Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Τερζής Γ., Επίκουρος Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Γεωργιάδης Γ., Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Καραμπάτσος Γ., Λέκτορας, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εμπειρικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι η ριπτική επίδοση καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη μυϊκή δύναμη και τη μυϊκή ισχύ. Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με την επίδραση της προπόνησης δύναμης και ισχύος στην ριπτική ικανότητα. Σκοπός της έρευνας ήταν να μελετηθεί η επίδραση δύο διαφορετικών προπονητικών προγραμμάτων, το ένα με στόχο τη βελτίωση της μυϊκής δύναμης και το άλλο με στόχο τη βελτίωση της μυϊκής ισχύος, διάρκειας 6 εβδομάδων, που αντιστοιχεί περίπου σε ένα προπονητικό μεσόκυκλο, στη ριπτική ικανότητα.
Στην έρευνα συμμετείχαν 22 άρρενες φοιτητές του Τ.Ε.Φ.Α.Α. του Πανεπιστημίου Αθηνών, οι οποίοι χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες, την ομάδα Δύναμης (Ν=9), την ομάδα Ισχύος (Ν=8) και την ομάδα Ελέγχου (Ν=5). Το πρόγραμμα προπόνησης δύναμης και ισχύος, περιελάμβανε τρεις ασκήσεις αντιστάσεων: α) κάμψεις-τάσεις των κάτω άκρων από εδραία θέση σε μηχάνημα, β) κάμψεις-τάσεις των άνω άκρων με μπάρα σε οριζόντιο πάγκο στο μηχάνημα Smith και γ) ημικάθισμα στο μηχάνημα Smith. Η ομάδα Δύναμης εκτελούσε 4 σειρές των 6ΜΑΕ σε κάθε άσκηση, ενώ η ομάδα Ισχύος εκτελούσε 4 σειρές των 8 επαναλήψεων στο 30% της 1ΜΑΕ και 3 σειρές των 8 αλμάτων βάθους από ύψος 45cm. Πριν και μετά από την προπονητική παρέμβαση οι δοκιμαζόμενοι αξιολογήθηκαν στην ριπτική ικανότητα με σφαίρες βάρους 3 και 6kg, σε τρεις ασκήσεις: α) τη ρίψη σφαίρας εμπρός με δύο χέρια, β) τη ρίψη σφαίρας πίσω και πάνω από το κεφάλι με δύο χέρια και γ) τη ρίψη σφαίρας με μέτωπο. Επίσης, αξιολογήθηκαν η μέγιστη δύναμη στις τρεις ασκήσεις προπόνησης, η μυϊκή ισχύς με τις δοκιμασίες Wingate, άλμα από ημικάθισμα και άλμα με αιώρηση, καθώς και ρίψεις με το 30% της ΜΑΕ. Επίσης, αξιολογήθηκε η ποσοστιαία κατανομή και η εγκάρσια επιφάνεια των μυϊκών ινών του έξω πλατύ μηριαίου μυ και το πάχος του ίδιου μυ με υπερηχογραφία. Στη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν περιγραφικά στατιστικά και T-Test για τον έλεγχο των διαφορών μεταξύ των πειραματικών ομάδων στην έναρξη του πειράματος. Οι μεταβολές στην επίδοση πριν και μετά την προπόνηση εξετάστηκαν με ανάλυση διασποράς επαναλαμβανόμενων μετρήσεων (Post-Hoc:LSD).
Μετά από 6 εβδομάδες προπόνησης δύναμης και ισχύος, η ριπτική ικανότητα με σφαίρα 3kg αυξήθηκε στην ομάδα Δύναμης κατά 7-10% (p<0,05) ενώ με σφαίρα 6kg κατά 7-13,5% (p<0,05). Στην ομάδα Ισχύος η ρίψη σφαίρας μάζας 3kg αυξήθηκε κατά 1-7% (p<0,05) ενώ η ρίψη σφαίρας μάζας 6kg αυξήθηκε κατά 6-11,5% (p<0,05). Η μυϊκή δύναμη αυξήθηκε στην ομάδα Δύναμης κατά 17-43% (p<0,01) και στην ομάδα Ισχύος κατά 12-21% (p<0,01). Η κορυφαία ισχύς στο Wingate αυξήθηκε σημαντικά και στις δύο ομάδες (Δύναμης: 8%, Ισχύος: 7%, p<0,05). Στο άλμα από ημικάθισμα, καμία ομάδα δεν βελτιώθηκε στατιστικά σημαντικά (p<0,328), ενώ στο άλμα με αιώρηση βελτιώθηκε μόνο η ομάδα Ισχύος κατά 9% (p<0,05). Στις ασκήσεις αξιολόγησης της ισχύος με το 30% της 1ΜΑΕ, η ομάδα Δύναμης δεν βελτιώθηκε σε καμία δοκιμασία (p<0,927) ενώ η ομάδα Ισχύος βελτιώθηκε κατά 9-26% (p<0,05). Στην ομάδα Δύναμης παρατηρήθηκε μείωση στην ποσοστιαία κατανομή των μυϊκών ινών τύπου ΙΙΧ (από 14,7% σε 8%, p<0,005) ενώ καμία μεταβολή δεν βρέθηκε στην ομάδα Ισχύος (p<0,293). Η εγκάρσια διατομή των μυϊκών ινών αυξήθηκε στην ομάδα Δύναμης κατά 19-26% (p<0,05) ενώ στην ομάδα Ισχύος αυξήθηκε μόνο η εγκάρσια επιφάνεια των ινών τύπου ΙΙΧ κατά 36% (p<0,05). Το πάχος του έξω πλατύ μηριαίου μυ αυξήθηκε στην ομάδα Δύναμης κατά 10% (p<0,05) ενώ καμία διαφορά δεν βρέθηκε στην ομάδα Ισχύος (p<0,783). Καμία μεταβολή, σε οποιαδήποτε παράμετρο, δεν βρέθηκε στην ομάδα Ελέγχου.
Το κύριο εύρημα της μελέτης ήταν ότι η ριπτική ικανότητα βελτιώνεται στον ίδιο βαθμό μετά από 6 εβδομάδες προπόνησης δύναμης και ισχύος σε μέτρια γυμνασμένους δοκιμαζόμενους. Η ριπτική ικανότητα καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την μυϊκή μάζα/δύναμη και την ταχύτητα κίνησης/συστολής. Η μυϊκή μάζα και η δύναμη αυξήθηκαν συγκριτικά περισσότερο μετά από την προπόνηση δύναμης. Ωστόσο, η προπόνηση δύναμης οδήγησε σε μείωση των μυϊκών ινών ταχείας συστολής τύπου ΙΙΧ. Αντίθετα, η προπόνηση ισχύος οδήγησε σε μικρότερη αύξηση της μυϊκής δύναμης χωρίς όμως να μεταβάλλει την κατανομή των μυϊκών ινών. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η ριπτική ικανότητα μπορεί να βελτιωθεί στον ίδιο βαθμό με διαφορετικές προπονητικές μεθόδους (βλ. προπόνηση δύναμης ή προπόνηση ισχύος) οι οποίες προκαλούν διαφορετικές μυϊκές προσαρμογές, σε μέτρια γυμνασμένους ασκούμενους σε ένα αρχικό μεσόκυκλο 6 εβδομάδων.
