Τα χρυσόβουλλα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου

Διπλωματική Εργασία uoadl:2775492 454 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Βυζαντινή Ιστορία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-06-25
Έτος εκπόνησης:
2018
Συγγραφέας:
Γκενάκου Αφροδίτη
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μανιάτη-Κοκκίνη Τριανταφυλλίτσα, Επίκουρη Καθηγήτρια Ιστορίας του Βυζαντινού Κράτους του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Μεργιαλή-Σαχά Σοφία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας του Βυζαντινού Κράτους του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Κόλιας Ταξιάρχης, Καθηγητής Βυζαντινής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρωτότυπος Τίτλος:
Τα χρυσόβουλλα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Τα χρυσόβουλλα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου
Περίληψη:
Η εργασία αυτή, μετά από μια σύντομη ιστορική εισαγωγή για τα σημαντικότερα πολεμικά και διπλωματικά γεγονότα του δευτέρου μισού του δεκάτου τρίτου αιώνα, μελετά και αναλύει από πλευράς ιστορικής και διπλωματικής τα χρυσόβουλλα έγγραφα του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου (1259-1281) τα οποία χρονολογούνται μεταξύ των ετών 1259-1280. Πρόκειται για 22 έγγραφα υπέρ μονών, ναών, μεμονωμένων προσώπων καθώς και η υπόσχεσις/συμφωνία με τη Δυτική Εκκλησία προ της Συνόδου της Λυών.
Με τα έγγραφά αυτά ο Μιχαήλ Η΄ προωθούσε υποθέσεις που είχε σχεδιάσει και επιθυμούσε να πραγματοποιηθούν, όπως επιβεβαίωση και επαύξηση περιουσιακών στοιχείων των μονών, η Ένωση των Εκκλησιών, διευθετήσεις στην Εκκλησία της Βουλγαρίας και στα οικονομικά του ναού της Αγίας Σοφίας. Επίσης επενέβαινε στην απονομή της δικαιοσύνης εντός του Αγίου Όρους και στην κατανομή των φόρων. Η ύπαρξη τόσων χρυσοβούλλων εγγράφων προς εκκλησιαστικά ιδρύματα αποδεικνύει τη συνεχή μέριμνά του προς τις μοναστικές κοινότητες της αυτοκρατορίας. Τα έγγραφα φανερώνουν επίσης ότι ο Μιχαήλ Η΄ συνδεόταν ιδιαίτερα με ορισμένες μονές. Η χρονολογική κατάταξη των εγγράφων αποδεικνύει ότι, την περίοδο λίγο πριν και μετά από τη σύνοδο της Λυών, 1274, δεν απολύει κανένα έγγραφο προνομίων προς μονή, οπότε και δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι προσπάθησε με παροχές να υποκλέψει την μοναστική εύνοια.
Από πλευράς των μονών η χρονική ακολουθία των εγγράφων φανερώνει ότι υπήρχε επικοινωνία μεταξύ τους και η μια ακολουθούσε το παράδειγμα της άλλης στην επιβεβαίωση των περιουσιακών στοιχείων και των φορολογικών απαλλαγών.
Η αυτοκρατορική γραμματεία επί Μιχαήλ Η΄ λειτουργεί εντατικά με άψογο τρόπο. Το υλικό που χρησιμοποιεί πάνω στο οποίο σώζονται τα έγγραφα δείχνει τους περιορισμένους πόρους της. Στελεχώνεται από ανθρώπους καλλιεργημένους και “οικείους” του Μιχαήλ, οι οποίοι μορφώθηκαν στο περιβάλλον της Αυτοκρατορίας της Νικαίας. Τα προοίμια των μελετηθέντων εγγράφων έρχονται σε αντίθεση με τα συμπεράσματα του Η. Hunger περί τυποποιήσεως των προοιμίων των εγγράφων, φανερώνοντας μια αυτοκρατορική γραμματεία που σέβεται αλλά δεν δεσμεύεται από τους γραφειοκρατικούς τύπους, δρα ελεύθερα και έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί για την κάθε περίσταση ένα νέο θεματολόγιο, ιδιαιτέρως στα προοίμια των εγγράφων.
Ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος στα έγγραφα αυτά εμφανίζεται γενναιόδωρος στις παροχές του, υποστηρικτικός στους κρατικούς θεσμούς, βαδίζει με ελευθερία και σαφείς στόχους στις επιλογές του χωρίς να δεσμεύεται από διπλωματικούς τύπους και υποχρεώσεις. Επιλέγει να δώσει χρειά προσωπικού τόνου με φιλοσοφικές και ποιητικές αποχρώσεις, συχνά με ομολογία πίστεως, σε έγγραφα προνομίων. Το κράτος στο σύνολό του τελούσε συνεχώς υπό το “άγρυπνο βλέμμα του” και εκείνος υπό το άγρυπνο βλέμμα του Θεού, όπως έγραφε. Τα γεγονότα αυτά φανερώνουν ηγέτη, που δεν αφήνει τίποτα στην τύχη του, αλλά δρα με σχέδιο και επιμονή στους στόχους του.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Ιστορία
Λέξεις-κλειδιά:
Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος, χρυσόβουλλα έγγραφα, προοίμια χρυσοβούλλων εγγράφων.
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Όχι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
336
Αριθμός σελίδων:
115
ΤΑ ΧΡΥΣΟΒΟΥΛΛΑ ΜΊΧΑΗΛ Η΄ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ - Κείμενο OpenDocument.pdf (2 MB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο