Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κωνσταντίνος Δημητρακόπουλος Καθηγητής (Επιβλέπων), Αριστείδης Μπαλτάς Ομότ. Καθηγητής, Βασιλική Γρηγοροπούλου Δρ. Φιλοσοφίας
Περίληψη:
Κατά τον 17ο αιώνα και στον απόηχο των επιστημονικών καινοτομιών της περιόδου,
οι ρηξικέλευθες νοηματοδοτήσεις των λέξεων δεν θα μπορούσαν να αφήσουν
ανεπηρέαστη την έννοια της συνείδησης. Η συνείδηση (conscientia), εκτός από την
ηθική σημασία που είχε μέχρι την εποχή του Καρτέσιου, αποκτά, επιπλέον, ένα νέο
και διακριτό περιεχόμενο: Τη γνωσιακή της διάσταση που αφορά στην αυτοεπίγνωση
των βουλητικών ενεργημάτων, των σκέψεων, των συναισθημάτων και της νοητικής
δραστηριότητας του υποκειμένου γενικότερα. Αν και o Spinoza δεν δίνει έναν
ορισμό της συνείδησης, εντούτοις, έχει παρουσιαστεί ιδιαίτερα τα τελευταία
χρόνια, η προσπάθεια από τους μελετητές του να ανασυγκροτηθεί μια θεωρία
συνείδησης, κυρίως μέσα από την Ηθική. Στην παρούσα εργασία εκθέτουμε, πρώτον,
μια ευσύνοπτη παρουσίαση των βασικών μεταφυσικών θέσεων του Σπινόζα ως
απαραίτητη προϋπόθεση για τη συζήτηση περί συνείδησης. Δεύτερον, παραθέτουμε
τις τρεις κυριότερες ερμηνευτικές προσεγγίσεις για την έννοια της σπινοζικής
συνείδησης τις οποίες αντλούμε από ισάριθμους ερμηνευτές του έργου του και τους
επιγόνους τους, αναφερόμενοι, επίσης, στις φιλοσοφικές εντάσεις που
αναπτύχθηκαν μεταξύ τους.
Λέξεις-κλειδιά:
Συνείδηση, Ιδέα ιδέας, Συνθετότητα, Δύναμη του σκέπτεσθαι
