Η παρουσία του Νίκου Γ. Σβορώνου στη δημόσια σφαίρα και η συμβολή του στην εξέλιξη των ιστορικών σπουδών κατά τη Μεταπολίτευση (1975-1989)

Διπλωματική Εργασία uoadl:2820090 369 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Νεώτερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-11-22
Έτος εκπόνησης:
2018
Συγγραφέας:
Θεοδωρόπουλος Νικόλαος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Καραμανωλάκης Βαγγέλης, Επίκουρος Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. ΕΚΠΑ
Λαμπροπούλου Δήμητρα, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Γαζή Έφη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας, Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η παρουσία του Νίκου Γ. Σβορώνου στη δημόσια σφαίρα και η συμβολή του στην εξέλιξη των ιστορικών σπουδών κατά τη Μεταπολίτευση (1975-1989)
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η παρουσία του Νίκου Γ. Σβορώνου στη δημόσια σφαίρα και η συμβολή του στην εξέλιξη των ιστορικών σπουδών κατά τη Μεταπολίτευση (1975-1989)
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία καλύπτει το ζήτημα της δραστηριότητας του Νίκου Γ. Σβορώνου υπό τη διπλή ιδιότητά του ως ιστορικού και διανοουμένου κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Ως ιστορική στιγμή, η τελευταία συνιστά τομή στη σύγχρονη ελληνική ιστορία και ιστοριογραφία, συνδεόμενη αφενός με την εδραίωση δημοκρατικών θεσμών και με την οικονομική ανάπτυξη στην ελληνική κοινωνία, αφετέρου με την επιστροφή από χώρες του εξωτερικού ενός μεγάλου αριθμού επιστημόνων, οι οποίοι είχαν (αυτο)εξοριστεί για πολιτικούς κυρίως λόγους, με την ένταξη και κυριαρχία μαρξιστικών μεθοδολογικών εργαλείων έρευνας στην ακαδημαϊκή κοινότητα, καθώς και με την προσπάθεια επούλωσης των τραυμάτων που κληροδότησαν στην ελληνική κοινωνία ο Εμφύλιος πόλεμος και ο διχασμός των χρόνων έως το 1974.
Ο Νίκος Γ. Σβορώνος αποτελεί μια από τις εμβληματικότερες φυσιογνωμίες στον χώρο των ιστορικών σπουδών στην Ελλάδα, αναγνωριζόμενος μαζί με τον Κ. Θ. Δημαρά ως ένας εκ των δύο «πατέρων» της ιστοριογραφίας για τον νέο ελληνισμό. Μετά την πτώση της δικτατορίας των Συνταγματαρχών επέστρεψε στο ελληνικό έδαφος έπειτα από μια τριακονταετή περίοδο εξορίας στη Γαλλία, έχοντας πίσω του ένα πολυσχιδές επιστημονικό έργο και κυρίως έναν μύθο λόγω της σχέσης του με την Αριστερά και της στέρησης της ιθαγένειάς του από το επίσημο ελληνικό κράτος ως αντεθνικού δρώντος, εξαιτίας της δημοσίευσης του βιβλίου Histoire de la Grèce moderne (1953). Η υποδοχή του συνοδεύτηκε από την απόδοση προς το πρόσωπό του πλήθους τιμητικών τίτλων από την ακαδημαϊκή κοινότητα, καθώς και αρμοδιοτήτων σε μια σειρά επιστημονικών θεσμών που βρίσκονταν σε διαδικασία συγκρότησης. Ταυτόχρονα, ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα σε ποικίλους τομείς της δημόσιας σφαίρας, όπου καλούταν τακτικά να εκφέρει λόγο για ζητήματα που αφορούσαν γενικότερες ιδεολογικές αναζητήσεις της μεταπολιτευτικής κοινωνίας. Κατά την κηδεία του, η οποία τελέστηκε δημοσία δαπάνη, η προσωπική πνευματική πορεία του χαρακτηριζόταν από μερίδα του πολιτικού κόσμου μετωνυμία της ελληνικής ιστορίας του 20ού αιώνα.
Αυτό το είδος αναγνωρισιμότητας αποτελεί τη βάση για την προβληματοποίηση των σχέσεων μεταξύ των ιδιοτήτων του Σβορώνου ως ιστορικού και ως διανοουμένου. Από τη στιγμή της συγκρότησης της ιστορίας σε επιστημονικό πεδίο, οι ιστορικοί αποτέλεσαν δρώντα πολιτικά υποκείμενα με ενεργό παρουσία στη δημόσια σφαίρα ως διανοούμενοι· αυτή η συμβιωτική σχέση έχει εντούτοις αντιμετωπιστεί συχνά με επιφύλαξη. Η κοινή μελέτη της ιστοριογραφικής παραγωγής και της δημόσιας δράσης τους ώς ενός ενιαίου εγχειρήματος, παρ’ όλα αυτά, δύναται να αναδείξει νέες όψεις της σχέσης μεταξύ των δύο ιδιοτήτων και να οδηγήσει προς μια συνολικότερη κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ ιστοριογραφίας και δημόσιων αντιλήψεων για την ιστορία σε μια δεδομένη χρονική στιγμή.
Με βάση αυτή την προβληματική, στο πρώτο κεφάλαιο πραγματοποιείται μια σκιαγραφία της πνευματικής πορείας του Σβορώνου, από τη γέννησή του έως το 1975. Σε αυτή την περίοδο μελετώνται βασικοί σταθμοί τόσο της πολιτικής δράσης του και της στράτευσής του στην υπόθεση της Αριστεράς, όσο και της εξέλιξής του ως ιστορικού της κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο καλύπτονται πλευρές της παρουσίας του «εντός ακαδημαϊκών τειχών», όπως η απόδοση ακαδημαϊκών τιμητικών τίτλων, η συμμετοχή του σε ιστορικά συνέδρια και η ιστοριογραφική παραγωγή του. Στο τρίτο κεφάλαιο, καταγράφονται όψεις της εμπλοκής του στην ευρύτερη δημόσια σφαίρα, μέσα από άρθρα γνώμης στον Τύπο, δημόσιες ομιλίες, την τηλεοπτική παρουσία του και τη συμμετοχή σε συλλογικές αντιδράσεις. Η αξιοπιστία της σχηματικής διάκρισης μεταξύ ακαδημαϊκών και δημόσιων πρακτικών της ιστορίας κατά την περίοδο υπό εξέταση τίθεται στη δοκιμασία του ελέγχου της μέσω του διαθέσιμου σώματος πηγών για τη μεταπολιτευτική δραστηριότητα του Σβορώνου. Στα συμπεράσματα της εργασίας καταδεικνύονται έτσι ορισμένες βασικές προκείμενες για την ανάπτυξη των ιστορικών σπουδών στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης και τον ρόλο που η ιστορία διαδραμάτισε στον δημόσιο λόγο, ενώ ανιχνεύεται και η πορεία προσωπικών ιδεολογικών μετατοπίσεων του Σβορώνου ως εμβληματικού ιστορικού-διανοουμένου για την εθνική ιστορική κοινότητα κατά την ίδια περίοδο.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Ιστορία
Λέξεις-κλειδιά:
Νίκος Σβορώνος, Μεταπολίτευση, Αριστερά, Βυζάντιο, ιστοριογραφία, νέος ελληνισμός, διανοούμενοι
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Ναι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
111
Αριθμός σελίδων:
119
Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία Νίκος Θεοδωρόπουλος.pdf (1 MB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο