Κατεύθυνση Νεώτερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2017-06-22

2017

Ράπτης Παναγιώτης

Αναστασία Παπαδία-Λάλα, Καθηγήτρια Ιστορίας Νέου Ελληνισμού, Τομέας Ιστορίας, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κατερίνα Κωνσταντινίδου, Επίκουρη καθηγήτρια Ιστορίας Νέου Ελληνισμού, Τομέας Ιστορίας, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ
Όλγα Κατσιαρδή-Hering, Καθηγήτρια Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού, Τομέας Ιστορίας, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ

Βάιλος και προνοητής-καπιτάνος. Βενετικά αξιώματα και μηχανισμοί εξουσίας στη βενετοκρατούμενη Κέρκυρα (16ος – αρχές 17ου αι.)

Ελληνικά

Βάιλος και προνοητής-καπιτάνος. Βενετικά αξιώματα και μηχανισμοί εξουσίας στη βενετοκρατούμενη Κέρκυρα (16ος – αρχές 17ου αι.)

Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο τη μελέτη των ανώτερων αξιωμάτων στη βενετική κτήση της Κέρκυρας, από τις αρχές του 16ου και μέχρι τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 17ου αιώνα. Η περίοδος αυτή υπήρξε κρίσιμη για το βενετικό κράτος, καθώς αντιμετώπισε αυξημένη γεωπολιτική πίεση στην ανατολική Μεσόγειο από τις επεκτατικές βλέψεις δυο αυτοκρατοριών, της Οθωμανικής και εκείνης των Αψβούργων. Επιτακτική υπήρξε, κατά συνέπεια, η ανάγκη εκσυγχρονισμού των στρατιωτικών εγκαταστάσεων στις βενετικές κτήσεις της Ρωμανίας, κάτι που αναπόφευκτα επέφερε και αξιοσημείωτες διοικητικές αλλαγές. Παρόμοια και στην περίπτωση της Κέρκυρας, η πορεία αυτή των γενικότερων διοικητικών ανακατατάξεων καταγράφηκε με εύγλωττο τρόπο μέσα στις εκθέσεις (relazioni) των ίδιων των ανώτερων αξιωματούχων που υπηρέτησαν στο νησί, οι οποίες αποτέλεσαν και τη βασικότερη πηγή αυτής της εργασίας.
Το πρώτο κεφάλαιο αυτής της εργασίας αποτελεί μια σύντομη επισκόπηση των κυριότερων πολιτικών αλλαγών που έλαβαν χώρα στο νησί της Κέρκυρας από την Δ’ Σταυροφορία (1204) έως και τις αρχές του 16ου αιώνα, καθώς και μια επισκόπηση τόσο της βενετικής κυριαρχίας όσο της και της εξέλιξης του θεσμού της Κοινότητας κατά τον 15ο αιώνα. Το δεύτερο κεφάλαιο καταγράφει, στο πρώτο του μέρος, την εξέλιξη της ανώτερης διοικητικής δομής από την εποχή του βαΐλου και των εκτάκτων προνοητών (proveditori), μέχρι τη θεσμοθέτηση του νέου αξιωματούχου με τον τίτλο προνοητής-καπιτάνος (1574), ενώ το δεύτερο μέρος επιχειρεί να αποσαφηνίσει πως έλαβε χώρα η παγίωση της διοικητικής διευθέτησης ως τις αρχές του 17ου αιώνα. Στο τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται μια προσέγγιση της σχέσης του θεσμού της τοπικής κοινότητας με τους ανώτερους Βενετούς αξιωματούχους, μέσα από τα αιτήματα των πρεσβειών στην μητρόπολη κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα και τις αρχές του 17ου. Το τέταρτο κεφάλαιο αποτελεί μια σύνοψη της επισιτιστικής πολιτικής της Γαληνότατης στο νησί την υπό εξέταση χρονική περίοδο και πως επενέργησε σε αυτή η διοικητική αλλαγή του 1574 και η ίδρυσης της σιταποθήκης του 1576. Τέλος, το πέμπτο κεφάλαιο επιχειρεί μια καταγραφή της δομής του τοπικού ταμείου (camera fiscal) στον νησί, καθώς αυτό αποτελούσε ένα από τα δυο βασικά κέντρα της βενετικής διοικητικής δομής, με την καγκελαρία να είναι το δεύτερο. Δυο σημαντικές αλλαγές στην υπό εξέταση περίοδο αποτέλεσαν, σε ανώτερο επίπεδο, το πέρασμα του ελέγχου του ταμείου από το βάιλο στον προνοητή-καπιτάνο μετά το 1574 και, σε κατώτερο επίπεδο, η ανάληψη τεσσάρων αξιωμάτων του ταμείου από την κοινότητα μετά την πρεσβεία του 1542.
Στον επίλογο, η εργασία επιχειρεί να καταδείξει πως η βενετική διοίκηση, κατά τον 16ο αιώνα, ανταποκρίθηκε στην πρόκληση του νησιωτικού κατακερματισμού των κτήσεών της στην Ανατολή και στην απειλή από τη στρατιωτική επέκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των Αψβούργων με τη δημιουργία αξιωμάτων, οι κάτοχοι των οποίων θα ήταν υπεύθυνοι για την εποπτεία και τη συντήρηση των νέων οχυρωματικών έργων. Ένας από τους αξιωματούχους που θεσμοθετήθηκε για το συγκεκριμένο σκοπό ήταν και ο proveditore e capitano το έτος 1574 για το νησί της Κέρκυρας.

Ιστορία

Βενετοκρατία, Ιόνιο, δέκατος έκτος αιώνας, διοίκηση, πρώιμη νεώτερη εποχή

Όχι

0

Ναι

305

134

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1672574/file.pdf

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1672574