Κατεύθυνση Βυζαντινή Ιστορία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2019-03-18

2019

Παπαναστασίου Ευάγγελος

Eιρήνη Χρήστου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ.
Σοφία Μεργιαλή-Σαχά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ.
Κατερίνα Νικολάου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ.

Όψεις της δυτικής Μικράς Ασίας των Κομνηνών και των Αγγέλων. Ανάκτηση, πολιτική και διοίκηση κατά τα τέλη του 11ου και τον 12ο αι.

Ελληνικά

Όψεις της δυτικής Μικράς Ασίας των Κομνηνών και των Αγγέλων. Ανάκτηση, πολιτική και διοίκηση κατά τα τέλη του 11ου και τον 12ο αι.

H παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την ανάκτηση, την πολιτική εξέλιξη και τη διοικητική οργάνωση της δυτικής Μικράς Ασίας κατά τα τέλη του 11ου και τον 12ο αι. Στο πρώτο κεφάλαιο εξετάζεται η διαδικασία της ανάκτησης, η οποία υπήρξε αποτέλεσμα μεθοδικής εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας αλλά και ευνοϊκών συγκυριών για το Βυζάντιο. Yποβοηθήθηκε, όπως επισημαίνεται, από τον κατακερματισμό της σελτζουκικής εξουσίας στη Μικρασιατική χερσόνησο καθώς και από τον ανταγωνισμό μεταξύ των Τούρκων ηγεμόνων. Σημείο τομής υπήρξε η διέλευση της Α΄ Σταυροφορίας, την οποία η βυζαντινή ηγεσία εκμεταλλεύτηκε ποικιλοτρόπως ώστε να εξασφαλίσει τον έλεγχο του δυτικού τμήματος της χερσονήσου. Η διαδικασία της βυζαντινής ‘‘επιστροφής’’ και εδραίωσης στην περιοχή εξαρτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις υπάρχουσες γεωπολιτικές συνθήκες.
Το δεύτερο κεφάλαιο φιλοδοξεί να σκιαγραφήσει τις πολιτικές εξελίξεις που χαρακτήρισαν τον 12ο αι. και αφορούν στις σχέσεις του Βυζαντίου με τα γειτονικά τουρκικά κράτη των Σελτζούκων του Ικονίου και των Ντανισμεντίδων, στο βαθμό που αυτές επηρέασαν την πραγματικότητα της δυτικής Μικράς Ασίας. Κατά τα όψιμα χρόνια της βασιλείας του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού διαμορφώθηκε στη περιοχή της Φρυγίας η βυζαντινοτουρκική μεθόριος ενώ στο πλαίσιο πολεμικών επιχειρήσεων και εισβολών παρατηρείται η αποκρυστάλλωση του Κομνήνειου αμυντικού συστήματος. Βασικότερη πολιτική των Κομνηνών αυτοκρατόρων, όπως υποστηρίζεται, υπήρξε η διατήρηση της ισορροπίας δυνάμεων στη χερσόνησο. Για την επίτευξη αυτής της πολιτικής αναγκαία υπήρξε η συμμαχία με το ασθενέστερο πολιτικό μόρφωμα εις βάρος του ισχυρότερου και η παράλληλη εμπλοκή στα εσωτερικά ζητήματα του αντιπάλου. Επιπλέον, γίνεται απόπειρα να αναλυθεί η δραστηριότητα των Τουρκομάνων νομάδων που δρούσαν στην μεθόριο , οι συνέπειες της δράσης τους για τα Βυζάντιο, αλλά και η εργαλειοποίηση τους από το σελτζουκικό κράτος του Ικονίου. Τέλος, γίνεται επισκόπηση των σημαντικότερων αξόνων που χαρακτηρίζουν τη δυτική Μικρά Ασία κατά την κρίσιμη τελευταία εικοσαετία του 12ου αι., ώστε να τονιστούν συνέχειες και ασυνέχειες σε ορισμένους τομείς σε σχέση με την εποχή των τριών πρώτων Κομνηνών.
Το τρίτο κεφάλαιο, αξιοποιώντας ετερόκλητες πηγές και τα πορίσματα της επιστημονικής έρευνας, αποσκοπεί να συνοψίσει τον τρόπο με τον οποίο οργανώθηκε εκ νέου η επαρχιακή διοίκηση στη δυτική Μικρά Ασία. Εξετάζει τη διοικητική αναδιοργάνωση και τις αναγκαιότητες που αυτή εξυπηρετούσε. Πραγματεύεται την ανασύσταση των θεμάτων και τη γεωγραφική τους κατανομή, καθώς και τις διοικητικές εξελίξεις με τις αλλαγές στον αριθμό, στη διάρθρωση και στην έκταση τους, οι οποίες συντελέστηκαν κατά τη διάρκεια του 12ου αι. Τέλος, στο πλαίσιο της ευρύτερης αναδιοργάνωσης, προβαίνει σε αποτίμηση του βυζαντινού δικτύου οχυρών θέσεων (φρούρια/ κάστρα), τόσο ως μεθόδου αμυντικής θωράκισης, όσο και ως κέντρων βυζαντινής πολιτικής εξουσίας στην περιφέρεια της αυτοκρατορίας. Όπως επισημαίνεται, αυτός ο διττός ρόλος συνέβαλε στη δημογραφική και οικονομική ανάκαμψη μικρασιατικών περιοχών, καθώς και στην αποτελεσματικότερη διοίκηση τους.

Ιστορία

Μικρά Ασία, Κομνηνοί, Άγγελοι, Βυζάντιο, Σελτζούκοι, Τουρκομάνοι, Διοίκηση, Πολιτική, Οχυρωματικό δίκτυο, Ανάκτηση

Όχι

0

Ναι

154

127

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2866444