Μονάδα:
Κατεύθυνση Κλασική ΑρχαιολογίαΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-11-19
Συγγραφέας:
Τσατσαρώνη Λαμπρινή
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κανελλόπουλος Χρύσανθος, Επίκουρος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α
Κατάκης Στυλιανός, Επίκουρος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α
Ασλανίδης Κλήμης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης
Πρωτότυπος Τίτλος:
Οι πεσσοί στην ελληνική αρχιτεκτονική και τα νέα ευρήματα στην Αθήνα
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Οι πεσσοί στην ελληνική αρχιτεκτονική και τα νέα ευρήματα στην Αθήνα
Περίληψη:
Η εργασία πραγματεύεται τη χρήση πεσσών, δηλαδή τετράπλευρων στηριγμάτων στην ελληνική αρχιτεκτονική της κλασικής και ελληνιστικής περιόδου. Αρχικά, διευκρινίζεται η σύγχρονη ορολογία και στη συνέχεια, διερευνάται η αντίστοιχη αρχαία ορολογία, με τη διαπίστωση ότι ο όρος «πεσσός» δεν μαρτυρείται σε καμία περίπτωση. Επιπλέον, η μοναδική μαρτυρία στη γραμματεία για την αρχαία ονομασία του, που προέρχεται από τον Πλίνιο («Atticae columnae»), κρίνεται προβληματική, δεδομένης της περιγραφής του ως στηρίγματος με τετράγωνη και όχι ορθογώνια διατομή. Με αφετηρία λοιπόν δημοσιευμένη κατά τον 19ο αιώνα άποψη, η οποία αντικαθιστά τη λέξη αττικόν με τη λέξη άτοιχον, επιχειρείται μία διαφορετική προσέγγιση του όρου, αφού ελέγχεται ο βαθμός στον οποίο μπορεί να τεκμηριωθεί μία τέτοια άποψη.
Στα επόμενα κεφάλαια γίνεται περιγραφή και ανάλυση των σωζόμενων πεσσών που αποκαθίστανται σε συγκεκριμένα οικοδομήματα. Ειδικότερα, στην αθηναϊκή αρχιτεκτονική χρησιμοποιούνται ορθογώνιοι πεσσοί που εντάσσονται κυρίως στα περίκλεια οικοδομήματα της Ακρόπολης, συνιστώντας καινοτομίες των αρχιτεκτόνων Μνησικλή και Καλλικράτη, ενώ η χρήση τους προέκυψε ως λύση σε προβλήματα που δημιουργήθηκαν από την έλλειψη χώρου.
Στη Δήλο οι πεσσοί εμφανίζονται στο τέλος του 5ου αιώνα π.Χ στο ναό των Αθηναίων, που αποδίδεται στον Καλλικράτη. Η πλειονότητά τους όμως εντοπίζεται σε οικοδομήματα της ελληνιστικής εποχής με αφετηρία το Νεώριο, οικοδόμημα που ανέθεσε στο ιερό ο Δημήτριος ο Πολιορκητής. Τα χαρακτηριστικά των πεσσών και ιδίως τα κυμάτια των πεσσόκρανων, δωρικών και ιωνικών, προδίδουν επίδραση του μακεδονικού Νεωρίου και όχι του ναού των Αθηναίων. Επιπλέον, η χρήση των πεσσών σε φωταγωγούς και παράθυρα, οι οποίοι αντικαθιστούν τμήματα τοίχων, θυμίζει την έννοια του άτοιχου.
Στη μακεδονική αρχιτεκτονική οι πεσσοί χρησιμοποιούνται ευρέως αντί κιόνων σε οικίες και σε δημόσια κτήρια καθημερινής χρήσης , ενώ απουσιάζουν από την επίσημη αρχιτεκτονική των ανακτόρων. Η παράλληλη κατασκευή ξύλινων και λίθινων πεσσών υποδηλώνει την προέλευση των τελευταίων από την αρχιτεκτονική ξύλου, αποκαλύπτοντας πιθανόν μία διαδικασία απολίθωσης των ξύλινων κατασκευών, που στη νότια Ελλάδα έλαβε χώρα πολύ νωρίτερα.
Η εργασία ολοκληρώνεται με τη μελέτη τριών αδημοσίευτων πεσσών, που εντοπίστηκαν στον χώρο της Βιβλιοθήκης του Αδριανού στην Αθήνα. Η χρονολόγηση του πεσσόκρανου, με βάση το ιδιόμορφο κυμάτιο, στην εποχή του Αυγούστου και η αποκατάσταση του συνόλου με θύρωμα οδηγεί στην απόδοση των πεσσών στην είσοδο του Ωδείου του Αγρίππα. Η σχεδιαστική αποκατάσταση των πεσσών στο οικοδόμημα, με βάση τα σχέδια του I. Τραυλού, συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού του Ωδείου και στον επαναπροσδιορισμό της λειτουργίας που ασκούσε η εξωτερική μορφή του κτηρίου στο κέντρο της αρχαίας Αγοράς.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Αρχαιολογία
Λέξεις-κλειδιά:
Πεσσός, Αττικοί πεσσοί, Πλίνιος, Καλλικράτης, Αθήνα, Δήλος, Νεώριο, Μακεδονία, Πέλλα, Όλυνθος, κυμάτια, Ωδείο Αγρίππα, θύρωμα
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
107
