Κατεύθυνση Νεοελληνική Φιλολογία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2016-06-29

2016

Αλεξοπούλου Άννα

Θανάσης Αγάθος, Eπίκουρος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Λητώ Ιωακειμίδου, Eπίκουρη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Ερασμία Σταυροπούλου, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ

Όψεις του Σωσία στην πεζογραφία και τη δραματουργία του Αγ. Τερζάκη και του Ν. Καζαντζάκη : η αναπαράσταση του ανοίκειου και η σπασμωδική δομή του λόγου

Ελληνικά

Views of the double in the prose and drama of Terzakis and Kazantakis: the representation of the uncanny and the spasmodic structure of language

Στην παρούσα εργασία διερευνάται η θεματική του διπλότυπου (double) στα έργα του Καζαντζάκη και του Τερζάκη-στον βαθμό που εκφράζει τη διχασμένη συνείδηση των χαρακτήρων-μέσα από την ανάλυση της δομής του σπασμωδικού λόγου, της κατακερματισμένης επιθυμίας και του απονεκρωμένου σώματος.Η θεματική αυτή αποτυπώνεται με την ψυχαναλυτική έννοια του διχασμού του έγω, η οποία εκφράζεται είτε υπό τη μορφή παραισθήσεων, όπου κυριαρχεί το φρουδικό συναίσθημα του ανησυχητικά ανοίκειου (inquiétante étrangeté), είτε υπό τη μορφή του παρανοικού διωκτικού παραληρήματος. Χρησιμοποιώντας ως μεθοδολογικό εργαλείο τον στρουκτουραλιστική γλωσσολογία του Jakobson και την ψυχαναλυτική θεωρία του Lacan σχετικά με την γλωσσική δομή του παραληρηματικού λόγου, συμπεράναμε ότι αυτό που απομένει σε στιγμές αμιγούς ξενοπάθειας (xenopathie), είναι ενά εκτός-νοήματος (hors-sens): το νόημα μένει εν τέλει μετέωρο και ανολοκλήρωτο, καθώς το υποκείμενο αδυνατεί να εκπροσωπηθεί από το λόγο-στον βαθμό που ειδικά στην τρέλα, τα υποκείμενα δεν κατοικούν τη γλώσσα, αλλά "κατοικούνται από αυτήν"-δηλαδή επρόκειτο για ομιλούμενα υποκείμενα και όχι για ομιλούντα υποκείμενα (parlêtre). Aκόμα, χρησιμοποιώντας τη θεωρία της πολυφωνικότητας του Bakhtin και της αφηγηματολογίας του Genette, αποκωδικοποιήθηκε ο έντονος εσωτερικός μονόλογος των φωνών που είναι δομημένος με τέτοιο τρόπο που εκφράζει τη διχασμένη συνείδηση των ηρώων, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια συνεχής διαμάχη εντός του διφωνικού λόγου. Η αυτοαναφορική δομή της γλώσσας έγκειται στην αποπροσωποποίηση του προσωπικού λόγου, η οποία επιφέρει την απώλεια συνεκτικότητας, αφού οι λέξεις αποσχίζονται από τα πράγματα. Αυτή η εσωτερίκευση της γλώσσας επιφέρει ένα κενό νοήματος, άνευ διαλεκτικής, αφού ο πυρήνας του λόγου είναι αδρανής, σε σχέση με κάθε είδους διαλεκτική ανασύνθεση. Συμπερασματικά, η τομή των εν λόγω έργων έγκειται στη ρήξη τους με το παραδοσιακό δόγμα της ειδολογικής καθαρότητας. Το υβριδικό τους μόρφωμα ενυπάρχει στη νεωτερική δομή συγχωνεύοντας τα προαναφερθέντα ετερόκλητα στοιχεία μέσα σε μία θεματολογία καθόλα δισυπόστατη.

Βυζαντινή και νεοελληνική λογοτεχνία

σωσίας, Φρόυντ, Λακάν, Τερζάκης, Καζαντζάκης

Όχι

0

Όχι

330

96

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1506172