 φορές υψηλότερος συγκριτικά με την ομάδα
ελέγχου (95% CI:2,1-14,7). Βλάβες με απώλεια αδαμαντίνης παρατηρήθηκαν στο
41,6% των παιδιών με ανωμαλία κατασκευής, ενώ το 58,3% αυτών είχαν τουλάχιστον
ένα γομφίο με βλάβη που ξεπερνούσε τα 2/3 της μύλης. Κηλίδες υπενασβεστίωσης
παρατηρήθηκαν στο 20,8% των παιδιών που παρουσίασαν βλάβες. Δε βρέθηκε
σημαντική διαφορά μεταξύ αποκλειστικής χρήσης βρογχοδιασταλτικών και συνδυασμού
βρογχοδιασταλτικών και κορτικοστεροειδών φαρμάκων σχετικά με την ύπαρξη, τον
βαθμό σοβαρότητας και την έκταση των βλαβών. Επιπρόσθετα, η ηλικία έναρξης και
η διάρκεια της θεραπείας δε σχετίστηκαν στατιστικώς σημαντικά με το βαθμό
σοβαρότητας και την έκταση των ανωμαλιών στην αδαμαντίνη. Το φύλο βρέθηκε να
έχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την ύπαρξη των βλαβών στην ομάδα μελέτης
(rho:0.293, p<0.01). Στο πολυπαραγοντικό μοντέλο, βρέθηκε ότι τα κορίτσια είχαν
3,61 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ανωμαλιών στην αδαμαντίνη. Αντίθετα,
οι υπόλοιποι παράγοντες που μελετήθηκαν στο μοντέλο (παρατεταμένος θηλασμός,
προωρότητα, συχνή λήψη αντιβίωσης, κάπνισμα της μητέρας) δε βρέθηκε να
επηρεάζουν σημαντικά την ανάπτυξη των ανωμαλιών στην αδαμαντίνη.
Συμπεράσματα: Τα παιδιά που έλαβαν βροχοδιασταλτικά και/ή κορτικοστεροειδή
φάρμακα για τη θεραπεία του άσθματος και επεισοδίων συριγμού κατά τη διάρκεια
των τεσσάρων πρώτων ετών της ζωής τους, είχαν αυξημένο ποσοστό κινδύνου να
εμφανίσουν ανωμαλίες στην αδαμαντίνη των πρώτων μόνιμων γομφίων. Οι εκτεταμένες
και σοβαρότερου βαθμού βλάβες με απώλεια αδαμαντίνης ήταν συχνό εύρημα μεταξύ
των παιδιών με προσβληθέντες γομφίους.
Λέξεις-κλειδιά:
Ανωμαλίες κατασκευής αδαμαντίνης, Παιδιά, Γομφίοι, Άσθμα, Αντιασθματικά φάρμακα
