Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κουππάρης Μιχαήλ, Καθηγητής (Επιβλέπων), Λιανίδου Ευρύκλεια Καθηγήτρια, Κρούπης Χρήστος Επίκουρος Καθηγητής
Περίληψη:
Με τον όρο λεμφοκυττάρωση, εννοούμε τη συνολική αύξηση των λεμφοκυτ-τάρων στο
αίμα ενός ασθενούς, όταν αυτή υπερβαίνει τα 4000cells/μl.Όταν όμως αναφερόμαστε
στην Τ λεμφοκυττάρωση εννοούμε την αύξηση των Τ λεμφοκυττάρων και μόνο, όπου
μελετάμε την αύξηση ασυνήθων κυτταρικών υποπληθυσμών μέσω της εξέτασης του
απλού ανοσοφαινότυπου σε δείγμα περιφερικού αίματος με την τεχνική της
κυτταρομετρίας ροής η οποία κατέχει εξέχων ρόλο στην ανοσολογία. Η
κυτταρομετρία ροής χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και την παρακολούθηση των
ασθενών με Τ λεμφοκυττάρωση και τα αποτέλεσματά της θεωρούνται πολύ αξιόπιστα.
Το προφίλ της ανοσοφαινοτυπικής ανάλυσης με τη βοήθεια της κυτταρομετρίας ροής
είναι ενδεικτικό για τη διερεύνηση την οποία θα πρέπει να ακολουθεί ο
επιστήμονας προκειμένου να ταυτοποιεί κάθε φορά τους ανοσολογικούς δείκτες που
είναι υπεύθυνοι για την προκείμενη ανωμαλία στους κυτταρικούς υποπληθυσμούς. Η
παρουσία της Τ λεμφοκυττάρωσης μπορεί να συσχετιστεί με υποτροπή σε λευχαιμίες,
με ανάπτυξη όγκων σε άλλους ιστούς, με χρόνιες ιογενείς λοιμώξεις, με
αυτοάνοσες διαταραχές, αλλά και με μεταμοσχεύσεις που απαιτούν τακτική
παρακολούθηση.
Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν η προσπάθεια περαιτέρω μελέτης τυποπληθυσμών των
λεμφοκυττάρων (διπλών θετικών CD4+CD8+Tκυττάρων, γδ Τ κυττάρων & ΝΚ-
likeTκυττάρων) με σκοπό να τεθεί μια πρώτη βάση στο να δοθεί ένα καλύτερο
συμπέρασμα όσον αφορά την κλινική τους χρησιμότητα σε διαγνωστικό επίπεδο, αν
και αυτό κατέστη δύσκολο γιατί τα κλινικά δεδομένα που είχαμε για κάθε ασθενή
δεν επαρκούσαν. Ωστόσο με τη βοήθεια των διερευνητικών πρωτοκόλλων που
χρησιμοποιήσαμε με χρήσητετραπλού και πενταπλού φθορισμού για κάθε περίπτωση,
καταφέραμε να εξάγουμε ποσοστά που δείχνουν τη συχνότητα εμφάνισης του κάθε
κυττα-ρικού υποπληθυσμού, αλλά και βαθύτερα πορίσματα όσον αφορά την
ανοσοεπιτήρηση και τους μηχανισμούς άμυνας έναντι των παθογόνων.Συνολικά
μελετήθηκαν 61 ασθενείς με Τ-λεμφοκυττάρωση εκ των οποίων οι 37 εμφάνισαν
αυξημένα NK-likeTκύτταρα, οι 25 αυξημένα διπλά θετικά CD4+CD8+Τ κύτταρα και οι
11 αυξημένα γδ Τ κύτταρα. Υπόψιν ότι ένας ασθενής μπορεί να εμφανίσει τον ένα
έως και τους τρεις υπό μελέτη υποπληθυσμούς αυξημένους. Ωστόσο φάνηκε πως
δύσκολα ένας ασθενής θα έχει αυξημένα ταυτόχρονα τα CD4+CD8+Tκύτταρα και τα γδ
