Μονάδα:
Κατεύθυνση Πολιτισμικές και Κινηματογραφικές ΣπουδέςΒιβλιοθήκη Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης - Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών - Κοινωνιολογίας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-06-11
Συγγραφέας:
Αλίκα Βικτώρια
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μυρτώ Ρήγου, Καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ.
Ευαγγελία Διαμαντοπούλου, Λέκτορας, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ.
Έλλη Φιλοκύπρου, Καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ.
Πρωτότυπος Τίτλος:
Πεσόν το πέπλο: Η μεταφυσική της αλήθειας στο Στάλκερ του Tarkovsky
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Πεσόν το πέπλο: Η μεταφυσική της αλήθειας στο Στάλκερ του Tarkovsky
Περίληψη:
O Tarkovsky παρήγαγε κινηματογράφο με τρόπο που προσεγγίζει την «αναζήτηση του χαμένου χρόνου». Στο παρόν δοκίμιο θα διερευνήσουμε πώς ο Ρώσος κινηματογραφιστής αντιλήφθηκε τον κινηματογράφο σαν αποτυπωμένο χρόνο. Στο Στάλκερ (1979), ο Tarkovsky μας καλεί να δούμε και να ακούσουμε το παρελθόν ως φωνές και εικόνες μιας ύπαρξης που μας βλέπει επίσης, και μας μιλά μέσα από αντικείμενα παραδεδομένα στη φθορά. Καθώς το σώμα συνομιλεί, κάθε στιγμή, με την ερειπωμένη ύλη μια νέα σχέση με τον κόσμο αναφαίνεται. Κι εάν ο Λόγος παραδοσιακά εκτοπίζει την αισθητική διάσταση από την κατανοητική διεργασία, στη Ζώνη η αισθητικότητα αναδύεται ως αναπόσπαστο στοιχείο της σκέψης. Διότι η κινηματογραφική εικόνα αναπαράγει ένα είδος επιστροφής στις ξεχασμένες και απωθημένες αισθήσεις διαμέσου της αντιληπτικής μνήμης.
Ο Tarkovsky με το έργο του επέμεινε στην αξία του βιώματος, την ισότιμη συμμετοχή της αισθητικότητας στο σύνδεσμό μας με τον κόσμο. Η Ζώνη είναι η χώρα όπου οι θύμησες, μετακινούμενες από τις συμπληγάδες και τα ερείπια μιας τέως βιομηχανικής ζώνης, ξυπνούν τα ενσώματα πάθη του ανθρώπου, διεκδικώντας ισάξιο μερίδιο στη γνώση και μια εκ νέου οικείωση των ξεχασμένων και «πνευματικοποιημένων» μας παθών. Κι εάν οι περιπλανώμενοι θέλουν να συλλάβουν τον κόσμο ορθολογιστικά, επιχειρώντας να εξηγήσουν τα συμβάντα με έναν τρόπο που παραδοσιακά προσιδιάζει στη συστηματοποιημένη γνώση, το οδοιπορικό στη Ζώνη χαρτογραφεί μάλλον τις αδιέξοδες διαδρομές του Λόγου. Όσο η απόλυτη σύνθεση Ιδέας και αισθητηριακών φαινομένων ή αντίληψης γίνεται, σε τελευταία ανάλυση, το άπιαστο φάντασμα, ό,τι απομένει είναι η αδιάκοπη αναζήτηση του αληθούς, η ες αεί περιπλάνηση στη Ζώνη.
Γιατί η Ζώνη είναι προπαντός ένα όνομα, μια εικόνα - φάντασμα, που δεν έχει ούτε πρότυπο, ούτε και ορισμένη περιεχομενική δομή. Εντός της, η σκέψη παράγεται στα όρια της, η έννοια αποκαλύπτει τα αμφίβολα σύνορά της, καθώς τα πρόσωπα συνδιαλέγονται με φαινόμενα που δεν μπορούν πλέον να εξηγήσουν βάσει των παλαιών σχηματισμών. Εδώ ο λόγος καλείται να κατασκευάσει νέες έννοιες, ώστε να επεξεργαστεί αυτό που είναι «ακόμη-μη-σκεφθέν» και ενδεχόμενο. Ως χώρα της ελεύθερης δημιουργίας, η Ζώνη, έχει την πρόθεση να πλήξει την κυριολεξία του κόσμου των πραγμάτων. Για τούτο, ο Στάλκερ είναι η ταρκοφσκική επινόηση του ανθρώπινου, η φανταστική ενσάρκωση ενός κόσμου πραγματικού, στιγματισμένου από το δράμα που επιφέρει η μοντέρνα αμφισβήτηση και η απώλεια της πίστης σε κάθε ιδανικό. Ο Στάλκερ γίνεται η ενσάρκωση του φανταστικού, ώστε το φανταστικό να διαπεράσει τον ορίζοντα της πραγματικότητας. Επειδή γνωρίζει ότι στην παρακμή του παρόντος χρόνου που γεννά τον πόνο, κανείς δεν μπορεί να βαδίσει μόνος, αλλά ούτε και να σωθεί χωριστά, έχει ανάγκη τον Άλλον, στον οποίον αναγνωρίζει το πρόσωπο ενός συμπαίκτη ή συνεργού στο νέο όραμα του κόσμου, και αναζητά τρόπους για να τον πλησιάσει προκειμένου να συμπορευτεί μαζί του. Με αρωγό τη μνήμη και μηχανή τη φαντασία ο Στάλκερ δημιουργεί την Ζώνη, σαν ουτοπία που αντιστέκεται στην εξουσία της λήθης των καιρών. Η τέχνη γίνεται τότε ένας τρόπος μύησης στον κόσμο, επειδή προτείνει νέους δρόμους σύνδεσης και επανοικείωσης του. Για το Στάλκερ, μόνο η δημιουργία μπορεί να απελευθερώσει τον κόσμο από την φρίκη και την κατάρρευση προς την οποία βαδίζει με ταχείς ρυθμούς. Συνεπώς, εάν ο Tarkovsky κυνηγά το αυθεντικό νόημα της ζωής του κόσμου, το πεπρωμένο και τον προορισμό του, μας δείχνει παράλληλα ότι αυτό το νόημα δεν απαντάται στις θεϊκές βουλήσεις και τα σχέδια κάποιου ανώτατου δημιουργού, αλλά διαμορφώνεται μέσα από μια συνεχή υπέρβαση της παγιότητας του στεγνωμένου πνεύματος του ανθρώπου.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λοιπές θεματικές κατηγορίες:
Φιλοσοφία- Ψυχολογία
Λέξεις-κλειδιά:
Ταρκόφσκυ, Στάλκερ, Ζώνη, 1979, κινηματογράφος, αλήθεια, μεταφυσική του παρόντος, Λόγος, μνήμη, αντίληψη, εικόνα - χρόνος, λογοκεντρισμός, αποδόμηση, σε αναζήτηση μιας νέας εικόνας της σκέψης
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
35
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
διπλωματική β.α..pdf
1 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
