Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Χρούσος Γεώργιος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αναγνωστούλη Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κανακά Χριστίνα, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η άνοια αποτελεί ένα παγκόσμιο κοινωνικό και οικονομικό φαινόμενο, που επηρεάζει το άτομο, την οικογένεια, το άμεσο και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, την κοινότητα, το κράτος. Η άνοια, και ιδιαίτερα η νόσος Alzheimer, σε συνδυασμό και με τη γήρανση του πληθυσμού εξελίσσεται σε πανδημία (1) με αυξανόμενο και απρόβλεπτο αντίκτυπο για την παγκόσμια Κοινότητα. Το 2015 καταγράφηκαν κατ'εκτίμηση 46,8 εκατομμύρια άνθρωποι με άνοια σε όλο τον κόσμο και το 2017 ο αριθμός αυτός πιστεύεται ότι θα προσεγγίσει στα 50 εκατομμύρια άτομα. Ο αριθμός αυτός σχεδόν θα διπλασιάζεται κάθε 20 χρόνια, φθάνοντας τα 75 εκατομμύρια το 2030 και τα 131 εκατομμύρια το 2050. Ένα μεγάλο μέρος της αύξησης θα πραγματοποιηθεί στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ήδη το 58% των ατόμων με άνοια ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος αλλά από το 2050 θα ανέλθει στο 68%. Στον κόσμο αναπτύσσει άνοια ένα άτομο κάθε 3 δευτερόλεπτα και αυτό σημαίνει ότι παρουσιάζονται πλέον των 9,9 εκατομμυρίων νέες περιπτώσεις άνοιας κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο.
Η αντιμετώπιση της άνοιας και των σχετιζόμενων νόσων αποτελεί πρόκληση αλλά και επείγουσα προτεραιότητα της Δημόσιας Υγείας (2) παγκοσμίως, που απαιτεί ευαισθητοποίηση της Κοινής Γνώμης, διακυβερνητική δράση, διεθνή συνεργασία, διευρυμένη αλληλεγύη και δέσμευση των Πολιτών, Φορέων, Κυβερνήσεων και, τελικά, ένα Συντονισμένο Διεθνές Σχέδιο Δράσης.
Σκοπός
Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να αξιολογηθεί η συσχέτιση του στρες με την άνοια και ειδικότερα η συσχέτιση των κοινωνικο-δημογραφικών χαρακτηριστικών, του τρόπου ζωής και των ψυχο-συναισθηματικών αντιλήψεών τους σε ασθενείς με νόσο Alzheimer.
Μεθοδολογία
Η συγχρονική (cross-sectional) μελέτη πραγματοποιήθηκε στη Νευρολογική Κλινική του Νοσοκομείου ΝΙΜΤΣ μεταξύ των ατόμων που επισκέπτονταν τα εξωτερικά νευρολογικά ιατρεία παραπονούμενοι για διαταραχές μνήμης. Ο αριθμός των ασθενών που συμμετείχαν στη μελέτη ήταν 36, με μέση ηλικία περί τα 71,8 έτη. Στους ασθενείς αυτούς έγινε αξιολόγηση με το σκορ MMSE (Mini-Mental Status Examination test) και η διάγνωση της άνοιας τέθηκε με βάση τις πληροφορίες για την λειτουργικότητα στην καθημερινότητά τους. Δεν υπήρχαν κριτήρια εισαγωγής της μελέτης, παρά μόνο η διάγνωση της άνοιας τύπου Alzheimer. Κριτήρια αποκλεισμού ήταν η άρνηση συμμετοχής και η αδυναμία γραφής ή/και ανάγνωσης της Ελληνικής γλώσσας. Χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια: PANAS (Positive and Negative Affect Scale), DASS-21 (Depression Anxiety and Stress Scale), SSGS (State Shame and Guilt Scale) και SOC (Sense of Coherence Scale).
Αποτελέσματα
Κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά: δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ του σκορ MMSE και της ηλικίας (εντούτοις παρατηρήθηκε μία αρνητική συσχέτιση), του φύλου και της εκπαίδευσης. Τρόπος ζωής: δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ του σκορ MMSE και των ωρών ύπνου (εντούτοις παρατηρήθηκε μία αρνητική συσχέτιση), του φαρμάκου για ύπνο και του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ ή ΒΜΙ, Body Mass Index). Ψυχο-συναισθηματική κατάσταση: το χαμηλότερο σκορ MMSE βρέθηκε να σχετίζεται στατιστικά σημαντικά με υψηλότερο αρνητικό συναίσθημα, λιγότερη περηφάνια και μεγαλύτερη ντροπή. Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει το εύρημα ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ του σκορ MMSE και της αυτο-αξιολόγησης της υγείας.
Συμπεράσματα
Τα αποτελέσματα δίνουν ευρήματα που επιβεβαιώνουν, εν γένει, τα ευρήματα άλλων μελετών. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στις ενδιαφέρουσες ενδείξεις για τις ψυχο-συναισθηματικές παραμέτρους των ασθενών με ΝΑ, οι οποίες έχουν λιγότερο μελετηθεί στη διεθνή βιβλιογραφία και αφορούν στις ψυχο-συναισθηματικές παραμέτρους βάσει αυτο-αναφορών και αυτο-αξιολόγησης.
Μελλοντικά, θα μπορούσε να προταθεί η διεξαγωγή μελετών που θα εξετάζουν την ψυχο-συναισθηματική κατάσταση όπως την βιώνουν και την εκφράζουν οι ασθενείς καθώς και την υποστήριξή τους και θα επεκτείνουν αυτά τα πρώιμα ευρήματα ώστε να τεκμηριωθεί τόσο η πιθανή συσχέτιση καθώς η πιθανή βελτίωση των συμπτωμάτων στην καθημερινή ζωή και η καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου.
Λέξεις-κλειδιά:
Νόσος Αλτσχαϊμερ, Άνοια, Στρες, Τρόπος ζωής, Αρνητικό συναίσθημα, Περηφάνεια, Ντροπή, Αυτο-αξιολόγηση υγείας
