Μονάδα:
Τμήμα ΦιλολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2017-06-08
Συγγραφέας:
Σιδερή Χριστίνα
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Αθανάσιος Μαρκόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Ιωάννης Πολέμης, Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Ταξιάρχης Κόλιας, Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Θεοδώρα Αντωνοπούλου, Καθηγήτρια, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Ιωάννης Βάσσης, Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Σοφία Κοτζάμπαση, Καθηγήτρια, Τμήμα Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Μαρίνα Λουκάκη, Καθηγήτρια, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Νεωτερικές τάσεις στην ιστοριογραφία των Μακεδόνων. Η "περίπτωση" της Συνέχειας Θεοφάνη (βιβλία α΄-δ΄)
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Νεωτερικές τάσεις στην ιστοριογραφία των Μακεδόνων. Η "περίπτωση" της Συνέχειας Θεοφάνη (βιβλία α΄-δ΄)
Περίληψη:
Με τη συμβατική ονομασία Συνέχεια Θεοφάνη εννοούμε μία ομάδα ιστοριογραφικών κειμένων του 10ου αι., η οποία παρήχθη από το λόγιο περιβάλλον του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ΄ Πορφυρογέννητου, κατ' εντολήν του, στα χρόνια της μονοκρατορίας του (945-959). Η αδιάλειπτη προσοχή των ερευνητών για το εν λόγω ιστορικό έργο μπορεί να αποδοθεί όχι μόνον στο ιδιάζον περιβάλλον μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε και την προσωπικότητα του εμπνευστή του, συγκροτώντας ανακτορική ιστοριογραφία με σαφή πολιτικό προσανατολισμό, αλλά και στη νεωτερική του δομή, στις καινοτομίες που εισάγει στο ιστοριογραφικό είδος και εν γένει στον λογοτεχνικό του χαρακτήρα. Η Συνέχεια Θεοφάνη διασώθηκε σε ένα μόνο βυζαντινό χειρόγραφο, τον Vat.gr. 167 των αρχών του 11ου αι. Το σταθερό μάλιστα αίτημα για καινούργια έκδοση πληρώθηκε πρόσφατα με τον τόμο των Featherstone και Signes στη σειρά CFHB∙ ωστόσο, οι εγγενείς δυσκολίες που παρουσιάζει το ίδιο το κείμενο δεν στάθηκε εφικτό να αρθούν στο έπακρο.
Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να παράσχει μία συνολική μελέτη του ιστορικού αυτού έργου, η οποία να το εξετάζει από λογοτεχνική σκοπιά εγγράφοντάς το παράλληλα στο ιστορικό, κοινωνικό και λογοτεχνικό συγκείμενο της εποχής του. Από τη μελέτη αυτή έχει εξαιρεθεί το ε' βιβλίο της Συνέχειας Θεοφάνη, δηλαδή ο Βίος Βασιλείου, ο οποίος από μόνος του θα συνιστούσε μία ξεχωριστή διατριβή, αλλά και το στ΄ βιβλίο, το οποίο δεν εμπίπτει στον αρχικό σχεδιασμό του έργου. Τα τέσσερα πρώτα βιβλία, τα οποία μας απασχολούν, διαμορφωμένα εν είδει επιμέρους βιογραφικών συνθέσεων, αφιερώνονται, όπως είναι γενικά γνωστό, καθένα ξεχωριστά, σε έναν αυτοκράτορα (Λέοντα Ε΄, Μιχαήλ Β΄, Θεόφιλο και Μιχαήλ Γ΄ αντίστοιχα).
Πιο συγκεκριμένα, στη διατριβή γίνεται προσπάθεια να ενταχθεί η Συνέχεια Θεοφάνη στο ευρύτερο πλαίσιο της συγγραφικής παραγωγής του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου, συζητούνται θέματα όπως ο χρόνος σύνθεσης του έργου, τα χειρόγραφα και οι εκδόσεις του∙ εξετάζονται επίσης η δομή, το περιεχόμενο, οι αφηγηματικές τεχνικές του κειμένου με αξιοποίηση της θεωρίας της λογοτεχνίας, όπου κρίθηκε σκόπιμο, προκειμένου να αναδειχθεί η λογοτεχνικότητα του έργου. Διερευνάται ακόμη ο τρόπος απεικόνισης των προσώπων με ιδιαίτερη αναφορά στο γυναικείο φύλο αλλά και στην παρουσίαση των ξένων εθνών. Προσεγγίζεται επιπλέον, όπως είναι εύλογο, το ζήτημα των πηγών του έργου, όπου ο συσχετισμός με το ιστορικό έργο του Γενεσίου είναι αναπόφευκτος, αλλά και το θέμα των προτύπων και επιρροών από άλλα λογοτεχνικά κείμενα και είδη. Εν συνεχεία θίγεται το ζήτημα του συγγραφέα και του αναγνωστικού κοινού της Συνέχειας Θεοφάνη, ενώ επιχειρείται μία σύντομη σύγκριση με την προγενέστερη σύνθεση του Θεοφάνη Ομολογητή αλλά και τον σύγχρονο κύκλο του Λογοθέτη, ώστε να αναδειχθούν οι καινοτομίες που προωθεί στο πεδίο της ιστοριογραφίας.
Στον κυρίως κορμό της διατριβής έχουν προσαρτηθεί και τέσσερα παραρτήματα, τα οποία περιλαμβάνουν κατά σειρά πίνακα πηγών και παράλληλων χωρίων, στοιχεία αφηγηματολογίας, νεοελληνική απόδοση των εκφράσεων των οικοδομημάτων του Θεοφίλου και σχετικό εικονογραφικό υλικό και, τέλος, πραγμάτευση των προτύπων του Βίου Βασιλείου.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Βυζαντινή και νεοελληνική λογοτεχνία
Λέξεις-κλειδιά:
Συνέχεια Θεοφάνη, βυζαντινή ιστοριογραφία, Κωνσταντίνος Ζ΄Πορφυρογέννητος, 10ος αιώνας
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
1072
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
Χριστίνα Σιδερή διατριβή.pdf
3 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
