Εκκλησιολογική θεώρηση των Πατριαρχικών και Συνοδικών Εγκυκλίων του ΙΘ᾽ αιώνα

Διπλωματική Εργασία uoadl:1383277 762 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Πατερικών Σπουδών, Ιστορίας Δογμάτων και Συμβολικής
Βιβλιοθήκη Θεολογικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2017-03-20
Έτος εκπόνησης:
2017
Συγγραφέας:
Μπενέκος Γεώργιος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ.κ. Χρυσόστομος (Σαββάτος), Καθηγητής
Κυρία Μαρίνα Κολοβοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια
Κυρία Βασιλική Σταθοκώστα, Επίκουρη Καθηγήτρια
Πρωτότυπος Τίτλος:
Εκκλησιολογική θεώρηση των Πατριαρχικών και Συνοδικών Εγκυκλίων του ΙΘ᾽ αιώνα
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Εκκλησιολογική θεώρηση των Πατριαρχικών και Συνοδικών Εγκυκλίων του ΙΘ᾽ αιώνα
Περίληψη:
Με την παρούσα εργασία επιχειρείται να γίνει μία ανάλυση των πατριαρχικών και συνοδικών εγκυκλίων του 19ου αιώνα και συγκεκριμένα των ετών 1836, 1838, 1848 και 1895. Οι πατριαρχικές συνοδικές εγκύκλιοι είναι πατριαρχικά συνοδικά γράμματα τα οποία υπογράφονται από τους πατριάρχες και τα μέλη της πατριαρχικής συνόδου και αποστέλλονται προς τους ορθόδοξους αρχιερείς του πατριαρχικού θρόνου αλλά ταυτόχρονα αφορούν και κάθε ορθόδοξο χριστιανό.
Ο ΙΘ' αιώνας υπήρξε αιώνας μεγάλων ανακατατάξεων. Στην γενική πολιτική, γεωγραφική και εκκλησιαστική ανακατάταξη Διαμαρτυρόμενοι αλλά και Ρωμαιοκαθολικοί ιεραπόστολοι βρίσκουν ευκαιρία ώστε να επέμβουν στους χριστιανικούς πληθυσμούς της παραπέουσας Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Έτσι οργανώνουν ιεραποστολές, ιδρύουν σχολεία, κτίζουν ναούς και μοναστήρια ουνιτικά και με κάθε μέσο προσπαθούν να υφαρπάξουν από την ορθόδοξη εκκλησία (κυρίως από το ποίμνιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου) πιστούς και να τους καταστήσουν μέλη των δικών τους εκκλησιών, δηλαδή άλλοτε των Προτεσταντικών παραφυάδων και άλλοτε της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Η Ρωμαιοκαθολική δράση γίνεται οργανωμένα και ενσυνείδητα και τελεί υπό την παπική προστασία καθόσον για τους ίδιους αναφερομένους λόγους εκδίδονται παπικές βούλες. Κατ' ενώπιον αυτής της καταστάσεως ευρισκόμενοι οι ορθόδοξοι επίσκοποί της Ανατολής και ειδικώς το Οικουμενικό Πατριαρχείο αλλά και τα υπόλοιπα πρεσβυγενή Πατριαρχεία, εκδίδουν Εγκυκλίους Πατριαρχικές και Συνοδικές, εκ του περιεχομένου των οποίων μαθαίνουμε όχι μόνο σχετικά με την δράση και τα έργα των ετεροδιδασκάλων στην ανατολή αλλά και την ορθόδοξη άποψη και τους τρόπους αντιμετώπισης των κακόβουλων εισβολέων στον χώρο της ανατολής.