Τ κύτταρα. Μόλις ένας ασθενής είχε ταυτόχρονα αυξημένους και τους 3 υπό μελέτη
υποπληθυσμούς.Όσον αφορά τους ασθενείς με τα αυξημένα διπλά θετικά
CD4+CD8+Tκύτταρα οι 20 από τους 25 είχαν διπλά θετικά τύπου CD4+CD8dimενώ οι
υπόλοιποι 5 CD4dimCD8+Tκύτταρα. Στατιστικά σημαντικοί προέκυψαν οι δείκτες
CD3+CD4+, CD3+CD8+και ΝΚ-likeTτου απλού ανοσοφαινότυπου και οι CD7 και CD56 του
διερευνητικούσωληναρίου ως προς το διαχωρισμό στις παραπάνω ομάδες. Από τον
έλεγχο εύρεσης μονοκλωνικότητας, επικρατούσα οικογένεια βρέθηκε η TCRVβ 13.1
που παραπέμπει σε ιολογική λοίμωξη απ’τον hCMV. Ωστόσο σχετίζονται με
νεοπλασίες και αυτοάνοσες διαταραχές.Όσον αφορά τους 11ασθενείς με τα αυξημένα
γδ Τ κύτταρα, διερευνήθηκαν με ένα πάνελ πενταπλού φθορισμού το οποίο έδειξε
πως όταν στον απλό ανοσοφαινότυπο είναι αυξημένα τα CD3+CD4+τότε τα γδ Τ
κύτταρα είναι CD16+CD56-, ενώ όταν είναι αυξημένα τα CD3+CD8+και τα ΝΚ-
likeTκύτταρα, τότε τα γδ Τ κύτταρα είναι κυρίως CD16-CD56+. Τα γδ Τ
κύτταρασχετίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό με λεμφώματα και λευχαιμίες, αλλά και με
απορρίψεις μοσχευμάτων. Είναι κυτταροτοξικοί δείκτες.
Όσον αφορά τους 37 ασθενείς με τα αυξημένα NK-likeTκύτταρα, οι 29 (Υποομάδα 1)
διερευνήθηκαν με το ίδιο πάνελ με αυτούς με τα αυξημένα γδ Τ κύτταρα, και οι
υπόλοιποι 8 (Υποομάδα 2) επειδή εμφάνισαν και αυξημένα CD8, υπέστησαν
διερεύνηση για εύρεση μονοκλωνικών πληθυσμών. Ο δείκτης με τη μεγαλύτερη
στατιστική σημαντικότητα φάνηκε να είναι τα CD3+CD8+κύτταρα, τα οποία όσο
περισσότερο αυξάνονται, τόσο περισσότερο μειώνουν τα γδ Τ κύτταρα και τα
CD16+CD56- των γδ Τ κυττάρων, γεγονός που δείχνει ότι τα ΝΚ-likeΤ κύτταρα σε
συνδυασμό με τα CD8 έχουν σημαντική ανοσορρυθμιστική δράση πέρα από την
κυτταροτοξική, και ότι έχουν κοινά γνωρίσματα με τα ΝΚΤ κύτταρα.
Όσον αφορά την Υποομάδα 2, η οικογένεια που βρέθηκε σε περίσσεια ήταν MISSING
(Μια από τις 3 οικογένειες που δεν συμπεριλαμβάνονται στο σωληνάριο των 24
οικογενειών), 4 απ’τους 8 ασθενείς, κάτι που σημαίνει ότι δεν επικρατεί κάποιος
μονοκλωνικός πληθυσμός στη διερεύνηση αυτή. Τα ΝΚ-likeTκύτταρα φαίνεται πως
αυξάνονται κυρίως σε κακοήθειες και φλεγμονώδεις αποκρίσεις.Ωστόσο περαιτέρω
μελέτες θα αποσαφηνίσουν την κλινική χρησιμότητα των δεικτών αυτών και με
συνεχείς μελέτες φαίνεται πως θα κερδίζουν έδαφος στη χρήση τους με σκοπό τη
διάγνωση και την παρακολούθηση των ασθενών.
Λέξεις-κλειδιά:
Λεμφοκυττάρωση, Κυτταρομετρία Ροής, CD4+CD8+ κύτταρα, γδ κύτταρα, NKT / NK-like Τ κύτταρα
