Μονάδα:
Κατεύθυνση Λαογραφικές Σπουδές και Λαϊκός ΠολιτισμόςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-12-05
Συγγραφέας:
Ζάμπα Αγγελική
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μαριάνθη Καπλάνογλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Λαογραφίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Μηνάς Αλεξιάδης, Ομότιμος Καθηγητής Λαογραφίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Βασιλική Χρυσανθοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Λαογραφίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Αρχαίοι και νέοι ελληνικοί μύθοι: η περίπτωση του Ορέστη στον Γιάννη Ρίτσο
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Αρχαίοι και νέοι ελληνικοί μύθοι: η περίπτωση του Ορέστη στον Γιάννη Ρίτσο
Περίληψη:
Το ερώτημα των σχέσεων Λαογραφίας και Λογοτεχνίας έχει απασχολήσει από πολύ νωρίς τους ερευνητές όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Στο πλαίσιο αυτού του θεωρητικού προβληματισμού μελετήθηκε η λογοτεχνική μετάπλαση του αρχαίου μύθου και ειδικότερα του μύθου των Ατρειδών στο έργο του Γιάννη Ρίτσου (ειδικότερα στο ποίημά του Ορέστης από την ποιητική συλλογή «Τέταρτη Διάσταση») και τα ερωτήματα που προκύπτουν από αυτήν τη λογοτεχνική μετάπλαση στα συγκεκριμένα κοινωνικά ακόμα και πολιτικά συμφραζόμενά της. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στο λαογραφικό υπόβαθρο των μυθικών μοτίβων και συμβόλων που ο Ρίτσος χρησιμοποιεί, δείχνοντας έτσι και τη βαθύτερη σχέση του όχι μόνο με τον αρχαίο μύθο αλλά και με τον λαϊκό πολιτισμό.
Αναλυτικότερα, στην εργασία μου ασχολήθηκα με τον ορισμό και τη συγκρότηση του μύθου ως αφηγηματικού είδους στο πλαίσιο της λαογραφικής θεωρίας και έρευνας (ξεκινώντας από τις προσεγγίσεις του Νικολάου Πολίτη και φθάνοντας έως τις αναλύσεις των Lauri Honko και Alan Dundes). Επιπλέον, με απασχόλησαν τα βασικά εννοιολογικά εργαλεία της Νεοελληνικής Φιλολογίας για τη μελέτη των λογοτεχνικών μύθων. Στη συνέχεια παρέθεσα τα βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού μύθου και εξέτασα τον τρόπο πρόσληψης του μύθου των Ατρειδών από τον Ρίτσο στην «Τέταρτη Διάσταση» και ειδικότερα στο ποίημα «Ορέστης». Είναι γνωστό πως με την «Τέταρτη Διάσταση» σηματοδοτείται, όχι μόνο η ωριμότερη ποιητική περίοδος του Γιάννη Ρίτσου, αλλά και η επίσημη εισαγωγή της αρχαιοελληνικής μυθολογίας στο έργο του. Μετά από μια σύντομη εισαγωγή στον μύθο των Ατρειδών, διερευνήθηκε ο τρόπος με τον οποίο ο ποιητής προσέλαβε τον μύθο μέσω του εντοπισμού ομοιοτήτων και διαφορών των θεμάτων και μοτίβων του ποιήματος με τα αρχαιοελληνικά πρότυπά του.
Στη συνέχεια, δόθηκαν συγκριτικά στοιχεία σχετικά με την επιλογή του μονολόγου, του χώρου, του χρόνου και των ηρωϊκών προσώπων του σύγχρονου έργου. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον χρόνο και το ιστορικό πλαίσιο, καθώς η επιστροφή στον αρχαίο μύθο έχει συγκεκριμένες ερμηνευτικές αφετηρίες, δεμένες με κοινωνικά, πολιτικά και ανθρώπινα προβλήματα της εποχής και της ιδεολογικής ταυτότητας του κάθε λογοτέχνη.
Μεθοδολογικά βασίστηκα στη βιβλιογραφική έρευνα και συγκριτική μελέτη των σχετικών αρχαίων και νέων ελληνικών μύθων που αναδεικνύουν τον πολιτισμικό δυναμισμό και παρέχουν τη δυνατότητα ερμηνείας των ειδικότερων θεματικών στοιχείων.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γεωγραφία - Ανθρωπολογία – Λαογραφία
Λέξεις-κλειδιά:
Λαογραφία, Λογοτεχνία, αρχαίος ελληνικός μύθος, μύθος Ατρειδών, σύμβολα, μοτίβα, Γιάννης Ρίτσος, Τέταρτη Διάσταση, Ορέστης
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
157
