Μονάδα:
Κατεύθυνση Ιστορίας της ΦιλοσοφίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2019-07-29
Συγγραφέας:
Καραγάτσου Ειρήνη
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Στέλιος Βιρβιδάκης, Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης, ΕΚΠΑ
Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα ΦΠΨ, Τομέας Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ
Αραμπατζής Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα ΦΠΨ, Τομέας Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Εφαρμογή της σύγχρονης αρετοκρατικής ηθικής στην ερμηνεία της χριστιανικής ηθικής
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Εφαρμογή της σύγχρονης αρετοκρατικής ηθικής στην ερμηνεία της χριστιανικής ηθικής
Περίληψη:
Στην εν λόγω εργασία μελετήθηκε η αρετή ως θεμελιώδης έννοια της ηθικής και εν προκειμένω, η σχέση αρετής και ηθικής ως προς το αγαθό της ζωής. Αρχικά, αναφερθήκαμε στην έννοια της αρετής από την ομηρική εποχή, όπου αυτή εξέφραζε μια ευρύτερη έννοια της ηθικής άρρηκτα συνδεδεμένη με τους άγραφους νόμους και την εθιμική παράδοση, έως και την εποχή εκείνη όπου η συγκεκριμένη έννοια διαμορφώνεται βάσει μιας ολοκληρωμένης φιλοσοφίας (Αριστοτέλης, Πλάτων και φιλοσοφικά συστήματα των Επικούρειων και Στωικών) η οποία διέρχεται από την θεώρηση των ανθρώπινων αξιών και πεποιθήσεων.
Στην πορεία έγινε λόγος για τις σύγχρονες αρετοκρατικές θεωρίες και πιο συγκεκριμένα για τον αριστοτελισμό ο οποίος αναβιώνει στην πρακτική φιλοσοφία ως μία προσδοκία να αντιμετωπιστούν σύγχρονα προβλήματα. Το αίτημα αυτό για αναβίωση της αριστοτελικής παράδοσης εκφράστηκε μέσα από τα γραπτά σύγχρονων διανοητών (Alasdair Maclntyre, Philippa Foot, Elisabeth Anscombe, John McDowell, Rosalind Hursthouse) και αποτέλεσε αφορμή για τη δημιουργία των αρετοκρατικών θεωριών που ξεκίνησαν ως αναβίωση του αρχαιοελληνικού αρετολογικού στοχασμού (δεν εμπνέονται βέβαια όλες από την αρχαιοελληνική αρετολογία) και εκφράζουν την αγωνία του σύγχρονου κόσμου να επανασυνδεθεί με τις αξίες και τις αρχές που συντέλεσαν στην ποιοτική ανύψωση του ανθρώπινου πνεύματος.
Προχωρώντας στην εργασία, γίνεται λόγος για την αρετή στην ορθόδοξη πατερική παράδοση και συγκεκριμένα για Πατέρες όπως οι άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, όσιος Εφραίμ ο Σύρος, άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, Μ. Βασίλειος και Γρηγόριος Νύσσης. Για τους εν λόγω Πατέρες της Εκκλησίας, η αρετή αποτελεί κατάκτηση και προσωπική εμπειρία, μια βαθύτερη οντολογική αναζήτηση μέσα από την πράξη (πνευματική και σωματική άσκηση). Άλλοτε ενδύεται τον χαρακτήρα της εγκράτειας, άλλοτε αυτόν της μακροθυμίας και της υπομονής. Προκειμένου όμως να γίνει περισσότερο κατανοητή η ορθόδοξη χριστιανική αρετοκρατική ηθική, μελετήθηκε παράλληλα με την Παπική και Προτεσταντική ηθική. Η θεολογία των Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας (γίνεται επίσης αναφορά και στους σαλούς αγίους) είναι εμπειρική και υπαρξιακή και αντιστρέφεται την εκκοσμίκευση των χριστιανών, δηλαδή την αποκοπή της «χριστιανικής ιδιότητας» από την κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν υπόστασή της και την ώθησή της σε μια εξαρτημένη πορεία με «συμβατικά κριτήρια» και ηθικιστικές αντιλήψεις που κοστολογούν την «αληθινή ζωή» και την «αρετή» του ανθρώπου με τα «μέτρα της κοινωνικής ευπρέπειας και δεοντολογίας».
Τέλος, έγινε μια αποτίμηση στην προσφορά των νεοαριστοτελικών θεωριών, ειδικότερα περί της αρετής και επισημάνθηκαν τα βασικότερα εκείνα σημεία στα οποία η Πατερική γραμματεία «οριοθετεί» την αριστοτελική αρετολογία, καθώς από τη μία πλευρά αναγνωρίζει την ιδιαίτερη σημασία του ορθού λόγου και της λογικής στον τρόπο που ο άνθρωπος αντιμετωπίζει και βελτιώνει τον καθημερινό του βίο, ενώ από την άλλη κάνει ξεκάθαρο το ότι η τελείωση (τελεολογία) του ανθρώπου δεν έγκειται μόνο στην βελτίωση της ζωής του αλλά στη σωτηρία αυτής.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Φιλοσοφία- Ψυχολογία
Λέξεις-κλειδιά:
ηθική, αρετοκρατικές θεωρίες, αναβίωση, ορθόδοξη πατερική παράδοση, Maclntyre, οντολογική αναζήτηση, Παπική ηθική, Προτεσταντική ηθική, υπαρξιακή θεολογία.
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
9
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
137
