Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ανδρέας Χ. Λάζαρης- Καθηγητής- Ιατρική- Εκπα
Γεωργία - Ελένη Θωμοπούλου - Επίκουρος - Ιατρική- Εκπα
Νικόλαος Καβατζάς - Καθηγητής - Ιατρική- Εκπα.
Περίληψη:
Ο ιός των ανθρώπινων κονδυλωμάτων ή θηλωμάτων HPV (Human Papillomavirus) είναι μικρός DNA ιός που σχετίζεται με υπερπλαστικές βλάβες, κυρίως του μεταπλαστικού-πλακώδους επιθηλίου και θεωρείται ο βασικός υπεύθυνος για την εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η βελτίωση των μεθόδων πρόληψης, διάγνωσης και αντιμετώπισης των τύπων του HPV που σχετίζονται με τις κακοήθειες που αυτός προκαλεί, μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστική μείωση της θνησιμότητας του πληθυσμού.
O βασικός κυτταρολογικός έλεγχος που πραγματοποιείται προκειμένου να οδηγηθούμε σε συμπεράσματα που αφορούν προκαρκινικές και καρκινικές καταστάσεις του τραχήλου της μήτρας είναι το τεστ Παπανικολάου. Το τεστ δεν μας δίνει βέβαια οριστική διάγνωση, αλλά αποκαλύπτει τις γυναίκες που χρειάζονται περαιτέρω έλεγχο με άλλες διαγνωστικές εξετάσεις.
Η ανίχνευση στο τεστ Παπανικολάου χαμηλού ή υψηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακής βλάβης, δεν αποκλείει την ύπαρξη αρχόμενου ή διηθητικού καρκίνου, και αυτό ακριβώς είναι που πρέπει να ελεγχθεί με τον περαιτέρω έλεγχο. Τα τελευταία 40 χρόνια, το τεστ Παπανικολάου συνέβαλε ουσιαστικά στη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο του τραχήλου κατά 70% (Drumond, 2005).
Βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιστήμονες είναι τα «ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα». Τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα μπορούν να αποδοθούν κυρίως στην κακή λήψη, την κακή επεξεργασία ή την λανθασμένη ερμηνεία του κυτταρικού υλικού. Προκειμένου λοιπόν να μειωθούν τα «ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα» αναζητούμε νέες μεθόδους και διαδικασίες, περισσότερο αποτελεσματικές.
Οι προσπάθειες για διόρθωση της χαμηλής ευαισθησίας της εξέτασης κατά Παπανικολάου, σε ποσοστό 51%, επικεντρώνονται κυρίως στη βελτίωση των συνθηκών λήψης και επεξεργασίας του παρασκευάσματος.
Βασιζόμενη σε αυτό το σκεπτικό, αναπτύχθηκε η κυτταρολογία υγρής φάσης, όπως λέγεται η μέθοδος κατά την οποία το υλικό που λαμβάνεται στην εξέταση κατά Παπανικολάου αντί να επιστρώνεται στο πλακίδιο, ξεπλένεται σε ένα φιαλίδιο που περιέχει διάλυμα αλκοόλης. Από εκεί τα τραχηλικά κύτταρα, απαλλαγμένα πλέον από προσμίξεις αίματος και βλέννης που δυσκολεύουν την αξιολόγηση του δείγματος, συλλέγονται αυτόματα, επιστρώνονται, βάφονται και εξετάζονται (μέθοδος Thin-Prep). Η διαγνωστική αξιοπιστία του Thin-Prep είναι υψηλότερη της κλασσικής κυτταρολογικής μεθόδου, αλλά το κόστος του είναι μεγαλύτερο. Οι τεχνικές κύλισης των νουκλεϊκών οξέων και ειδικά η αλυσιδωτή αντίδραση της πολυμεράσης με τις παραλλαγές της έχουν ανοίξει νέες προοπτικές στη μικροβιακή διάγνωση και τυποποίηση του ιού HPV.
Γενικά, η εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων, που βασίζονται στην μοριακή βιολογία και την ανοσοκυτταροχημεία, πέρα από την κλασσική κυτταρολογία , φαίνεται να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου που οφείλεται στον ιό HPV. Οι μέθοδοι ανίχνευσης του ιϊκού γονιδιώματος επιτρέπουν ακριβέστερη διάγνωση της HPV λοίμωξης, καθώς και την πρόγνωσή της με τον εντοπισμό των ογκογόνων στελεχών του ιού. Ταυτόχρονα ο ποσοτικός προσδιορισμός του ιϊκού φορτίου παρέχει επιπλέον πληροφορίες για το δυναμικό της HPV λοίμωξης. Η παράλληλη εφαρμογή του εμβολίου, ειδικά του εννεαδύναμου, προκαλεί αυξημένη αισιοδοξία ότι μπορούν να ελαττωθούν σημαντικά η νοσηρότητα αλλά και η θνησιμότητα από συγκεκριμένους τύπους του HPV.
