Μορφές άσκησης κοινωνικού ελέγχου και τιμωρίας στο Δημοτικό Σχολείο (Ιστορικοκοινωνιολογική προσέγγιση)

Διπλωματική Εργασία uoadl:2866837 343 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Κοινωνιολογία και σύγχρονη βιομηχανική κοινωνία: Ειδικά θέματα παιδικής ηλικίας, κοινωνικών μειονοτήτων, εργασίας και εκπαίδευσης
Βιβλιοθήκη Σχολής Επιστημών της Αγωγής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2019-03-21
Έτος εκπόνησης:
2019
Συγγραφέας:
Μητρούσια Ελευθερία
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δημοσθένης Δασκαλάκης, Καθηγητής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Χαράλαμπος Μπαμπούνης, Καθηγητής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Θωμάς Μπαμπάλης, Καθηγητής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πρωτότυπος Τίτλος:
Μορφές άσκησης κοινωνικού ελέγχου και τιμωρίας στο Δημοτικό Σχολείο (Ιστορικοκοινωνιολογική προσέγγιση)
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Μορφές άσκησης κοινωνικού ελέγχου και τιμωρίας στο Δημοτικό Σχολείο (Ιστορικοκοινωνιολογική προσέγγιση)
Περίληψη:
Το ζήτημα της οριοθέτησης και του ελέγχου της συμπεριφοράς των μαθητών και μαθητριών έχει απασχολήσει διαχρονικά την παιδαγωγική έρευνα. Η πειθαρχία συνδέεται με τις λειτουργίες, που επιτελούνται στο σχολείο. Οι αντιλήψεις, οι στάσεις, οι στρατηγικές πειθαρχίας και οι μορφές ελέγχου, που εντοπίζονται στο σχολικό περιβάλλον συμβάλλουν στην αναπαραγωγή των υφιστάμενων κοινωνικών σχέσεων και της κοινωνικής δομής, εφόσον επιτελείται επιτυχώς η λειτουργία της κοινωνικοποίησης των μαθητών/τριών με την απαραίτητη άσκηση του κοινωνικού ελέγχου.
Βασικός σκοπός της παρούσας ιστορικό-κοινωνιολογικής μελέτης είναι ο εντοπισμός και η καταγραφή των μορφών άσκησης κοινωνικού ελέγχου και τιμωρίας, που έχουν επιβληθεί στους μαθητές και στις μαθήτριες του δημοτικού σχολείου ή έχουν προταθεί ως προς την προς την εφαρμογή τους μέχρι σήμερα, και η συσχέτιση με τις μεταβολές στην αντίληψη για την παιδική ηλικία, όπως έχουν καταγραφεί μέσω μελετών και ερευνών.
Μέσα από εκτενή βιβλιογραφική ανασκόπηση πραγματοποιείται μια κοινωνιολογική προσέγγιση των λειτουργιών της κοινωνικοποίησης και του κοινωνικού ελέγχου, και αναλύονται τα επιμέρους στοιχεία ενός κανονιστικού πλαισίου της κοινωνίας, όπου σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν η πειθαρχία, οι νόμοι, οι κανόνες, οι σχέσεις εξουσίας, η δράση των κοινωνικών υποκειμένων και οι μηχανισμοί ελέγχου και καταστολής. Το σχολείο ως ένας κοινωνικός θεσμός, αλλά και ως μια μικρογραφία της κοινωνίας διαθέτει αντίστοιχα στοιχεία διατήρησης και αναπαραγωγής, επιτελώντας λειτουργίες και αποσκοπώντας στην επίτευξη των στόχων του μέσω της εκπαίδευσης των παιδιών, για το λόγο αυτό η πειθαρχία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση και στηρίζεται με διάφορα μέσα, στρατηγικές και πρακτικές.
Μέσω ερευνητικής ανασκόπησης ενός συνόλου 48 διαθέσιμων ερευνών και μελετών μεταξύ 1959 και 2018, διαπιστώνεται ότι ο κοινωνικός έλεγχος και η τιμωρία αποτελούν διαχρονικά στοιχεία της σχολικής πραγματικότητας, υπάρχει όμως σημαντική διαφοροποίηση των μορφών τους, που συμβαδίζει με τις μεταβολές στην κοινωνική αντίληψη της παιδικής ηλικίας της εκάστοτε κοινωνίας ιστορικά. Οι έρευνες και οι μελέτες αναφέρονται σε διάφορες χρονικές περιόδους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και εξετάζουν πρακτικές και μεθόδους πειθάρχησης, ως μορφές κοινωνικού ελέγχου και τιμωρίας, οι οποίες έχουν εφαρμοστεί κι επιβληθεί στους μαθητές/τριες στο δημοτικό σχολείο, είτε έχουν προταθεί ως κατάλληλες και αποτελεσματικές.
Τα ευρήματα της παρούσας εργασίας συμπεριλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα πρακτικών πειθάρχησης, ελέγχου και τιμωρίας των μαθητών, από άκρως αυστηρές, αυταρχικές και βίαιες μέχρι δημοκρατικές, ήπιες μορφές ενθάρρυνσης και ενδυνάμωσης των μαθητών, αλλά κυρίως πρόληψης της εκδήλωσης ανεπιθύμητης συμπεριφοράς εκ μέρους τους. Επιπλέον, το θεσμικό πλαίσιο και οι αντιλήψεις για την παιδική ηλικία έχουν σαφή επιρροή στην κατεύθυνση των εφαρμοζόμενων και εφαρμόσιμων πρακτικών, χωρίς ωστόσο να απουσιάζουν οι εξαιρέσεις. Οι μορφές κοινωνικού ελέγχου και τιμωρίας τροποποιούνται με την πάροδο του χρόνου και την επίδραση κοινωνικών, πολιτικών και ιστορικών παραγόντων. Το κανονιστικό πλαίσιο του σχολείου και οι κυρώσεις, θετικές και αρνητικές, που ορίζονται και εφαρμόζονται προκειμένου να περιορίσουν και να αποκαταστήσουν το κοινωνικά αποδεκτό, είναι κοινωνικά κατασκευασμένα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
κοινωνικός έλεγχος, τιμωρία, πειθαρχία, δημοτικό σχολείο
Ευρετήριο:
Ναι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
2
Εικονογραφημένη:
Όχι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
193
Αριθμός σελίδων:
155
Διπλωματική εργασία_ΕΜ_216616.pdf (1 MB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο