Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κυριάκος Δρίβας Λέκτορας, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Περίληψη:
Η παρούσα μελέτη ασχολείται με το μείζον θέμα των ατόμων με αναπηρίες που
αντιμετωπίζουν εμπόδια προσβασιμότητας στην τουριστική αγορά, εστιάζοντας
περισσότερο στον ξενοδοχειακό κλάδο της Ελλάδας. Ενώ, η σημερινή κατάσταση της
παγκόσμιας αγοράς έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, η πλειονότητα των παρόχων
τουριστικού προϊόντος στην Ελλάδα δεν εκμεταλλεύεται καθόλου ή εκμεταλλεύεται
μη αποδοτικά την σημαντική αγορά των ΑμεΑ. Η αξιοποίηση αυτής της αγοράς, πέραν
της αυξημένης κερδοφορίας, μπορεί να ενισχύσει τους δείκτες ποιότητας, την
κοινωνική ευαισθητοποίηση και να αποτελέσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε
παγκόσμιο επίπεδο.
Έτσι, αρχικά γίνεται μια θεωρητική επισκόπηση των βασικών εννοιών της αναπηρίας,
της προσβασιμότητας και του προσβάσιμου τουρισμού. Καταγράφεται το μέγεθος της
αγοράς του προσβάσιμου τουρισμού και η οικονομική αξία της παγκοσμίως. Επιπλέον,
αποτυπώνονται οι αντιλήψεις και απόψεις που έχουν τα άτομα με αναπηρίες και ο
ευρύτερος τουριστικός κλάδος πάνω στην ζήτηση και την προσφορά του προσβασιμου
τουρισμού.
Εν συνεχεία για όλα τα παραπάνω, αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε μια ενδελεχή
έρευνα της κατάστασης της ζήτησης σε προσβάσιμες υπηρεσίες και υποδομές στην
Ελλάδα. Χρησιμοποιήθηκε δείγμα 105 ατόμων με αναπηρίες, οι οποίοι είναι μέλη και
φίλοι πανελλήνιων ή τοπικών συλλόγων ή σωματείων για ΑμεΑ. Τα κύρια ερωτήματα
της έρευνας που μελετήθηκαν πιο διεξοδικά, αφορούν την σημαντικότητα κάποιων
προϋποθέσεων που επιδρούν στην επιλογή του ταξιδιωτικού προορισμού, την
σημαντικότητα κάθε προσβάσιμης ξενοδοχειακής υποδομής, αν η προσφορά
προσβάσιμων υπηρεσιών ή βοήθειας ενθαρρύνει τα άτομα με αναπηρίες στο να ξανά
ταξιδεύσουν, αν θα ήταν διατεθειμένα να πληρώσουν για προσβάσιμες υπηρεσίες
καταβάλλοντας πρόσθετη χρέωση ή αν θα μεταβαίναν σε ένα πιο ακριβό ξενοδοχείο
διότι πιστεύουν ότι θα είναι πιο προσβάσιμο, αν θα έμεναν ικανοποιημένοι από την
προσβάσιμοτητα των καταλυμάτων, ποσό πιθανόν να επιστρέψουν στον ίδιο
προορισμό και τέλος την άποψη τους πάνω σε διάφορες προτάσεις που αφορούν την
προσβασιμότητα στην Ελλάδα. Τα ερωτήματα αυτά εξετάστηκαν σε συνάρτηση με τα
δημογραφικά στοιχεία, ώστε να αποτυπωθεί κατά πόσο επηρεάζονται και
συσχετίζονται το φύλο, η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση, το μηναίο εισόδημα και
το είδος αναπηρίας που έχουν στην επιλογή της κάθε απάντησης. Θα πρέπει να τονιστεί
ότι τα ερωτηματολόγια που απαντήθηκαν ήταν ερωτηματολόγια αυτοαναφοράς και ότι
συλλογή του δείγματος διεξήχθη από 9 Νοεμβρίου έως 5 Δεκέμβριου 2017.
Τα πιο κύρια συμπεράσματα τα οποία προέκυψαν από την εν λόγω μελέτη είναι τα
εξής:
* Η κάθε αναπηρία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από το ξενοδοχειακό κλάδο
εξατομικευμένα, παρέχοντας τις κατάλληλες υπηρεσίες, υποδομές και
προσωπικό για την εξυπηρέτηση του, δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στα άτομα
με προβλήματα όρασης, καθώς παρουσιάζουν μια τελείως διαφορετική
συμπεριφορά από τα άτομα με κινητικά προβλήματα.
* Τα άτομα με αναπηρίες με υψηλό εισόδημα αναζητούν περισσότερο τα
προσβάσιμα καταλύματα. Είναι διατεθειμένα να επενδύσουν σε νέες
προσβάσιμες ταξιδιωτικές εμπειρίες και εφόσον προσφέρονται προσβάσιμες
υπηρεσίες ή προσβάσιμα ξενοδοχεία, σίγουρα θα πλήρωναν παραπάνω για να
τις έχουν. Αντιθέτως η άποψη τους για την προσβασιμότητα στην Ελλάδα είναι
αρνητική, θεωρώντας την σχεδόν μια αφιλόξενη χώρα για τα άτομα με
αναπηρίες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να πραγματοποιήσουν τις επιθυμίες
τους.
* Το συνολικό συμπέρασμα με βάση ως κριτήριο μόνο την αναπηρία των
ερωτηθέντων που αφορά τις απόψεις που έχουνε για την Ελλάδα, θεωρούν ότι
κύριες ελλείψεις του τουριστικού κλάδου είναι η μηδαμινή και λανθασμένη
πληροφόρηση που παρέχουν τα ξενοδοχεία για τα προσβάσιμα δωμάτια ή
υπηρεσίες, η εσφαλμένη εφαρμογή και λειτουργία των προσβάσιμων υποδομών
και υπηρεσιών σε συνδυασμό με το ελλιπώς εκπαιδευμένο και μη
ευαισθητοποιημένο προσωπικό για την εξυπηρέτηση αυτών των ευαίσθητων
ομάδων, ενώ παράλληλα οι αυστηροί κανόνες και πολιτικές που εφαρμόζουν
τα ξενοδοχεία θέτουν φραγμούς στην σωστή και ελεύθερη προσβάσιμοτητα
προς όλους
Κλείνοντας, η Ελληνική κοινωνία στο σύνολο της, δεν έχει ακόμα αποκτήσει
συνείδηση όσον αφορά στην υποδοχή, εξυπηρέτηση και αντιμετώπιση των τουριστών
ΑμεΑ αποτελεί βασικό συμπέρασμα της παρούσας εργασίας, γεγονός που θα πρέπει
να προβληματίσει τις κυβερνήσεις και όλους τους φορείς του τουρισμού, οι οποίοι θα
πρέπει να γινούν πρεσβευτές και αρωγοί αυτών των πολιτικών και εφαρμογών που
επιδιώκουν τον τουρισμό για όλους, χωρίς φραγμό για κανέναν άνθρωπο.
Σημαντικοί οροί: Προσβάσιμοτητα, Άτομα με Αναπηρίες, Τουρισμός, Ξενοδοχειακός
Κλάδος, Φύλο, Οικογενειακή Κατάσταση, Ηλικιακή Ομάδα, Μηνιαίο Εισόδημα.
Λέξεις-κλειδιά:
Προσβάσιμοτητα, Άτομα με Αναπηρίες, Τουρισμός, Ξενοδοχειακός Κλάδος, Φύλο, Οικογενειακή Κατάσταση, Ηλικιακή Ομάδα, Μηνιαίο Εισόδημα.
