Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αγγελική-Μαρία Παλαιολόγου, Επίκ. Καθηγήτρια, Τμήμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας (Τομέας Ψυχολογίας), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Γεώργιος Χρούσος, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Χριστίνα Δαρβίρη,Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Υπόβαθρο: Αν και η είσοδος στο Πανεπιστήμιο στον γλωσσικό κοινό νου αναφέρεται ως «επιτυχία» και η φοιτητική περίοδος ταυτίζεται με ξεγνοιασιά και ανεμελιά, η ερευνητική παραγωγή δεικνύει ότι για πολλούς πρωτόπειρους φοιτητές το στρες ακαδημαϊκής προσαρμογής επιδεινώνει σημαντικά τη σωματική και ψυχική υγεία και επηρεάζει στάσεις και αντιλήψεις για τον κόσμο και τη ζωή, εξαιτίας συνδυασμού στρεσσογόνων παραγόντων μοναδικών για αυτή την ηλικιακή ομάδα στη δεδομένη κοινωνική συνθήκη. Σκοπός της μελέτης είναι να αξιολογήσει τα αποτελέσματα παρεμβατικού προγράμματος, με εκπαίδευση σε δύο διαφορετικές μεθόδους διαχείρισης στρες και αλλαγής τρόπου ζωής σε πρωτοετείς φοιτητές. Μέθοδος: Πρόκειται για τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη σε πρωτοετείς φοιτητές (Ν=60) οι οποίοι τυχαιοποιήθηκαν σε δύο ισάριθμες πειραματικές ομάδες, την ομάδα Πυθαγορείου Αυτογνωσίας (Π.Α.) και την ομάδα εκμάθησης τεχνικών διαχείρισης στρες (Δ.Σ.). Στη στατιστική ανάλυση η μία πειραματική ομάδα λειτούργησε ως ομάδα ελέγχου της άλλης. Αμφότερες οι πειραματικές ομάδες παρακολούθησαν εκπαιδευτικό πρόγραμμα διάρκειας 8 εβδομάδων. Η ομάδα Π.Α. παρακολούθησε διαλέξεις συμβουλευτικής υγιεινών συνηθειών ζωής και φυσικής άσκησης, γνωστική εκπαίδευση και διαχείριση στρες, ενώ η ομάδα Δ.Σ. εκπαιδεύτηκε σε: Διαφραγματική Αναπνοή, Προοδευτική Μυϊκή Χαλάρωση, και Καθοδηγούμενο Οραματισμό, και παρακολούθησε διαλέξεις συμβουλευτικής υγιεινών συνηθειών ζωής και φυσικής άσκησης, καθώς και γνωσιακής αναδόμησης. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν, πριν και μετά την παρέμβαση, σταθμισμένα ερωτηματολόγια αυτοαναφοράς στα ακόλουθα πεδία: Καθημερινότητα, Τρόπος Ζωής – Υγεία, Ικανοποίηση, Αντιλαμβανόμενο Στρες, Κέντρο Ελέγχου Υγείας, Κατάθλιψη και Άγχος, Αυτοεκτίμηση, Πνευματιστικότητα, Αξιολόγηση Θυμού, Συναισθηματική Νοημοσύνη, Διαχείριση Ενοχών, Αυτοαποτελεσματικότητα, Θετικό και Αρνητικό Συναίσθημα, Εσωτερική Συγκρότηση, Στάση Απέναντι στο Θάνατο, Στενές Διαπροσωπικές Σχέσεις, Ευρωστία Υγείας, Αξιολόγησης Ύπνου, και αξιολογήθηκαν σε γνωστικές δοκιμασίες κόπωσης και μνημονικής ανάκλησης. Αποτελέσματα: Οι συμμετέχοντες ήταν πρωτοετείς (κυρίως φοιτήτριες), διαφόρων Σχολών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ηλικίας 18 – 19 ετών, με καταγωγή εκτός Ν. Ιωαννίνων, άγαμες. Οι στατιστικές αναλύσεις για κάθε ομάδα διακριτά και συνολικά για το δείγμα, έδειξαν στατιστικά σημαντική θετική βελτίωση πριν και μετά την παρέμβαση, ενώ μειώθηκαν: Αντιλαμβανόμενο Στρες, Άγχος και Κατάθλιψη, Θυμός, Ενοχές, Φόβος Θανάτου, Άγχος και Αποφευκτικότητα στις σχέσεις Οικειότητας, διαταραχές Ύπνου, σωματική, γνωστική, και ψυχική κόπωση. Η μέθοδος της Π.Α. συνδέθηκε με υψηλότερη Θρησκευτικότητα, Αλλαγή στάσεων έναντι Θανάτου, μείωση Αρνητικής Συναισθηματικότητας, Αύξηση Εσωτερικού Κέντρου Ελέγχου υγείας, υψηλότερη Ικανότητα Κατανόησης και Διαχείρισης, αύξηση Υπερηφάνειας, μείωση πνευματικής κόπωσης και αύξηση ανάκλησης, ενώ η μέθοδος Δ.Σ. συνδέθηκε με βελτίωση Δεικτών Υγείας και Ποιότητας Ζωής. Συμπερασματικά: Τα παρόντα ευρήματα επιβεβαιώνουν τα θετικά αποτελέσματα παρεμβάσεων διαχείρισης στρες σε φοιτητικό πληθυσμό. Φιλοδοξούμε τέτοιου είδους παρεμβάσεις να εισαχθούν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση ως πολύπλευρη, μετα-γνωσιακή διαδικασία διαχείρισης στρες προσαρμογής και αυτό-ενδυνάμωσης.
Λέξεις-κλειδιά:
Στρες, Φοιτητές, Προσαρμογή, Τεχνικές στρες, Πυθαγόρεια αυτογνωσία, Διαχείριση
