Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ιωάννης Μιχόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ρωσέττος Γουρνέλλης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αθανάσιος Δουζένης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια (ΧΝΑ) και η συνακόλουθη αιμοκάθαρση έχουν συσχετιστεί με αυξημένη επίδραση της Κατάθλιψης και των Αγχωδών Διαταραχών όσον αφορά στην τήρηση του θεραπευτικού σχήματος, στην ποιότητα ζωής και στην πρόγνωση αυτών των ασθενών. Ανάλογα ευρήματα έχουν προκύψει και από τη μελέτη της αυτοεικόνας των ΧΝΝ (Χρονίως Νεφρικά Νοσούντων). Ωστόσο, η συσχέτιση της Κατάθλιψης και του Άγχους με τις διάφορες παραμέτρους της αυτοεικόνας δεν έχει επαρκώς μελετηθεί σε αυτή την ομάδα ασθενών.
Σκοπός και Μέθοδοι: 32 ασθενείς με ΧΝΑ υπό αιμοκάθαρση και 33 υγιή άτομα από το γενικό πληθυσμό, ηλικίας 18-65 ετών, συμπλήρωσαν την κλίμακα HADS για την κατάθλιψη και το άγχος και το ερωτηματολόγιο των Messer&Harter για την αυτοαντίληψη. Επίσης, λήφθηκαν δημογραφικά στοιχεία όλων των συμμετεχόντων. Σκοπός της έρευνας ήταν να προσδιοριστούν τα επίπεδα Άγχους και Κατάθλιψης και η αυτοαντίληψη σε ποικίλους τομείς και να συσχετιστούν μεταξύ τους, με τη νόσο καθώς και με διάφορους δημογραφικούς παράγοντες. Τελικός στόχος, ο σχεδιασμός απαρτιωμένων θεραπευτικών προγραμμάτων προσαρμοσμένων στις ιδιαίτερες ανάγκες των ΧΝΝ (Χρόνια Νεφρικά Νοσούντων).
Αποτελέσματα: Δε βρέθηκε σημαντική διαφορά στα επίπεδα Άγχους και Κατάθλιψης μεταξύ υγιών και ΧΝΝ. Ωστόσο, οι ΧΝΝ υστερούν σημαντικά ως προς την αυτοεικόνα για την αθλητική ικανότητα, ειδικά οι άντρες και οι κάτοικοι επαρχίας σε σχέση με τους υγιείς ομολόγους τους (9,8 vs 8,2, p= 0,043, Independent Samples Mann-Whitney U-test). Επίσης, μόνο στην ομάδα των ασθενών βρέθηκε σημαντική αρνητική συσχέτιση του Άγχους και της Κατάθλιψης με την αυτοεικόνα για τις κοινωνικές και διαπροσωπικές σχέσεις (p=0,016 και p=0,020, Spearmann’s rh). Τέλος, στους ΧΝΝ η ηλικία συσχετίζεται αρνητικά με την αυτοεικόνα για την ευφυϊα και το χιούμορ (p=0,032 και p=0,022, Spearmann’s rho), το θήλυ φύλο αρνητικά για την αυτοεικόνα ως προς την κοινωνικότητα και την ευφυϊα (Α:13,9 vs Γ: 11, p=0,026 και Α:12,7 vs Γ:10,4, p=0,016, Independent Samples Mann-Whitney U-test) και η διαβίωση στην επαρχία αρνητικά για την αυτοεικόνα ως προς την επάρκεια προμηθευτή (12 vs 9,6, p=0,045, Independent Samples Mann-Whitney U-test).
Συζήτηση: Η απουσία συσχέτισης μεταξύ ΧΝΑ και Άγχους-Κατάθλιψης οφείλεται ενδεχομένως στην μακροπρόθεσμη προσαρμογή των ασθενών. Η χαμηλή αυτοεικόνα για την αθλητική ικανότητα μπορεί να σηματοδοτεί κίνδυνο για μειωμένη ενασχόληση με την ιδιαίτερα σημαντική σωματική δραστηριότητα. Η αρνητική συσχέτιση της ηλικίας με την αυτοεικόνα για την ευφυϊα είναι πιθανό να αντανακλά υπαρκτές γνωσιακές επιπλοκές σε αυτή την ομάδα ασθενών. Επίσης, οι γυναίκες ΧΝΝ φαίνεται να δυσκολεύονται περισσότερο με την κοινωνικότητα, που όμως αποτελεί μαζί με τις διαπροσωπικές σχέσεις σημαντικό παράγοντα αρνητικής συσχέτισης με το Άγχος και την Κατάθλιψη και για τα δύο φύλα ασθενών.
Συμπέρασμα: Η ήπια αθλητική δραστηριότητα χρειάζεται να ενθαρρύνεται από τους κλινικούς και να αποτελεί μέρος του θεραπευτικού προγράμματος. Επιπλέον, είναι σημαντικό οι ΧΝΝ να υποστηρίζονται στις κοινωνικές τους δραστηριότητες και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, καθώς σε αυτούς τους ασθενείς οι συγκεκριμένοι τομείς συνδέονται με χαμηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης. Τέλος, είναι απαραίτητη η τακτική γνωστική αξιολόγηση για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση γνωσιακών διαταραχών στους ΧΝΝ.
Λέξεις-κλειδιά:
Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, Αιμοκάθαρση, Κατάθλιψη, Άγχος, Αυτοεικόνα
