Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δρ. Ε. Λέκκας, Καθηγητής, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ
Δρ. Σ. Λόζιος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ
Δρ. Ν. Βούλγαρης, Καθηγητής, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Ο άνθρωπος στο πέρασμα των αιώνων αναζητεί τον Ηγέτη του, τον άνθρωπο που θα τον καθοδηγεί στους στόχους του. Ανάλογα με την εποχή αυτός ήταν καλός πολεμιστής, ρήτορας, πολιτικός, επιχειρηματίας και φτάνοντας στο σήμερα αυτός που απέκτησε την Ηγετική Ικανότητα ύστερα από σπουδές, μελέτη, κατάρτιση και εμπειρία.
Με την ηγεσία έχει ασχοληθεί ιδιαιτέρως η παγκόσμια βιβλιογραφία προσδίδοντας της πολλούς προσδιορισμούς, όπως οραματική, καινοτομική, εφευρετική, δημιουργική, εμπνευσμένη, ηθική, ηγεσία με ρίσκο, αβεβαιότητα ή στην άκρη του χάους, ηγεσία που υπηρετεί, κ.λπ. Όλοι όμως οι ερευνητές και μελετητές συμφωνούν στη διάκριση μεταξύ διευθυντών (managers) και ηγετών (leaders). Οι πρώτοι εμπλέκονται στην επίλυση προβλημάτων οργάνωσης, ενώ οι δεύτεροι αναζητούν τις δυνατότητες υπέρβασής τους.
Το ζήτημα της ηγεσίας ελκύει την προσοχή, ιδίως στη παρούσα εποχή, καθότι υπάρχει ανάγκη για ηγέτες μέσα στις κοινωνίες μας, όσο οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς τον τρόπο να κατανοούν και να χειρίζονται τη δυναμική πολυπλοκότητα της ζωής, να αντιμετωπίζουν τα φαινόμενα που προκύπτουν καθημερινά, να συνειδητοποιούν και να ελέγχουν συναισθήματα, επιθυμίες, πάθη και ιδέες, να αποδέχονται την ευθύνη για τις σκέψεις, τα λεγόμενα και τις δράσεις τους, να αναζητούν πνευματικές διαστάσεις και ρίζες για τις αποφάσεις και τις πράξεις τους, να επικοινωνούν, συζητούν, διαπραγματεύονται και να αναζητούν κοινές λύσεις, να συνδυάζουν αριστοτεχνικά λογική - διαίσθηση, συναισθήματα - θέληση, προσπάθεια – δράση, να εκτελούν ρόλους με ετοιμότητα και τέλος να εκφράζουν συναισθήματα, χιούμορ ή συμπάθεια για τρίτους.
Θα μπορούσαμε όμως να συμφωνήσουμε ότι ηγέτης είναι το άτομο που, μέσα από μια σύνθετη διεργασία, χρησιμοποιεί προσωπικά στοιχεία (πίστη, πεποιθήσεις, αξίες, ήθος, χαρακτήρας, γνώσεις, δεξιότητες), με σκοπό να επηρεάσει άλλους, ώστε να επιτύχει σε μία αποστολή, καθήκον ή στόχο και να διευθύνει έναν οργανισμό ή μια κοινότητα με τρόπο κατανοητό και συνεκτικό. Η ηγεσία στηρίζεται στη κινητοποίηση των άλλων ατόμων, πράγμα που επιτυγχάνεται εξασφαλίζοντας και διατηρώντας την ικανοποίηση των αναγκών των εργαζομένων.
Το βασικό καθήκον του ηγέτη/ μάνατζερ που σχεδιάζει ένα συγκεκριμένο σύστημα κινήτρων είναι να το συνδέσει στενά με τους παράγοντες που είναι απαραίτητοι για την επιτυχία του. Πρέπει πάντα να υπάρχουν κίνητρα με νόημα και συνέπειες για την καριέρα των εργαζομένων αλλιώς πολλοί λίγοι εργαζόμενοι θα δώσουν την απαιτούμενη σημασία σε οποιοδήποτε στρατηγικό σχέδιο.
Βασική μέριμνα των πιο επιτυχημένων επιχειρήσεων- Οργανισμών είναι να έχουν δομές κινήτρων που να εμπνέουν τους εργαζόμενους ώστε να έχουν θετική στάση απέναντι στις επιδιώξεις τους και να συμμετέχουν σ' αυτές με ενθουσιασμό. Πολλές επιχειρήσεις προτιμούν ένα μίγμα θετικών και αρνητικών κινήτρων, τα οποία όμως μπορεί εύκολα να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα, όπως για παράδειγμα ανασφάλεια ή άγχος στον εργασιακό χώρο.
Οι περισσότερες επιχειρήσεις προτιμούν τα θετικά κίνητρα γιατί με τον τρόπο αυτό μπορούν να κερδίσουν εύκολα την συναίνεση των εργαζομένων. Προφανώς, θετικά κίνητρα και ανταμοιβές κάνουν τους εργαζομένους να δείχνουν μεγαλύτερο ενθουσιασμό και να καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια στη δουλειά τους απ' ότι τα αρνητικά.
Η "Ηγεσία" έρχεται πρώτη μεταξύ των κριτηρίων στη διαχείριση κρίσεων μεταξύ των οποίων, περιλαμβάνονται και οι φυσικές καταστροφές που αποτελούν μεγάλη απειλή για τις σύγχρονες κοινωνίες και απαιτούν την ύπαρξη διαχειριστών – ηγετών κατάλληλα καταρτισμένους. Οι διαχειριστές – Ηγέτες λόγω του διακυβεύματος που είναι η προστασία της κοινωνίας και όχι το κέρδος μιας εταιρείας, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι και απαιτείται να έχουν μια σειρά δεξιότητες, ικανότητες αντιμετώπισης των παρουσιασθέντων προβλημάτων και ετοιμότητα αντιμετώπισης μιας σειράς αποτυχιών.
