Μονάδα:
Τομέας Ψυχικής Υγείας και Επιστημών ΣυμπεριφοράςΒιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-03-26
Συγγραφέας:
Μαντζώρου Μαριάννα
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Ευμορφία Κούκια, Αναπλ. Καθηγήτρια, Νοσηλευτική, ΕΚΠΑ
Αθηνά Καλοκαιρινού, Καθηγήτρια, Νοσηλευτική, ΕΚΠΑ
Μαρίνα Οικονόμου, Αναπλ. Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Παναγιώτα Σουρτζή, Καθηγήτρια, Νοσηλευτική, ΕΚΠΑ
Αντώνιος Πολίτης, Αναπλ. Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Σοφία Ζυγά Αναπλ. Καθηγήτρια, Νοσηλευτική, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Νικόλαος Φώτος, Επίκουρος Καθηγητής, Νοσηλευτική, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Διερεύνηση του στίγματος, των ειδών γνώσης και της εξουθένωσης των φροντιστών ηλικιωμένων με ανοϊκές συνδρομές
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Διερεύνηση του στίγματος, των ειδών γνώσης και της εξουθένωσης των φροντιστών ηλικιωμένων με ανοϊκές συνδρομές
Περίληψη:
Εισαγωγή
H άνοια, αποτελεί μέρος της ζωής εκατομμυρίων ατόμων στον κόσμο αλλά η φτωχή κατανόησή της συμβάλλει στην δημιουργία του στίγματος που περιβάλλει την νόσο με αρνητικές συνέπειες στην ενσωμάτωση και ποιότητα της φροντίδας των ατόμων που νοσούν αλλά και στην φυσική και πνευματική κατάσταση των επαγγελματιών και οικογενειακών φροντιστών που αναλαμβάνουν την φροντίδα τους.
Σκοποί
Η παρούσα μελέτη στοχεύει στο να διερευνήσει εάν οι επαγγελματίες και οικογενειακοί φροντιστές ατόμων με άνοια στιγματίζουν τους ασθενείς τους και αν βιώνουν εξουθένωση, ώστε να βρεθούν συσχετίσεις μεταξύ τους και να γίνουν συγκρίσεις μεταξύ των δύο ομάδων. Επιπλέον, στοχεύει στην περιγραφή των ειδών γνώσης που χρησιμοποιούν οι νοσηλευτές και οι μη πτυχιούχοι επαγγελματίες φροντιστές που φροντίζουν ηλικιωμένα άτομα με άνοια σε γηροκομεία, από τη δική τους οπτική γωνία.
Μεθοδολογία
Διενεργήθηκε συγχρονική μελέτη επισκόπησης της εξουθένωσης που βιώνουν οι νοσηλευτές και οι οικογενειακοί φροντιστές καθώς και του στίγματος που εναποθέτουν στους ασθενείς τους σε δείγμα ευκολίας 171 γηριατρικών νοσηλευτών σε 16 μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και 153 δυάδων ασθενών με άνοια και οικογενειακών φροντιστών σε 3 Κέντρα Ημέρας Άνοιας της Αττικής. Χρησιμοποιήθηκαν τρία ερωτηματολόγια κοινωνικοδημογραφικών δεδομένων επαγγελματιών φροντιστών, ασθενών και οικογενειακών φροντιστών, η κλίμακα Maslah Burnout Inventory (ΜΒΙ) (Maslach and Jackson, 1981), [εγκυροποιημένη έκδοση στα ελληνικά από τους Anagnostopoulos and Papadatou (1992)], η κλίμακα Neuropsychiatric Inventory (ΝPI) (Cummings et al, 1994), [εγκυροποιημένη έκδοση στα Ελληνικά από τους Politis et al, 2004] και η κλίμακα Family Stigma in Alzheimer’s Disease Scale (FS-ADS) [Perla Werner, Dovrat Goldstein και Jeremia Heinik (2011)] η οποία εγκυροποιήθηκε στα ελληνικά στα πλαίσια της παρούσας διατριβής και βρέθηκε ότι αποτελεί ένα αξιόπιστο εργαλείο μέτρησης του στίγματος στην άνοια (cronbach’s alpha 0,899 για την κλίμακα των επαγγελματιών και cronbach’s alpha 0,854 για την κλίμακα των οικογενειακών φροντιστών). Το στατιστικό πακέτο SPSS v. 22 χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση των δεδομένων της ποσοτικής έρευνας ενώ η στατιστική σημαντικότητα ορίστηκε ως p<0,05. Διενεργήθηκαν αρχικά περιγραφικές στατιστικές μέθοδοι για τα χαρακτηριστικά του δείγματος της μελέτης, συσχετίσεις μεταβλητών χρησιμοποιώντας τους συντελεστές συσχέτισης pearson (r) και spearman, συγκρίσεις ομάδων με δοκιμασίες t-test, Μan-Whitney και Kruskal Wallis καθώς και το μοντέλο πολυμεταβλητής ανάλυσης παλινδρόμησης για τον καθορισμό σχέσεων μεταξύ ανεξάρτητων μεταβλητών υπό μελέτη και του στίγματος και της εξουθένωσης των επαγγελματιών και οικογενειακών φροντιστών.
