Κατεύθυνση Προϊστορική Αρχαιολογία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2017-11-23

2017

Νικολοπούλου Αθηνά

Κωνσταντίνος Κοπανιάς, Επίκουρος Καθηγητής Αρχαιολογίας Ανατολικής Μεσογείου, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Γιάννης Παπαδάτος, Επίκουρος Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας,Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Λιάνα Φιλιππάκη, Δρ. Γεωλογίας, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. "Δημόκριτος"

Εξόρυξη και εμπόριο κασσίτερου στην Εγγύς Ανατολή και τη Μεσόγειο κατά την Εποχή του Χαλκού

Ελληνικά

Εξόρυξη και εμπόριο κασσίτερου στην Εγγύς Ανατολή και τη Μεσόγειο κατά την Εποχή του Χαλκού

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την εξόρυξη και το εμπόριο του κασσίτερου την Εποχή του Χαλκού στις περιοχές της Εγγύς Ανατολής και της Μεσογείου. Κύριος στόχος της είναι να καταστεί σαφής η σημασία της εισαγωγή του μετάλλου, ήδη από την προϊστορική εποχή, στις εξεταζόμενες περιοχές.
Πιο συγκεκριμένα η μελέτη διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες. Η πρώτη χωρίζεται σε δυο τμήματα. Στο πρώτο παρουσιάζονται τα γεωλογικά στοιχεία, οι τρόποι εμφάνισης του μετάλλου και οι ιδιότητές του, οι οποίες το καθιστούν ιδανικό για τη δημιουργία μετάλλινων αντικειμένων. Το δεύτερο τμήμα αφορά τις παγκόσμιες αποθέσεις στις οποίες εντοπίζονται κοιτάσματα του μετάλλου μέχρι και σήμερα, και τις θέσεις στις οποίες, σύμφωνα με την αρχαιολογική και γεωλογική έρευνα, φαίνεται να υπήρχαν αποθέσεις κατά την αρχαιότητα, οι οποίες σήμερα έχουν εξαντληθεί.
Τα τεχνολογικά στάδια παραγωγής του μετάλλου αποτελούν τη δεύτερη ενότητα, η οποία χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο εξετάζονται οι διαδικασίες και οι μέθοδοι εξόρυξής του σε συνδυασμό με μια σύντομη επισκόπηση των θέσεων-πηγών, οι οποίες φέρουν αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν την εκμετάλλευσή τους κατά την αρχαιότητα. Στο δεύτερο τμήμα, παρουσιάζονται τα τεχνολογικά στάδια παραγωγής του μετάλλου, με ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία του σπουδαιότερου κράματος που εμπεριέχει κασσίτερο, του μπρούτζου. Η τεχνολογία κραμάτωσης του μπρούτζου υιοθετήθηκε σε ευρεία κλίμακα από τις κοινωνίες της Εποχής του Χαλκού και εξαπλώθηκε σε όλη τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, την κεντρική Ασία και την Ευρώπη, όπως φαίνεται από το πλήθος των μπρούτζινων αντικειμένων που βρέθηκαν και παρουσιάζονται εν συντομία στο τρίτο τμήμα της εν λόγω ενότητας.
Η εισαγωγή του κασσίτερου στην τεχνολογική διαδικασία της μεταλλουργίας ήταν μια επανάσταση, η οποία επέφερε οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές ήδη από την ΠΕΧ. Η εκτεταμένη χρήση του μπρούτζου είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης του μετάλλου, η οποία σε συνδυασμό με τις περιορισμένες αποθέσεις, οδήγησε ολόκληρες κοινωνίες να το προμηθεύονται από άλλες περιοχές. Η ανάγκη για απρόσκοπτη απόκτησή του διαμόρφωσε ένα εμπορικό δίκτυο, τόσο χερσαίων, όσο και θαλάσσιων οδών σε ανατολή και δύση, δημιουργώντας πλούτο και εξασφαλίζοντας εξουσία σε αυτούς που το ήλεγχαν. Οι εμπορικοί αυτοί δρόμοι και οι κοινωνικές αλλαγές που επήλθαν από την ανάγκη απόκτησης του μετάλλου, αποτελούν αντικείμενο πραγμάτευσης της τρίτης ενότητας.
Με βάση τα προαναφερθέντα δεδομένα, επιχειρείται η διατύπωση κάποιων συμπερασμάτων για τη σημασία, τη χρησιμότητα και το ρόλο που διαδραμάτισε ο κασσίτερος. Οι αλλαγές που επήλθαν, τόσο σε τεχνολογικό, όσο και σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, τον κατέστησαν ένα από τα απαραίτητα αγαθά της Εποχής του Χαλκού, του οποίου κάτοχος είχε τη δυνατότητα να είναι πιο ανταγωνιστικός.

Αρχαιολογία

εξόρυξη, αποθέσεις κασσίτερου, Εποχή Χαλκού, μπρούτζος, κεντρική Ασία, Εγγύς Ανατολή, Μεσόγειος, Ευρώπη, τεχνολογία, κοινωνία, εμπόριο

Όχι

0

Ναι

616

186

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2216176