Κατεύθυνση Μουσειακές Σπουδές
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2017-07-04

2017

Μαγειρία Χριστίνα

Μούλιου Μάρλεν, Λέκτορας Μουσειολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Καραμανωλάκης Βαγγέλης, Επίκουρος Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας (από την Ελληνική Επανάσταση έως σήμερα), Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Λαμπροπούλου Δήμητρα, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας (από την Ελληνική Επανάσταση έως σήμερα), Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Χώροι ιστορικής μνήμης της «σκοτεινής επταετίας» (1967-1974). Μελέτη περίπτωσης: Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης.

Ελληνικά

Χώροι ιστορικής μνήμης της «σκοτεινής επταετίας» (1967-1974). Μελέτη περίπτωσης: Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης.

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής είναι η διαχείριση της «δύσκολης κληρονομιάς» και των τραυματικών ιστορικών γεγονότων από τα μουσεία, μέσω της διερεύνησης των χώρων μνήμης της δικτατορίας των συνταγματαρχών (1967-1974) και ιδίως του Ειδικού Ανακριτικού Τμήματος της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας (ΕΑΤ-ΕΣΑ).
Η Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία (ΕΣΑ) ιδρύθηκε το 1951 και συνδέθηκε με το ανελεύθερο και αυταρχικό κράτος που δομήθηκε στην Ελλάδα μετά τη λήξη του Εμφυλίου. Την περίοδο 1967-1974 η ΕΣΑ αποτέλεσε την πιο ακραία έκφραση της ιδεολογίας και της οργάνωσης του δικτατορικού καθεστώτος. Το ΕΑΤ-ΕΣΑ ήταν η διοικητική έδρα της ΕΣΑ, βρισκόταν στην Αθήνα και επί χούντας λειτούργησε ως χώρος κράτησης, ανάκρισης και βασανισμού πολιτικών κρατουμένων. Ο ξυλοδαρμός, υπό οποιαδήποτε μορφή, ήταν η βασική μέθοδος βασανισμού που εφαρμοζόταν στο ΕΑΤ-ΕΣΑ.
Σήμερα, ό,τι έχει διατηρηθεί από τις εγκαταστάσεις αυτές, βρίσκεται στο Πάρκο Ελευθερίας, κοντά στο Μέγαρο Μουσικής. Συγκεκριμένα, διασώζονται τέσσερα λιθόκτιστα κτίρια, τα οποία αποτελούν μνημεία της στρατιωτικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα και έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα. Το ένα από αυτά δεν χρησιμοποιείται, ενώ στα υπόλοιπα στεγάζονται το Μουσείο Ελ. Βενιζέλου, το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων και το Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης, το οποίο διαχειρίζεται ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 (ΣΦΕΑ).
Στα πλαίσια της εργασίας κατατίθενται προτάσεις για τη μουσειακή ανάδειξη τμήματος των υλικών καταλοίπων του στρατοπέδου ΕΑΤ-ΕΣΑ. Προτείνεται η δημιουργία του μουσειακού φορέα «Πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ: Ένας Χώρος Ιστορικής Μνήμης», ο οποίος θα διαπραγματεύεται τη «δύσκολη κληρονομιά» της επταετίας.
Κεντρικοί άξονες της μουσειολογικής πρότασης είναι η ανασύνθεση της «βιογραφίας» των τόπων κράτησης, φυλάκισης και βασανισμού των πολιτικών κρατουμένων της περιόδου 1967-1974 και ιδιαίτερα του ΕΑΤ-ΕΣΑ, η σκιαγράφηση των κατασταλτικών μηχανισμών που υιοθέτησε η χούντα για να εξουδετερώσει τους πολιτικούς της αντιπάλους, η προβολή του αντιδικτατορικού αγώνα καθώς και η προάσπιση και προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα εκείνων που «απειλούνται» στη σύγχρονη εποχή από τις αυταρχικές πρακτικές φορέων της εξουσίας ή άλλων ομάδων.
Ως βασικό εργαλείο της μουσειακής αφήγησης χρησιμοποιείται η προφορική ιστορία. Ειδικότερα, καταγράφονται και αξιοποιούνται οι προφορικές μαρτυρίες δέκα πρώην φυλακισθέντων/εξορισθέντων. Οι πολιτικοί κρατούμενοι καταθέτουν στη γράφουσα τις αναμνήσεις τους από την περίοδο της χούντας∙ μιλούν για το δικτατορικό καθεστώς, τον αντιδικτατορικό αγώνα, τον εγκλεισμό και τη βία που ασκήθηκε εναντίον τους από τα όργανα του αυταρχικού καθεστώτος.

Μουσειολογία

δικτατορία των συνταγματαρχών, χούντα, φυλακές, εξορία, πολιτικοί κρατούμενοι της περιόδου 1967-1974, Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία (ΕΣΑ), Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας (ΕΑΤ-ΕΣΑ), εσατζήδες, βασανιστήρια, Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης, Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 (ΣΦΕΑ), μουσειολογία, δύσκολη κληρονομιά, προφορική ιστορία

Όχι

0

Ναι

94

469

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1695510