Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Χατζηαγγελάκη Εριφύλη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Κασσάνος Δημήτριος, Καθηγητής,Ιατρική, ΕΚΠΑ
Χρέλιας Χαράλαμπος, Αναπληρωτής Καθηγητής,Ιατρική, ΕΚΠΑ
Παπαντωνίου Νικόλαος, Καθηγητής,Ιατρική, ΕΚΠΑ
Δημητριάδης Γεώργιος, Καθηγητής,Ιατρική, ΕΚΠΑ
Χαλβατσιώτης Παναγιώτης, Επίκουρος Καθηγητής ,Ιατρική, ΕΚΠΑ
Παναγόπουλος Περικλής, Επίκουρος Καθηγητής ,Ιατρική, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) έχει περιγραφεί ως μια σημαντική ενδοκρινολογική διαταραχή που επηρεάζει περίπου το 5% -9% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Κλινική ή βιοχημική υπερανδρογοναιμία, δυσλειτουργία των ωοθηκών με τη μορφή ολιγο-ωορρηξίας ή ανωοθυλακιορρηξίας και υπερηχογραφική εικόνα πολυκυστικών ωοθηκών, είναι οι παράμετροι που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό του PCOS, σύμφωνα με τα κριτήρια Rotterdam, μετά τον αποκλεισμό άλλων διαταραχών περίσσειας ανδρογόνων. Η υπερανδρογοναιμία είναι ένα από τα κύρια διαγνωστικά χαρακτηριστικά που περιλαμβάνεται στα διαγνωστικά κριτήρια του PCOS. Οι κυρίαρχες κλινικές εκδηλώσεις της υπερανδρογοναιμίας είναι η υπερτρίχωση, ακμή, λιπαρό δέρμα, αλωπεκία, διαταραχές εμμήνου κύκλου και στειρότητα ή υπογονιμότητα. Το πιο συχνό ανδρογόνο είναι η τεστοστερόνη (Τ), ολική, μη δεσμευμένη ή ελεύθερη (FT) μορφή. Δ4-ανδροστενεδιόνη (Δ4-Α), δεϋδροεπιανδροστερόνη (DHEA), και ο μεταβολίτης της θειϊκής DHEA (DHEAS) έχουν επίσης περιγραφεί σε συνδυασμό με PCOS. Πολλές μελέτες έχουν βασιστεί μόνο στη μέτρηση T για την ανίχνευση του βιοχημικού υπερανδρογονισμού σε PCOS. Ελεύθερα επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να υποστηρίξουν τη διάγνωση, ειδικά σε γυναίκες χωρίς υπερτρίχωση, με άλλα συμπτώματα του συνδρόμου. Υπερανδρογοναιμία, επίσης, θα μπορούσε να διαγνωσθεί από τα αυξημένα επίπεδα της DHEAS και Δ4-Α στον ορό.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσουμε τον επιπολασμό της υπερανδρογοναιμίας σε Ελληνίδες γυναίκες με διάγνωση συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών σύμφωνα με τα κριτήρια του NIH 1990 και τα κριτήρια του Rotterdam 2003 και να εξετάσουμε τα κλινικά χαρακτηριστικά και ορμονικές και βιοχημικές παραμέτρους της υπερανδρογοναιμίας στον εν λόγω πληθυσμό. Μέρος της μελέτης είναι επίσης , η συσχέτιση του δείκτη μάζας σώματος(ΒΜΙ) με την ύπαρξη της υπερανδρογοναιμίας και οι διαφορές των κλινικών και βιοχημικών παραμέτρων σε σχέση με το ΒΜΙ.
Μέθοδος: Μελετήσαμε 266 γυναίκες, διεγνωσμένες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, σύμφωνα με τα κριτήρια του NIH 1990 και τα κριτήρια του Rotterdam 2003. Η διάγνωση της υπερανδρογοναιμίας τέθηκε με τη μέτρηση της τεστοστερόνη (Τ) και / ή της ελεύθερης τεστοστερόνης (FT) και / ή της Δ4 ανδροστενοδιόνη (Δ4-Α) με τιμές υψηλότερες από το 75% των ανώτερων ορίων της κάθε ορμόνης. Οι ασθενείς κατανεμήθηκαν σε δύο ομάδες σύμφωνα με ένα όριο ΒΜΙ 25 kg / m2 .
Αποτελέσματα: Η υπερανδρογοναιμία ήταν παρούσα σε 78.2% των ασθενών. Αυξημένα επίπεδα Τ βρέθηκαν στο 58,4%, ενώ τα αυξημένα επίπεδα της FT και Δ4-Α βρέθηκαν στο 42,5% και 34,1% των ασθενών. Ένα μεγάλο ποσοστό καπνιστών βρέθηκε σε γυναίκες που έχουν υπερανδρογοναιμία. Τα επίπεδα της Τ, FT και Δ4-Α ήταν υψηλότερα όπως αναμένεται, σε γυναίκες με υπερανδρογοναιμία. Επίσης, γυναίκες με PCOS με υπερανδρογοναιμία, είχαν υψηλότερα επίπεδα 17-OHP και DHEAS. Αντίθετα, βρέθηκαν χαμηλότερα επίπεδα TSH στις γυναίκες αυτές. Σε γυναίκες φυσιολογικού βάρους (ΒΜΙ ≤ 25 kg / m2) με υπερανδρογοναιμία παρατηρήθηκαν χαμηλότερες τιμές της περιμέτρου ισχίου και HOMA-IR και αυξημένα επίπεδα Τ, FT, Δ4-Α, 17-υδροξυπρογεστερόνη (17-ΟΗΡ), θειική δεϋδρο επιανδροστερόνη (DHEAS) , λευκά αιμοσφαίρια (WBC) και ουδετερόφιλα σε σύγκριση με γυναίκες χωρίς υπερανδρογοναιμία. Επίσης, σε υπέρβαρες γυναίκες μετρήθηκαν υψηλότερα επίπεδα Τ, FT, Δ4-Α, 17-ΟΗΡ, DHEAS και κορτιζόλης ενώ χαμηλά επίπεδα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) ήταν συγκρίσιμα σε γυναίκες χωρίς υπερανδρογοναιμία. Η FT βρέθηκε αυξημένη στις υπέρβαρες/παχύσαρκες γυναίκες με υπερανδρογοναιμία σε σύγκριση με τις λιποβαρείς/φυσιολογικές γυναίκες .
Συμπέρασμα: Υπερανδρογοναιμία στη μελέτη μας παρατηρήθηκε στο 78,2% των ασθενών με PCOS. Το πιο συχνό αυξημένο ανδρογόνο ήταν η τεστοστερόνη (58,4%) και το πιο συχνό κλινικό χαρακτηριστικό, η ακμή (57,3%). Ο πιο κοινός συνδυασμός ήταν εκείνος της αυξημένης Τ με φυσιολογική FT και Δ4-Α (25,6%), ακολουθούμενη από το συνδυασμό της αυξημένης Τ και FT (12,4%). Ο αντίκτυπος της υπερανδρογοναιμίας στο μεταβολικό προφίλ των ασθενών με PCOS είναι εμφανής σε γυναίκες με φυσιολογικό βάρος. Η FT φαίνεται να είναι σημαντικά αυξημένη και ως εκ τούτου πιο αντιπροσωπευτικό ανδρογόνο για τον προσδιορισμό της υπερανδρογοναιμίας σε σχέση με την Τ, σε υπέρβαρες/παχύσαρκες γυναίκες με PCOS.
