Τμήμα Φιλολογίας
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2017-05-26

2017

Παναγιώτου Ευτυχία

Χριστίνα Ντουνιά, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Karen Van Dyck, Καθηγήτρια, Department of Hellenic Studies, University of Columbia
Πέγκυ Καρπούζου, Επίκουρη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Δημήτρης Αγγελάτος, Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Ευριπίδης Γαραντούδης, Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Λητώ Ιωακειμίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Γιάννης Ξούριας, Επίκουρος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ

Ιστορικό βίωμα και ποιητικές ταυτότητες στη νεοελληνική ποίηση (1970-1990) Τζένη Μαστοράκη και Κατερίνα Γώγου

Ελληνικά

Ιστορικό βίωμα και ποιητικές ταυτότητες στη νεοελληνική ποίηση (1970-1990) Τζένη Μαστοράκη και Κατερίνα Γώγου

Στη διατριβή εξετάζονται τα ποιήματα της Τζένης Μαστοράκη και της Κατερίνας Γώγου ως προς τη δυνατότητά τους να αποτελέσουν ιστορικές αφηγήσεις «έκκεντρων υποκειμένων» την εικοσαετία 1970-1990 στην Ελλάδα. Οι συγκεκριμένες ποιήτριες επελέγησαν γιατί το έργο τους άρχισε και ολοκληρώθηκε μέσα στην εικοσαετία αυτή αλλά και γιατί η πρόσληψή του από την κριτική αλλά και τα έντυπα της εποχής, που εξετάζεται εδώ, μαρτυρεί ότι συνιστούν νεωτερικό παράδειγμα διπολικής αντίθεσης (binary opposition): η Μαστοράκη διαβάστηκε ως ποιήτρια της μορφής, της γλώσσας, της τέχνης, της προσωπικής γραφής και του ποιητικού κανόνα, και η Γώγου ως ποιήτρια του περιεχομένου, του βιώματος, της ζωής, της πολιτικής κατάθεσης και του «περιθωρίου».
Η διατριβή αυτή παρακολουθεί γενεαλογικά τις κειμενικές και διακειμενικές πρακτικές που επιστρατεύουν οι ποιήτριες για την επιτελεστική συγκρότηση και παραγωγή ενός «αισθητικού εαυτού» (ποιητική ταυτότητα), τόσο έμφυλου όσο και πολιτικού, απέναντι σε μια δυϊστική και πατρογραμμική παράδοση που τον αποκλείει. Διασχίζοντας το ιστορικό βίωμα των ποιημάτων σύμφωνα με τη μεταδομιστική αρχή ότι ο «λόγος παράγει τα αποτελέσματα που ονομάζει», δηλαδή αφενός το διάλογό τους με την ιστορία ως κείμενο (την αριστερή ιδεολογία και ηθική, τις οικογενειακές πολιτικές αφηγήσεις και τη λογοτεχνική ελληνική κληρονομιά), αφετέρου το διάλογό τους με μια αόρατη ιστορία, την πολιτική γραμματική του φύλου εν εξελίξει, η διατριβή εξετάζει το ενδεχόμενο ανάδυσης νέου τύπου ποιητικών ταυτοτήτων κατά τη μεταπολίτευση μετά το δεύτερο κύμα φεμινισμού.
Η συνεξέταση των συγκεκριμένων ποιητριών προβληματοποιεί παραδειγματικά εγκαθιδρυμένες και ηγεμονικές νεωτερικές αναλυτικές κατηγορίες, συγκεκριμένα της μορφής και του περιεχομένου, του πνεύματος και του σώματος, της ποίησης και της ζωής, του προσωπικού και του πολιτικού, καθώς και τη συναφή με τις διαφορές αυτές αναδυόμενη τότε ολοποιητική κατηγορία «γυναικεία ποίηση». Το ερώτημα που ενδιέφερε να απαντηθεί δεν ήταν ποια η ταυτότητα των έμφυλων υποκειμένων γενικά και της ποίησης που γράφουν οι γυναίκες. Στόχος ήταν να παρουσιαστεί ο ιστορικός, πολιτικός, οντολογικός, και ρυθμιστικά έμφυλος, από τη μεριά των ανδρών, χαρακτήρας συγκρότησης των κληροδοτημένων αισθητικών κατηγοριών.
Τα ποιήματα της Μαστοράκη και της Γώγου, διερχόμενα από μια γκρίζα γενεαλογία, που δεν ταυτίζει το συλλογικό με το εθνικό, αφηγούνται διά στόματος των ποιητικών υποκειμένων τους μια όμοια μα όχι τόσο ορατή ιστορία: την κληρονομιά των διαδικασιών αποκέντρωσης και αποϊδεολογοποίησης του πολιτικοποιημένου έμφυλου υποκειμένου και την αντίστασή του μέχρι τον κοινωνικό του θάνατο.
Η διατριβή παρακολουθεί πώς ο ποιητικός λόγος, ως αγωνιστική παραστασιακή επιτέλεση, παρά ή μετά το θάνατο των έμφυλων (από τη μεριά των γυναικών) υποκειμένων, ενσαρκώνει την παραδειγματική, ηθική ή/και συμβολική, αντίσταση του ανθρώπου γενικά απέναντι στον άδικό του θάνατο. Συζητά για μια ποίηση που ιστορικολογεί, αλλά και για ένα είδος ιστορίας που μπορεί τη δεδομένη στιγμή μόνο να ποιητικολογεί. Για έκκεντρα ποιητικά υποκείμενα στο μεταίχμιο νεωτερικότητας και μετανεωτερικότητας, που για να συγκροτηθούν ως διαλογικά χρειάζεται να διασχίσουν την εμπειρία του τραγικού.

Λογοτεχνία

ποιητικές ταυτότητες, νεοελληνική ποίηση, ελληνική μεταπολίτευση, Τζένη Μαστοράκη, Κατερίνα Γώγου, έκκεντρα υποκείμενα, μεταδομισμός, μεταφεμινισμός, θεωρία πρόσληψης, Μισέλ Φουκώ, Τζούντιθ Μπάτλερ, αρχαίο δράμα, Διονύσιος Σολωμός, Αντιγόνη Σοφοκλή

Ναι

21

Όχι

900

524

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1519344