Η εξειδίκευση της αόριστης νομικής έννοιας του παρανόμου ως προϋπόθεσης της ευθύνης του ιατρού από αδικοπραξία (Αξιολογικά κριτήρια για την εξειδίκευση - Τυπολογία υποχρεώσεων)

Διδακτορική Διατριβή uoadl:2800039 455 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Τμήμα Νομικής
Βιβλιοθήκη Νομικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-12-06
Έτος εκπόνησης:
2018
Συγγραφέας:
Μαμάς Λουκάς
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Αυγουστιανάκης Μιχάλης, Καθηγητής, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ
Πελλένη-Παπαγεωργίου Ανθή, Καθηγήτρια, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ
Χριστακάκου-Φωτιάδη Καλλιόπη, Καθηγήτρια, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ
Δακορώνια Ευγενία, Καθηγήτρια, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ
Λέκκας Γεώργιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ
Νικολόπουλος Παναγιώτης, Επίκουρος Καθηγητής, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ
Τσολακίδης Ζαφείριος, Επίκουρος Καθηγητής, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η εξειδίκευση της αόριστης νομικής έννοιας του παρανόμου ως προϋπόθεσης της ευθύνης του ιατρού από αδικοπραξία (Αξιολογικά κριτήρια για την εξειδίκευση - Τυπολογία υποχρεώσεων)
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η εξειδίκευση της αόριστης νομικής έννοιας του παρανόμου ως προϋπόθεσης της ευθύνης του ιατρού από αδικοπραξία (Αξιολογικά κριτήρια για την εξειδίκευση - Τυπολογία υποχρεώσεων)
Περίληψη:
Αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής είναι η εξειδίκευση της αόριστης νομικής έννοιας του παρανόμου στην αδικοπρακτική ευθύνη του ιατρού κατά την παροχή ιατρικής περίθαλψης. Η εξειδίκευση επιχειρείται με αναγωγή σε υποχρεώσεις πρόνοιας των ιατρών και ανάδειξη, με επαγωγική μέθοδο, των αξιολογικών κριτηρίων τους. Οι κανόνες με τους οποίους τίθενται οι ιατρικές υποχρεώσεις μπορούν να διακριθούν με κριτήριο τον βαθμό αφαίρεσης και γενίκευσης του πραγματικού τους σε τρεις βαθμίδες: τους ειδικούς κανόνες, τους κανόνες ιατρικής δεοντολογίας και τη γενική ρήτρα της καλής πίστης. Σε αντιστοιχία προς την εν λόγω τριμερή διάκριση, η προσέγγιση των κανόνων στη μελέτη είναι κλιμακωτή.

Η έρευνα του θέματος εκκινεί στην § 2 από περιπτώσεις στις οποίες υφίσταται ειδική νομοθετική παρέμβαση. Στο πρώτο μέρος (Α) παρουσιάζονται κατά κατηγορίες και ενδεικτικώς, ως παραδείγματα εντονότερης θετικοποίησης του δικαίου, νομοθετικές διατάξεις με τις οποίες θεσπίζονται προδιαγραφές διενέργειας ιατρικών πράξεων (υπό 1) και κανόνες που αφορούν το τεχνικό μέρος ορισμένων ιατρικών πράξεων (υπό 2). Στο δεύτερο μέρος (Β) αναδεικνύονται τα αξιολογικά κριτήρια από την επαγωγική προσέγγιση των επιμέρους αξιολογήσεων που ενυπάρχουν στους κανόνες και διαπιστώνεται ότι οι ειδικοί κανόνες είναι δεκτικοί ευχερούς ερμηνείας και εφαρμογής. Οι ενυπάρχουσες στους ειδικούς κανόνες νομοθετικές αξιολογήσεις, κρίσιμες στο πλαίσιο της αντικειμενικής-τελολογικής ερμηνείας τους, προσφέρονται καί ως κατευθυντήριες γραμμές κατά τη διαμόρφωση του περιεχομένου αξιολογικά όμοιων υποχρεώσεων (πρόνοιας των ιατρών) συναγόμενων με συγκεκριμενοποίηση μιας αόριστης νομικής έννοιας ή μιας γενικής ρήτρας εντός του συστήματος της ιατρικής ευθύνης.