Η Πατριαρχική και Συνοδική Εγκύκλιος του 1836, θα μπορούσε να ονομασθεί και ως κατά των Διαμαρτυρομένων ιεραποστόλων εγκύκλιος. Αφορμή για την έκδοση αυτής της εγκυκλίου έδωσαν οι Διαμαρτυρόμενοι Ιεραπόστολοι, οι οποίοι δρούσαν προπαγανδιστικά και προσηλυτιστικά στην ορθόδοξη ελληνική Ανατολή. Η εγκύκλιος χαρακτηρίζεται για το γνήσιο ορθόδοξο φρόνημά της και σ' αυτήν γίνεται χρήση αυστηρών εκφράσεων και χαρακτηρισμών και ασκείται δριμύτατος έλεγχος προς τους Διαμαρτυρόμενους Ιεραποστόλους. Κοινή αφορμή με την έκδοση της εγκυκλίου του 1836 είχε και η εγκύκλιος του 1838. Όπως δηλαδή δρούσαν οι Διαμαρτυρόμενοι κατά το έτος 1836, τοιουτοτρόπως παραλλήλως και ταυτοχρόνως σχεδόν και οι Ρωμαιοκαθολικοί εξαπέστειλαν στην Ορθόδοξη Ανατολή, και ιδίως στην Συρία, Αίγυπτο και Παλαιστίνη, φανατικούς Ιεραποστόλους, που δρούσαν εξαπατώντας τους ορθοδόξους, χρησιμοποιώντας την μέθοδο της Ουνίας. Αλλά και η κατά το έτος 1848 εκδοθείσα. πατριαρχική και συνοδική εγκύκλιος στρέφεται κατά της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Αφορμή για την έκδοση αυτής της εγκυκλίου υπήρξε η εγκύκλιος που εξέδωσε ο Πάπας Πίος Θ’, στις 6 Ιανουαρίου 1848, αμέσως μόλις ανήλθε στον παπικό θρόνο. Η παπική εγκύκλιος η οποία απευθυνόταν «προς τους Ανατολικούς» (Litarae ad orientales) προέτρεπε τους ορθοδόξους και λοιπούς χριστιανούς της Ανατολής να ενωθούν με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ή καλύτερα να υπαχθούν στην εκκλησία της Ρώμης, αποδεχόμενοι πλήρως όλες τις Παπικές διδασκαλίες και αναγνωρίζοντας πρωτίστως και κυρίως το παπικό πρωτείο. Το 1868 έχουμε την απόρριψη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο ΣΤ’ της παπικής πρόσκλησης για συμμετοχή των ορθοδόξων στην Βατικάνειο Σύνοδο του 1868 (Α’ Βατικάνειος Σύνοδος). Τέλος για τη πατριαρχική εγκύκλιο του 1895 αφορμή έδωσε ο Πάπας Λέων ΙΓ’, ο οποίος με την ευκαιρία του επισκοπικού ιωβηλαίου του, απηύθυνε στις 20 Ιουνίου 1894 την εγκύκλιό του «Praeclara gratulationis», προς τους ηγεμόνες και τους λαούς της οικουμένης και απευθυνόμενος προς την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία την καλούσε σε ένωση με τον παπικό θρόνο. Πρότυπό της ένωσης αυτής θεωρούσε την «Ουνιτική» ένωση, δηλαδή με άλλες λέξεις ο Πάπας θα επέτρεπε στους ορθοδόξους λαούς να διατηρήσουν την γλώσσα τους στην λατρεία και τα τελετουργικά έθιμα και τις διάφορες παραδόσεις τους, αρκεί και μόνο να αναγνώριζαν τον Πάπα ως κεφαλή της Εκκλησίας «ως άκρο αρχιερέα και υπέρτατο πνευματικό τε και κοσμικό άρχοντα της καθόλου εκκλησίας και μόνο αντιπρόσωπο του Χριστού επί της γης και πάσης χάριτος διανομέα». Οι ορθόδοξοι πατριάρχες επαγρυπνούντες προκειμένου να στηρίξουν τις θέσεις της εκκλησίας τους ή επιθυμούντες να προστατεύσουν το ποίμνιό τους, με τις εγκυκλίους τους αυτές τις οποίες απέστειλαν στους απανταχού ορθόδοξους χριστιανούς, επεσήμαναν τις μεταξύ των ξεχωριστών Χριστιανικών ομολογιών διαφοροποιήσεις και με τρόπο ευσύνοπτο, περιεκτικό και συνάμα οξυδερκή, κατάφεραν να στηρίξουν την ορθόδοξη πίστη στηριζόμενοι στην Αγία Γραφή, στις Οικουμενικές Συνόδους, στην Ιερή της Ορθοδοξίας παράδοση και στους άγιους Πατέρες.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θρησκεία
Λέξεις-κλειδιά:
Εκκλησία, Ορθοδοξία, Πατριαρχική και Συνοδική Εγκύκλιος, Προτεσταντισμός, Ουνία, Πάπας Ρώμης, Καλβίνος, Λούθηρος, παπικό πρωτείο, Filiogue
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Όχι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
122
Αριθμός σελίδων:
167
Γεωργίου Μπενέκου, Εκκλησιολογική θεώρηση των πατριαρχικών και συνοδικών εγκυκλίων του ΙΘ' αιώνα.pdf (912 KB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο