Κατεύθυνση Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο
Βιβλιοθήκη Νομικής Σχολής

2018-03-22

2018

Δημοπούλου Χλόη-Δάφνη

1. Μαρία Γαβουνέλη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου
2. Γεώργιος Κυριακόπουλος, Λέκτορας Διεθνούς Δικαίου
3. Αναστάσιος Γουργουρίνης, Λέκτορας Διεθνούς Δικαίου

Remedies for Climate Change

Αγγλικά

Μορφές Επανόρθωσης της Κλιματικής Αλλαγής

Στο διεθνές δίκαιο, η ιδιαιτερότητα της κλιματικής αλλαγής, καθώς αποτελεί ένα φαινόμενο του οποίου οι φυσικές συνθήκες αλλάζουν συνεχώς, όπως και οι τρόποι αντιμετώπισης του, ευνοεί την εφαρμογή γενικών αρχών. Αυτό συμβαίνει διότι οι γενικές αρχές δεν θέτουν αυστηρούς και άκαμπτους κανόνες αλλά, ενώ αποτελούν πηγή του διεθνούς δικαίου, αφήνουν ένα σημαντικό περιθώριο για ερμηνεία και εξέλιξη. Οι αρχές αυτές εφαρμόζονται στο πεδίο του μετριασμού του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής αλλά και στο πεδίο της αντιμετώπισης των ήδη εκδηλωθέντων επιπτώσεών της. Κατ’ αρχάς, η αρχή της προφύλαξης αντιμετωπίζει ακριβώς αυτήν την ρευστότητα της κλιματικής αλλαγής και ορίζει ότι όταν υπάρχουν απειλές σοβαρής και μη αναστρέψιμης ζημίας, η έλλειψη πλήρους επιστημονικής βεβαιότητας δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως αποτρεπτικός λόγος στην ανάληψη οικονομικά αποδοτικών μέτρων προς την πρόληψη της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Από την άλλη μεριά, η αρχή του ο ρυπαίνων πληρώνει υπαγορεύει ότι τα κράτη, τα άτομα ή οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με ρυπογόνες ή επικίνδυνες για το περιβάλλον δραστηριότητες θα πρέπει να θεωρούνται υπεύθυνοι για τις συνέπειες των ενεργειών τους και να αναλαμβάνουν μέτρα επανόρθωσης. Η αρχή των κοινών αλλά διαφοροποιημένων ευθυνών και αντίστοιχων ικανοτήτων των κρατών αποσκοπεί στη δημιουργία ενός δίκαιου και ισότιμου νομικού καθεστώτος το οποίο να αναγνωρίζει την κοινή ευθύνη των κρατών για την προστασία του περιβάλλοντος, τη διαφορετική συμβολή των κρατών στην κλιματική αλλαγή καθώς και τις διαφορετικές αδυναμίες των χωρών να προλαμβάνουν, να μειώνουν και να ελέγχουν το φαινόμενο αυτό. Η νεότερη αρχή του διεθνούς πλαισίου για την κλιματική αλλαγή προέκυψε από τη συμφωνία του Παρισιού του 2015 είναι η αρχή της προόδου η οποία προβλέπει ότι τα κράτη οφείλουν να επιδεικνύουν μία συνεχή πρόοδο στις πολιτικές τους για την κλιματική αλλαγή. Συνεπώς, έχοντας εντοπίσει τις βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου για την Κλιματική Αλλαγή, το ερώτημα που ακολουθεί είναι αν υπάρχουν κατάλληλοι μηχανισμοί για να προωθήσουν και να διασφαλίσουν την τήρηση των στόχων που καθορίζονται βάσει αυτών των αρχών. Από την παραδοσιακή προσέγγιση, μέσω των διεθνών συνθηκών, προκύπτει ότι αρχικά η Σύμβαση Πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή του 1992 δεν θεμελιώνει κάποιον μηχανισμό συμμόρφωσης ο οποίος να διαχειρίζεται τις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης κρατών ενώ το Σύμφωνο των Παρισίων προβλέπει την δημιουργία μιας επιτροπής με έργο την διευκόλυνση της εφαρμογής της συνθήκης και την προώθηση της συμμόρφωσης των κρατών αλλά χωρίς να ορίζει τον τρόπο λειτουργίας της. Οι διαδικασίες λειτουργίας της συγκεκριμένης επιτροπής αναμένεται να υιοθετηθούν μέσα στο 2018 από την επόμενη συνεδρίαση της διάσκεψης των μερών. Καθώς οι διεθνείς συνθήκες για την κλιματική αλλαγή αποφεύγουν να δώσουν έμφαση στην θεμελίωση κανόνων που να αντιμετωπίζουν τις περιπτώσεις μη-συμμόρφωσης, δίνοντας κυρίως βάση μόνο στην προώθηση της συμμόρφωσης, κρίνεται σκόπιμη η διερεύνηση εναλλακτικών προσεγγίσεων. Αρχικά, ο τομέας του διεθνούς εμπορίου μπορεί να προσφέρει θετικά και αρνητικά κίνητρα όπως είναι η απελευθέρωση των περιβαλλοντικών αγαθών ή η επιβολή φορολογικών ρυθμίσεων προκειμένου να διασφαλίσουν την τήρηση των ευθυνών που αναλαμβάνουν τα κράτη μέσω των διεθνών συμφωνιών για την κλιματική αλλαγή και να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις μη συμμόρφωσης. Μια διαφορετική προσέγγιση ακολουθούν οργανώσεις όπως είναι ο ΟΟΣΑ ή το Παγκόσμιο Σύμφωνο των Ηνωμένων Εθνών οι οποίες προβλέπουν μηχανισμούς συμμόρφωσης που απευθύνονται άμεσα στις επιχειρήσεις, ως οι κυριότεροι ρυπαντές του περιβάλλοντος. Έχοντας εξετάσει τα διαθέσιμα διεθνή εργαλεία και μέτρα επανόρθωσης που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, είναι προφανές ότι ο συνδυασμός και η ταυτόχρονη εφαρμογή τους θα αποτελέσουν τον βασικό παράγοντα για την αποτελεσματική αντιμετώπισή της.

Δίκαιο – Νομοθεσία

Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο

Κλιματική Αλλαγη, Συμφωνία Παρισίων, Σύμβαση-Πλαισιο για την Κλιματική Αλλαγή, Αρχή της Προφύλαξης, Ο Ρυπαίνων Πληρώνει, Κοινή Αλλά Διαφοροποιημένη Ευθύνη, Αρχή της Προόδου, Μηχανισμοί Συμμόρφωσης, Εναλλακτικές προσεγγίσεις για την προώθηση της συμμόφωσης

Όχι

0

Όχι

15

94

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2680684