Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Βαγενάς Γεώργιος, Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Καρτερολιώτης Κώστας, Αναπληρωτής Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Ρόντος Κώστας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Περίληψη:
Η κατάκτηση Ολυμπιακών μεταλλίων αποτελεί ένα πολυδιάστατο φαινόμενο που επηρεάζεται άμεσα από το γενικότερο κοινωνικό και αθλητικό περιβάλλον (De Bosscher, De Knop, Van Bottenburg, & Shibli, 2006). Αρκετοί ερευνητές ασχολήθηκαν με τον εντοπισμό κοινωνικών, οικονομικών, δημογραφικών και πολιτικών παραγόντων της κατάκτησης Ολυμπιακών μεταλλίων. Η οικονομική κατάσταση (Ball, 1972), το μέγεθος του πληθυσμού και η γεωγραφική έκταση (Bernard & Busse, 2004; Grimes, Kelly, & Rubin, 1974), το πολιτικό καθεστώς (Levine, 1974), ο αριθμός των συμμετεχόντων αθλητών (Moosa & Smith, 2004) καθώς και οι κλιματολογικές συνθήκες (Tcha & Pershin, 2003) αποτελούν μερικούς από τους βασικότερους παράγοντες πρόβλεψης των Ολυμπιακών μεταλλίων. Στην παρούσα έρευνα ταξινομήθηκαν τα Ολυμπιακά μετάλλια σε 12 κατηγορίες αθλημάτων (γυμναστική, ομαδικά αθλήματα, στίβος, αθλήματα ρακέτας, αθλήματα στόχου, αθλήματα επαφής, κολύμβηση, αθλήματα νερού, άρση βαρών, ιππασία, ποδηλασία και λοιπά αθλήματα) και διερευνήθηκε η σχέση τους με γεωγραφικά, κλιματολογικά και οικονομικά χαρακτηριστικά των χωρών. Τα δεδομένα της έρευνας αφορούσαν τους τέσσερις τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες (Πεκίνο 2008, Αθήνα 2004, Σύδνεϋ 2000, Ατλάντα 1996) και μόνο για τις 87 χώρες που κέρδισαν τουλάχιστον ένα μετάλλιο στο Πεκίνο. Οι στατιστικές αναλύσεις περιελάμβαναν περιγραφικά στατιστικά, έλεγχο κατανομικής δομής των ποσοτικών μεταβλητών, απαραμετρικές αναλύσεις Kruskal-Wallis και λογαριθμογραμμικές παλινδρομήσεις. Οι αναλύσεις Kruskal-Wallis ανέδειξαν σημαντικές διαφορές στον αριθμό μεταλλίων: α) σε επτά από τις 12 κατηγορίες αθλημάτων και στα συνολικά μετάλλια μεταξύ των πέντε γεωγραφικών περιοχών (χ2=14.694, p=.005), β) σε εννιά κατηγορίες αθλημάτων και στα συνολικά μετάλλια μεταξύ των τεσσάρων κλιματικών ζωνών (χ2= 18.263, p=.000) και γ) σε εννιά κατηγορίες αθλημάτων και στα συνολικά μετάλλια μεταξύ των τεσσάρων οικονομικών επιπέδων (χ2 = 9.763, p=.021) των συμμετεχόντων χωρών. Το ολικό πολλαπλό λογαριθμογραμμικό μοντέλο εξήγησε το 59% της διασποράς των συνολικών μεταλλίων (F=28,081, p=,000), με προβλέπουσες το ΑΕΠ (β=,316), το κλίμα (β=,323), την έδρα (β=,299) και τον πληθυσμό (β=,202). Διαπιστώθηκε ότι οι χώρες με υψηλή οικονομία αποδίδουν σε περισσότερα αθλήματα σε σχέση με τις οικονομικά ασθενέστερες. Οι Ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν φανερή υπεροχή σε όλα σχεδόν τα αθλήματα. Το Ψυχρό κλίμα φάνηκε να επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη αθλημάτων που πραγματοποιούνται σε κλειστό χώρο. Το πλεονέκτημα έδρας ήταν ισχυρό σε αθλήματα με υποκειμενική κρίση (π.χ. γυμναστική). Το πηλίκο μετάλλια/αθλητές αναδείχθηκε σημαντικό στις περισσότερες κατηγορίες αθλημάτων, επιβεβαιώνοντας τη σημαντική συμβολή των συμμετεχόντων αθλητών στην ερμηνεία των Ολυμπιακών μεταλλίων. Τα αποτελέσματα προσθέτουν νέα γνώση στην ερμηνεία της απόδοσης των χωρών σε συγκεκριμένα Ολυμπιακά αθλήματα.