Η § 3 έχει ως αντικείμενο την εξειδίκευση του παρανόμου με αναγωγή σε κανόνες του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας που εμπίπτουν στο πεδίο αναφοράς της μελέτης καθώς και στα άρθρα 24 και 25 του προσφάτως καταργηθέντος α.ν. 1565/1939, τα οποία διατηρούν τη σημασία τους στο πλαίσιο της ερμηνείας του ισχύοντος Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας ως αναφορά στην προϊστορία του. Οι κανόνες δεοντολογίας αποτελούν ενδιάμεσους κανόνες: διατυπωμένοι με αόριστες νομικές έννοιες εκφράζουν το δέον με ένα ενδιάμεσο επίπεδο αφαίρεσης και γενίκευσης. Ως πιο συγκεκριμένη νομοθετική έκφραση επιταγών της καλής πίστης σε σχέση με την εν λόγω γενική ρήτρα, οι κανόνες δεοντολογίας μπορούν, αφού μετασχηματιστούν μέσω της συγκεκριμενοποίησης των αόριστων νομικών εννοιών τους σε ένα δεκτικό υπαγωγής πραγματικό, να συμβάλουν στην αναγκαία για την εφαρμογή της ΑΚ 914 εξειδίκευση της παράνομης ιατρικής πράξης.

Σε μια τρίτη βαθμίδα έρευνας (§4) εξειδικεύονται υποχρεώσεις πρόνοιας με sedes materiae τη γενική ρήτρα της καλής πίστης. Ως περισσότερο ασφαλής και πρόσφορη μέθοδος εξειδίκευσης της γενικής ρήτρας της καλής πίστης εφαρμόζεται στην § 4 η τυπολογία περιπτώσεων που έχουν κριθεί από τα δικαστήρια σε σειρά όμοιων υποθέσεων και η επαγωγική κατά τύπο προσέγγιση των αξιολογήσεων που περιέχονται στην ελάσσονα πρόταση του δικανικού συλλογισμού των αποφάσεων. Με αυτή τη μέθοδο αναδεικνύεται (υπό Β) μια τυπολογία υποχρεώσεων με βάση την ένταση και τη μορφή υπό την οποία εμφανίζεται η υποχρέωση πρόνοιας στα διάφορα στάδια της σχέσης ιατρού - ασθενούς:
1. Υποχρεώσεις του ιατρού κατά το στάδιο της διάγνωσης
2. Υποχρέωση μη ανάληψης ή μη διατήρησης ιατρικού περιστατικού σε περίπτωση προσωπικής ή αντικειμενικής ανεπάρκειας και (υποχρέωση) παραπομπής αυτού σε άλλο ιατρό ή νοσοκομείο
3. Υποχρεώσεις lege artis περίθαλψης και προστασίας του ασθενούς επί συμμετοχής ειδικευομένου στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών
4. Υποχρέωση χρονικά πλήρους ιατρικής κάλυψης
5. Υποχρέωση λήψης μέτρων πρόνοιας για την ασφάλεια του ασθενούς και την επιτυχία της ιατρικής πράξης
6. Υποχρέωση επιλογής της ενδεδειγμένης μεθόδου στο στάδιο της θεραπείας
7. Υποχρέωση lege artis εκτέλεσης ιατρικής πράξης στο πλαίσιο της θεραπευτικής διαδικασίας
8. Υποχρέωση απομάκρυνσης ιατρικών εργαλείων και υλικού από τη χειρουργηθείσα περιοχή
9. Υποχρέωση προστασίας του υποβαλλόμενου σε ιατρική πράξη προσώπου από μη κανονική λειτουργία ιατρικού μηχανήματος
10. Υποχρέωση παροχής «θεραπευτικής ενημέρωσης» και «ενημέρωσης ασφάλειας».
Με τις συμπερασματικές παρατηρήσεις της § 4 αναδεικνύεται υπό 1 αφενός ότι η μέθοδος της τυπολογίας περιπτώσεων και της επαγωγικής προσέγγισης των αντίστοιχων δικαστικών αξιολογήσεων επέτρεψε τη διατύπωση με την απαιτούμενη ασφάλεια επιμέρους υποχρεώσεων πρόνοιας και ότι η νομολογία εξειδικεύοντας επιταγές της καλής πίστης διαπλάσσει τα κρίσιμα κατά κατηγορίες περιπτώσεων «πραγματικά» συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του ισχύοντος δικαίου αστικής ευθύνης των ιατρών. Αφετέρου διαπιστώνεται ότι η ταξινόμηση της νομολογιακής ύλης ανταποκρίνεται σε μια κοινή αντίληψη για τα κρίσιμα στάδια της ιατρικής περίθαλψης, τα οποία μπορούν να διακριθούν με βάση μια, στηριζόμενη στα διδάγματα της κοινής πείρας, τυποποίηση των συνθηκών και των πηγών διακινδύνευσης των έννομων αγαθών του ασθενούς. Τέλος επισημαίνονται (υπό 2) συνοπτικά τα θεμελιώδη αξιολογικά κριτήρια με βάση τα οποία συνήχθησαν ανά κατηγορία περιπτώσεων οι υποχρεώσεις πρόνοιας των ιατρών.

