Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Καθηγητής Στέφανος-Σπυρίδων Πανταζόπουλος
Καθηγητής Γεώργιος Ορφανίδης
Επίκουρος Καθηγητής Ιωάννης Δεληκωστόπουλος
Περίληψη:
Το δίκαιο της αναίρεσης αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους επί μέρους κλάδους του αστικού δικονομικού δικαίου στον πυρήνα της οποίας εντοπίζεται ο έλεγχος εξιδιασμένων παραβάσεων κανόνων δικαίου. Εύστοχα, επομένως, έχει χαρακτηρισθεί ως το κορυφαίο, κατεξοχήν νομικό και αμιγώς τεχνικό ένδικο μέσο.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η πληρέστερη προσέγγιση, κατά τη δικονομική επιστήμη και τη νομολογία, της παράβασης των κανόνων ουσιαστικού δικαίου (άρθρο 559 αριθμός 1 ΚΠολΔ), που αποτελεί και τον σπουδαιότερο λόγο αναίρεσης. Προτού εισέλθουμε στην επί της ουσίας εξέταση της προκείμενης αιτίασης, κρίνεται απαραίτητη η σύντομη αναφορά σε θεμελιώδεις έννοιες, κυρίως στη διάκριση του νομικού από το πραγματικό ζήτημα, που αποτελεί την πεμπτουσία του θεσμού.
Αρχικά, επιχειρείται η εξέτασης της πλημμέλειας υπό την αντικειμενική της όψη, με αναφορά στις πηγές άντλησης ουσιαστικών κανόνων δικαίου και έμφαση στη διάκρισή τους από τους δικονομικούς, κυρίως στο πεδίο της αναγκαστικής εκτέλεσης. Στη συνέχεια, μελετάται ο προκείμενος λόγος υπό την υποκειμενική του όψη, όπου εξετάζονται οι δύο κύριες εκφάνσεις της πλημμέλειας, ήτοι η ευθεία παράβαση (άρθρο 559 αρ. 1 ΚΠολΔ) και η εκ πλαγίου παράβαση των ουσιαστικών κανόνων δικαίου (άρθρο 559 αρ. 19 ΚΠολΔ). Όσον αφορά την ευθεία παράβαση των κανόνων δικαίου, εξετάζονται οι δύο ειδικότεροι τρόποι συντέλεσης της πλημμέλειας, ήτοι η ψευδής ερμηνεία και η εσφαλμένη εφαρμογή των κανόνων δικαίου. Ως ιδιαίτερες μορφές ψευδούς ερμηνείας ουσιαστικών κανόνων δικαίου, μελετώνται (α) η νομική βασιμότητα των προβαλλόμενων στο δικαστήριο της ουσίας ισχυρισμών, (β) τα διδάγματα της κοινής πείρας, (γ) η αναλογική εφαρμογή των κανόνων δικαίου, και (γ) οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών (ΑΚ 173,200). Περαιτέρω, ως μορφή κακής εφαρμογής του νόμου εξετάζεται η εσφαλμένη υπαγωγή των παραδοχών στην μείζονα πρόταση του νομικού συλλογισμού, σφάλμα το οποίο εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στην εξειδίκευση των αόριστων νομικών εννοιών. Εν προκειμένω έμφαση θα δοθεί στο νομολογιακό ζήτημα της νομικής φύσης της συνταγματικής αρχής της αναλογικότητας (άρθρο 25§1 Σ) και η αλληλεπίδρασή της στην εφαρμογή της αόριστης νομικής έννοιας του ευλόγου για τον προσδιορισμό και την επιδίκαση αποζημίωσης κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου(ΑΚ 932).Έπειτα, εξετάζονται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για το ορισμένο του λόγου κατά την αρεοπαγιτική νομολογία.
Ακολουθεί μια σύντομη ανάπτυξη ως προς τα βασικά ζητήματα που αφορούν την εκ πλαγίου παράβαση των κανόνων δικαίου (άρθρο 559 αρ. 19 ΚΠολΔ), η οποία κατά την κρατούσα θέση αποτελεί το δικονομικό συμπλήρωμα του εξεταζόμενου στην παρούσα εργασία λόγου.
Η παρούσα εργασία ολοκληρώνεται με μια συνοπτική αποτίμηση του θεσμού της αναίρεσης και εξαγωγή συμπερασμάτων. Επίσης η νομολογία του Ανώτατου Ακυρωτικού, σε όλη τη διαδρομή θα αποτελέσει αρωγό και σημαντικό εργαλείο επεξεργασίας και ανάλυσης.
Λέξεις-κλειδιά:
ΚΠΟΛΔ, ΑΝΑΙΡΕΣΗ, ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΕΥΘΕΙΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ, ΕΚ ΠΛΑΓΙΟΥ ΠΑΡΑΒΑΣΗ, ΨΕΥΔΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ, ΕΣΦΑΛΜΕΝΗ ΥΠΑΓΩΓΗ