Διενεργήθηκε επίσης ποιοτικού τύπου φαινομενολογική μελέτη σε αντιπροσωπευτικό δείγμα ευκολίας 11 νοσηλευτών, των ειδών γνώσης που χρησιμοποιούν, του στίγματος που εναποθέτουν στους ασθενείς τους και της εξουθένωσης που βιώνουν. Πραγματοποιήθηκαν ημιδομημένες εις βάθος συνεντεύξεις με την τεχνική ¨κρίσιμου επεισοδίου¨ ενώ η ανάλυση των δεδομένων έγινε με ερμηνευτική φαινομενολογική ανάλυση.
Αποτελέσματα
Η παρούσα έρευνα έδειξε ότι οι επαγγελματίες φροντιστές βιώνουν μέτρια επίπεδα εξουθένωσης ενώ οι οικογενειακοί μέτρια προς χαμηλά. Επίσης ανέδειξε την ύπαρξη χαμηλού προς μέτριου επιπέδου στίγματος στην φροντίδα των ανοϊκών ασθενών από τους επαγγελματίες αλλά και από τους οικογενειακούς φροντιστές. Το γεγονός ότι γνωστικοί συμπεριφορικοί και συναισθηματικοί παράγοντες των 3 διαστάσεων του στίγματος βρέθηκαν να αποτελούν ανεξάρτητους προγνωστικούς παράγοντες των διαστάσεων της εξουθένωσης και στις δύο ομάδες φροντιστών δείχνει ότι το στίγμα με το οποίο περιβάλλουν το ανοϊκό άτομο συμβάλλει στην εξουθένωση τους. Βρέθηκε επίσης ότι οι οικογενειακοί φροντιστές λόγω της στενής συγγενικής σχέσης και της συναισθηματικής ανάμειξης που έχουν στην φροντίδα του συγγενούς με άνοια βιώνουν μικρότερου βαθμού αποπροσωποποίηση στην κλίμακα Επαγγελματικής εξουθένωσης (ΜΒΙ) και συγκεντρώνουν υψηλότερη βαθμολογία στην διάσταση Προσωπικών Επιτευγμάτων της ίδιας κλίμακας.
Το ποιοτικό μέρος της έρευνας έδειξε ότι χρονικοί περιορισμοί εμποδίζουν την απόκτηση προσωπικής γνώσης μέσω ανάπτυξης ιδιαίτερης σχέσης με τον ασθενή και συζήτησης μαζί του. Η αντιμετώπιση των συμπεριφορικών προβλημάτων γίνεται μέσω γνώσεων που αποκτούνται από την εμπειρία και την συζήτηση με πιο έμπειρους νοσηλευτές καθώς και τον πειραματισμό και λιγότερο μέσω της επιστημονικής γνώσης που αποκτήθηκε από την επίσημη εκπαίδευση η από προσωπική συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Η μειωμένη γνώση του ασθενούς, η έλλειψη επαρκούς εκπαιδευτικής προετοιμασίας, ο στιγματισμός του ασθενούς και ο αυτοστιγματισμός των νοσηλευτών, μαζί με δύσκολες εργασιακές και οργανωτικές συνθήκες βρέθηκαν να συμβάλλουν στην δημιουργία επαγγελματικής εξουθένωσης. Η εξουθένωση διαφαίνεται από συναισθηματική εξάντληση με έντονα ψυχοσωματικά προβλήματα, έλλειψη αίσθησης προσωπικών επιτευγμάτων λόγω της αίσθησης ματαιότητας της φροντίδας αφού η τελική κατάληξη είναι ο θάνατος που βιώνεται πολύ συχνά και από την αποπροσωποποίηση αφού οι νοσηλευτές ανέφεραν ότι αισθανόντουσαν πολλές φορές να φέρονται στον ασθενή τους σαν αντικείμενο.
Συμπεράσματα
Τα συμπεράσματα που αντλούνται από την παρούσα μελέτη σχετικά με την επίδραση του στίγματος στην εξουθένωση των επαγγελματιών και οικογενειακών φροντιστών ατόμων με άνοια, μπορούν να συνεισφέρουν σε μία καλύτερη εκπαιδευτική προετοιμασία των νοσηλευτών που φροντίζουν ανοϊκούς ηλικιωμένους αλλά και σε προσεκτικά σχεδιασμένες στρατηγικές αύξησης της ευαισθητοποίησης του κοινού γύρω από την άνοια ώστε να επιτευχθεί ελάττωση του στίγματος που περιβάλλει τη νόσο. Η ανάπτυξη μίας βάσης δεδομένων στη Γεροντολογική Νοσηλευτική ενδέχεται να συνεισφέρει σε βελτίωση της ποιότητας της φροντίδας στην άνοια, χωρίς το στίγμα που περιβάλλει τη νόσο που θα λαμβάνει υπόψη της τις ατομικές ανάγκες των ηλικιωμένων.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Επιστήμες Υγείας
Λέξεις-κλειδιά:
Στίγμα, 'Ανοια, Εξουθένωση, Γηριατρικοί νοσηλευτές, Επαγγελματίες φροντιστές, Οικογενειακοί φροντιστές, Είδη γνώσης
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
754
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο.
Μαντζώρου Μαριάννα Δ.Δ.pdf
5 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο.