Η μελέτη ολοκληρώνεται στην § 5 με την παρουσίαση των γενικών πορισμάτων της έρευνας. Στο πρώτο σκέλος αναδεικνύονται, σε μια βαθμίδα μεγαλύτερης αφαίρεσης, τα αξιολογικά κριτήρια από την επαγωγική προσέγγιση του υλικού της έρευνας. Στα δύο επόμενα σκέλη εκτίθενται συμπερασματικές παρατηρήσεις για τη σχέση της παρανομίας, ως παραβίασης επιταγών της καλής πίστης, προς την αμέλεια, η οποία στην ΑΚ 330 εδ. β΄ ορίζεται μόνο ως βαθμός υπαιτιότητας, και για τη (νομολογιακή) διαμόρφωση του μέτρου της επιμέλειας των ιατρών αντιστοίχως.

Αναφορικά με το μέτρο της επιμέλειας των ιατρών αναδεικνύεται, στην πορεία της μελέτης, ως σύμφωνη με την ΑΚ 330 εδ. β΄ η διάκριση επιμέρους κύκλων εντός του συναλλακτικού κύκλου των ιατρών. Αυτοί είναι ο κύκλος των ιατρών πτυχιούχων μόνο της ιατρικής και περαιτέρω, ανά ιατρική ειδικότητα, οι κύκλοι των ειδικευομένων, των ειδικών και των εξαιρετικά ικανών ειδικών εφόσον στην τελευταία περίπτωση η ανώτερη περίθαλψη προσφέρεται ως τέτοια στο κοινό έναντι πολύ υψηλότερου, σε σχέση με το σύνηθες, ανταλλάγματος. Πρότυπο της επιμέλειας είναι ο μέσος εκπρόσωπος του ιατρικού κύκλου στον οποίο ανήκει το δρων πρόσωπο.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Δίκαιο – Νομοθεσία
Λοιπές θεματικές κατηγορίες:
Ιατρικό Δίκαιο
Λέξεις-κλειδιά:
Αστική ιατρική ευθύνη, Ιατρική ευθύνη, Αδικοπρακτική ευθύνη, Αδικοπραξία, Ιατρός, Παράνομη ιατρική πράξη, Παρανομία, Αμέλεια, Καλή πίστη, Απαιτούμενη στις συναλλαγές επιμέλεια, Κύκλος συναλλαγών, Μέσος εκπρόσωπος, Εξειδίκευση, Συγκεκριμενοποίηση, Τυπολογία, Αξιολογικά κριτήρια, Ιατρική δεοντολογία, lege artis, Βασισμένη σε ενδείξεις ιατρική επιστήμη, Κατευθυντήριες οδηγίες, Διάγνωση, Ανάληψη, Ανάθεση, Παραπομπή, Ειδικευόμενος, Παρακολούθηση, Επιλογή μεθόδου, Ξένα σώματα, Θεραπευτική ενημέρωση, Ενημέρωση ασφάλειας
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Όχι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
290
Αριθμός σελίδων:
645
Mamas-dissertation.pdf (4 MB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο