Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ηρώ Μπροκαλάκη, Ομότιμη Καθηγήτρια. Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Νικόλαος Φώτος, Επίκουρος Καθηγητής. Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Κωνσταντίνος Γιακουμιδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής. Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η άσκηση των ασθενών μετά από χειρουργική επέμβαση καρδιάς θεωρείται απαραίτητη στη σημερινή εποχή, ξεκινώντας άμεσα μετεγχειρητικά στο πλαίσιο της καρδιακής αποκατάστασης. Παράλληλα, η ετοιμότητα των ασθενών για άσκηση πιστεύεται ότι αποτελεί την κυριότερη προϋπόθεση για την επιτυχή μετεγχειρητική αποκατάστασή τους.
Σκοπός: Η εκτίμηση της ετοιμότητας για άσκηση των ασθενών μετά από χειρουργική επέμβαση καρδιάς, καθώς και των παραγόντων που την επηρεάζουν.
Μεθοδολογία: Ως προς το σχεδιασμό της επρόκειτο για συγχρονική μελέτη, σε δείγμα 98 ασθενών, που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση καρδιάς πριν 3 μήνες, σε ένα τριτοβάθμιο νοσοκομείο της Αττικής. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο 2018, μέσω τηλεφωνικής συνέντευξης, καθώς και με ανασκόπηση του φακέλου υγείας των ασθενών. Για την αξιολόγηση της ετοιμότητας για άσκηση των ασθενών χρησιμοποιήθηκε η ελληνική εκδοχή του «Readiness to Change Exercise Questionnaire», το οποίο περιλαμβάνει 13 ερωτήσεις (5-βάθμια κλίμακα τύπου Likert), κατανεμημένες σε τέσσερα στάδια («πριν από τη σκέψη», «σκέψης», «προετοιμασίας» και «δράσης»). Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πρόγραμμα IBM SPSS 21.0. Το αμφίπλευρο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε στο 0,05.
Αποτελέσματα: Η μέση ηλικία (± τυπική απόκλιση) των ασθενών ήταν 64,2 (± 10,7 έτη), ενώ η πλειονότητα ήταν άνδρες (72,4%). Το 59,2% των ασθενών υποβλήθηκαν σε αορτοστεφανιαία παράκαμψη, το 24,6% σε αντικατάσταση βαλβίδας, το 11,2% σε συνδυασμό αυτών και το 5% σε άλλη επέμβαση. Στα στάδια «πριν από τη σκέψη», «σκέψης», «προετοιμασίας» και «δράσης» κατανεμήθηκε το 11,2%, 11,2%, 24,5% και 53,1% των ασθενών, αντίστοιχα. Οι άνδρες ασθενείς [OR: 3,3, 95% διάστημα εμπιστοσύνης (ΔΕ) 1,0-10,4, p=0,042], αλλά και οι διαζευγμένοι/χήροι ( OR: 9,7 , 95% ΔΕ 1,5-64,2, p=0,0018) ήταν σημαντικά πιο έτοιμοι να ασκηθούν σε σχέση με τις γυναίκες και τους άγαμους, αντίστοιχα. Όσοι είχαν μέτριο επίπεδο άσκησης προεγχειρητικά ήταν σε μεγαλύτερη ετοιμότητα για άσκηση συγκριτικά με εκείνους που ήταν σε χαμηλό (OR: 5,2, 95% ΔΕ 1,4-18,7, p=0,012). Επιπλέον, όσοι είχαν υψηλό επίπεδο άσκησης προεγχειρητικά είχαν σημαντικά μεγαλύτερη ετοιμότητα για άσκηση μετεγχειρητικά (OR: 7,4, 95% ΔΕ 2,1-26,0, p=0,002).
Συμπεράσματα: Οι μισοί περίπου ασθενείς, που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση καρδιάς, φαίνεται ότι εμφανίζουν ικανοποιητική ετοιμότητα για άσκηση, 3 μήνες μετά την επέμβαση. Παράμετροι, όπως το φύλο, η οικογενειακή κατάσταση, αλλά και το επίπεδο προεγχειρητικής άσκησης επηρεάζουν σημαντικά την ετοιμότητα για άσκηση των ασθενών αυτών. Το σχετικά μικρό δείγμα της μελέτης, αλλά και το σημαντικό βιβλιογραφικό έλλειμμα υποδεικνύουν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα.
