Η παιδεία και οι επιστήμες στην προοπτική της αναζήτησης της αλήθειας στον ''Ηθικό ή περί παιδείας'' του Θεοδώρου Μετοχίτη.

Διπλωματική Εργασία uoadl:2231669 1452 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Φυσικές Επιστήμες στην Εκπαίδευση
Βιβλιοθήκη Σχολής Επιστημών της Αγωγής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2017-11-30
Έτος εκπόνησης:
2017
Συγγραφέας:
Μουσαφείρης Αθανάσιος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ευθύμιος Νικολαΐδης, ιστορικός των επιστημών, διευθυντής ερευνών στο Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΚΝΕ/ΕΙΕ).
Κωνσταντίνος Σκορδούλης,καθηγητής Φυσικών Επιστημών, Τεχνολογίας και Περιβάλλοντος, στο παιδαγωγικό τμήμα δημοτικής εκπαίδευσης του εθνικού καποδιστριακού πανεπιστημίου Αθηνών (ΠΤΔΕ, ΕΚΠΑ)
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η παιδεία και οι επιστήμες στην προοπτική της αναζήτησης της αλήθειας στον ''Ηθικό ή περί παιδείας'' του Θεοδώρου Μετοχίτη.
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η παιδεία και οι επιστήμες στην προοπτική της αναζήτησης της αλήθειας στον ''Ηθικό ή περί παιδείας'' του Θεόδωρου Μετοχίτη.
Περίληψη:
Η εργασία που ακολουθεί επικεντρώνεται στο έργο του Μετοχίτη ''Ηθικός ή περί παιδείας''. Πρόκειται για μια μαρτυρία του χριστιανικού ανθρωπισμού των Παλαιολόγειων χρόνων η οποία παρουσιάζει με χαρακτηριστικό τρόπο τις πνευματικές αναζητήσεις των διανοουμένων της εποχής του. Ο Μετοχίτης προτείνει μια μορφή ιδανικού βίου, τον «κατὰ νοῦν βίο», στην προοπτική αναζήτηση της αλήθειας και της ευδαιμονίας, βασισμένη στη σύνθεση της ελληνικής φιλοσοφικής παράδοσης με τη χριστιανική Αποκάλυψη και πίστη, σε διακριτική πλην σαφή απόσταση από την αστική ηθική που συνδέεται με τη μυστική θεολογία.
Ο Ηθικός γράφτηκε γύρω στο 1305. Ήταν τότε που ανέλαβε το αξίωμα του Λογοθέτη του γενικού και αρκετές κρατικές υποθέσεις περνούσαν από τα χέρια του, επί αυτοκρατορίας Ανδρονίκου του Β’. Στον Ηθικό ο Μετοχίτης παροτρύνει έναν νέο να ασχοληθεί με την παιδεία και την αρετή, μέσα στο πνεύμα της αναβίωσης του παιδευτικού ιδεώδους της αρχαίας φιλοσοφίας πριν την οριστική πολιτική και οικονομική παρακμή της αυτοκρατορίας που κατέληξε στην Άλωση το 1453.
Το κείμενο ως λογοτεχνικό είδος ανάγεται στον χαμένο Προτρεπτικό του Αριστοτέλη, ο οποίος αποσκοπούσε να στρέψει τους ανθρώπους (έτσι προκύπτει και ο όρος προτρεπτικός) στη φιλοσοφία, στην γνώση της αλήθειας και του κόσμου μέσω των επιστημών. Η έννοια της «παιδείας» ή οι «λόγοι» όπως τους εννοεί ο Μετοχίτης δεν αποσκοπούσαν στην τυπική εκπαίδευση των νέων αλλά είχε ως τελικό προορισμό τη θεωρία των όντων, δηλαδή την προσέγγιση του Θεού. Ο Μετοχίτης αντλεί έννοιες, όρους και διακρίσεις κυρίως από τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τους Στωικούς, και τους νεοπλατωνικούς, ενώ δεν λείπουν και οι ρητές αναφορές και σε άλλους φιλοσόφους, όπως για παράδειγμα στον Σωκράτη, τον Πυθαγόρα και τον Επίκουρο. Εντοπίζουμε, όμως, και απηχήσεις της χριστιανικής σκέψης και της πατερικής γραμματείας, όπως αυτές του Μεγάλου Βασιλείου και του Μάξιμου του Ομολογητή.
Ο Μετοχίτης, παρουσιάζει στον Ηθικό, μια ιδιαίτερη προσέγγιση του θείου. Η προσέγγιση αυτή περνάει μέσα από τη μελέτη των αισθητών και την αναζήτηση του νοήματος και του λόγου της υπάρξεώς τους. Ο κόσμος, η φύση και το σύμπαν δεν είναι απλώς αντικείμενο επιστημονικής παρατήρησης, αλλά είναι ένας ζωντανός οργανισμός άξιος θαυμασμού, στον οποίο καθρεπτίζεται το μεγαλείο του Δημιουργού του, τον οποίο αποκαλεί στο κεφάλαιο 32 «εὑρετὴν καὶ τεχνίτην».
Λέξεις-κλειδιά:
παιδεία, επιστήμες, αστρονομία, αλήθεια, θεωρία των όντων,
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Ναι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
41
Αριθμός σελίδων:
74
Διπλωματική εργασια.pdf (2 MB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο