Η στέγαση των μινωικών θολωτών τάφων: κριτική αποτίμηση των αρχαιολογικών δεδομένων και προσπάθεια επανερμηνείας τους

Διπλωματική Εργασία uoadl:2819879 354 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Προϊστορική Αρχαιολογία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-11-21
Έτος εκπόνησης:
2018
Συγγραφέας:
Καλαρά Αντιγόνη
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Γιώργος Βαβουρανάκης, Επίκουρος Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Ελένη Μαντζουράνη, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Γιάννης Παπαδάτος, Αναπληρωτής Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η στέγαση των μινωικών θολωτών τάφων: κριτική αποτίμηση των αρχαιολογικών δεδομένων και προσπάθεια επανερμηνείας τους
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η στέγαση των μινωικών θολωτών τάφων: κριτική αποτίμηση των αρχαιολογικών δεδομένων και προσπάθεια επανερμηνείας τους
Περίληψη:
Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η επανεξέταση του ζητήματος της στέγασης των πρώιμων κρητικών κυκλικών τάφων, οι οποίοι έχουν καθιερωθεί στην έρευνα με την ονομασία «θολωτοί». Χρησιμοποιήθηκαν για ομαδικές ταφές από την Πρωτομινωική Ι έως και το μεγαλύτερο μέρος της Παλαιοανακτορικής περιόδου, ενώ ορισμένοι έως τις αρχές της Νεοανακτορικής ή και ακόμη υστερότερα. Κύρια περιοχή συγκέντρωσης του τύπου αποτελεί η νότια-κεντρική Κρήτη, ενώ μεμονωμένα παραδείγματα εντοπίστηκαν στο βορειοανατολικό και ανατολικό τμήμα του νησιού. Παρά την αποσπασματική διατήρησή τους στα κατώτερα μόνο τμήματα, η επικράτηση του όρου «θολωτός» διαμόρφωσε μία συγκεκριμένη εικόνα για την αρχική μορφή τους, η αποδοχή της οποίας αποτέλεσε αντικείμενο εκτενών συζητήσεων.
Η εργασία διαρθρώνεται σε τρία κύρια μέρη. Στο πρώτο κεφάλαιο, μέσα από την παρουσίαση της ιστορίας της έρευνας, γίνεται σαφές ότι οι περισσότεροι από τους ερευνητές στις αρχές του 20ου αιώνα συνδέουν τον αρχιτεκτονικό τύπο με τους θολωτούς τάφους της μυκηναϊκής περιόδου στο πλαίσιο ενός ενιαίου πολιτισμικού-ιστορικού αφηγήματος. Σημείο αναφοράς αποτελεί η δημοσίευση του Στέφανου Ξανθουδίδη με τίτλο “The Vaulted Tombs of Mesara” (1924), στην οποία αποκαθιστά τους τάφους κατά το πρότυπο των σύγχρονων μητάτων, επικυρώνοντας την αδιάκοπη συνέχεια στον πολιτισμό. Ωστόσο, οι διαφορετικές αποκαταστάσεις που έχουν προταθεί αναδεικνύουν τη δυσκολία αποδοχής μίας κοινής κατασκευαστικής λύσης και αντανακλούν την ποικιλομορφία των αρχαιολογικών δεδομένων.
Για να ξεπεραστούν τα προβλήματα που προκύπτουν από την ενιαία αντιμετώπιση του ζητήματος, στο δεύτερο μέρος κάθε τάφος εξετάζεται ως μεμονωμένη περίπτωση, με στόχο την κριτική επανεξέτασή των αρχαιολογικών δεδομένων. Μετά τη λεπτομερή αποτίμηση του συνόλου των διαθέσιμων στοιχείων, στο τρίτο μέρος προτείνεται μία νέα ομαδοποίηση των κυκλικών τάφων ως προς το είδος της ανωδομής, με κριτήριο την ποιότητα των αρχαιολογικών δεδομένων και τις δυνατότητες επανερμηνείας τους. Προκύπτει ότι από τους 79 τάφους που εξετάστηκαν, μόνο ένας μικρός αριθμός μπορεί να αποκατασταθεί με σχετική ασφάλεια. Ωστόσο, ακόμα και από αυτή την αποσπασματική εικόνα συνάγεται ότι η υπόθεση της λίθινης ανωδομής δεν επιβεβαιώνεται σε όλες τις περιπτώσεις.
Η έλλειψη απόλυτης ομοιογένειας έχει επιπτώσεις ως προς τη γενικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου των «θολωτών τάφων», ξεπερνώντας τα όρια ενός τεχνικού ζητήματος, και συνδέεται ουσιαστικά με την κατανόηση της κοινωνικής και πολιτισμικής ταυτότητας της προανακτορικής Κρήτης. Η ποικιλομορφία ως προς τα κατασκευαστικά στοιχεία, η μεγάλη χρονολογική και γεωγραφική διασπορά, αλλά και η ιστορία χρήσης κάθε τάφου δείχνουν ότι πρόκειται για ένα ετερογενές, αλλά ταυτόχρονα ενιαίο και δυναμικά εξελισσόμενο φαινόμενο, το οποίο είναι απόλυτα συμβατό με τη γενικότερη ποικιλομορφία που χαρακτηρίζει το κρητικό ταφικό τοπίο.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Αρχαιολογία
Λέξεις-κλειδιά:
πρώιμοι θολωτοί τάφοι, στέγαση, αρχαιολογικά δεδομένα, κριτική επανεξέταση
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Ναι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
133
Αριθμός σελίδων:
216
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

Η στέγαση των μινωικών θολωτών τάφων (ΜΔΕ)_Α. Καλαρά.pdf
11 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.