Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Θωμάς Παπαρρηγόπουλος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Μινέρβα-Μελπομένη Μαλλιώρη, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ηλίας Τζαβέλλας, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Οι ασθενείς με διπλή διάγνωση εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο για υποτροπή, ενδονοσοκομειακή νοσηλεία, μόλυνση από τον ιό HIV και τον ιό της ηπατίτιδας C και συχνότερη χρήση των υπηρεσιών υγείας.
Σκοπός: Η παρούσα έρευνα σκοπό έχει να προσδιορίσει το βαθμό και τον τύπο της διπλής διάγνωσης σε νοσηλευόμενους ασθενείς σε δημόσιο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο της Αθήνας, να διερευνήσει τη συσχέτιση της διπλής διάγνωσης με δημογραφικούς παράγοντες (φύλο, ηλικία, εθνικότητα, τόπος διαμονής, εργασιακή κατάσταση, οικογενειακή κατάσταση, εκπαίδευση), και να μελετήσει τα είδη ουσιών, που χρησιμοποιούνται, ώστε να διευκολυνθεί ο σχεδιασμός και η παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών υγείας.
Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε αναδρομική μελέτη σε 320 ασθενείς, που έλαβαν φροντίδα, κατόπιν εκούσιας ή ακούσιας εισαγωγής στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δρομοκαΐτειο», για το έτος 2017. Οι ασθενείς, που συμμετείχαν στην έρευνα, είχαν λάβει διαγνώσεις σχιζοφρένειας, σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής, διπολικής διαταραχής, συναισθηματικών διαταραχών (π.χ. κατάθλιψης), αγχωδών διαταραχών και ψυχικών διαταραχών λόγω χρήσης αλκοόλ ή άλλων ψυχοδραστικών ουσιών (κοκαΐνης, κάνναβης, βενζοδιαζεπινών, βαρβιτουρικών, οπιοειδών, αμφεταμινών), σύμφωνα με το ICD-10. Για την ανάλυση, χρησιμοποιήθηκαν οι έλεγχοι Chi-Square X2, Student’s Test, Mann-Whitney και η λογαριθμική παλινδρόμηση: α) για τη σύγκριση των ασθενών με διπλή και μη διπλή διάγνωση, β) για τη σύγκριση ασθενών με διπολική διαταραχή και ψυχική διαταραχή λόγω χρήσης προς τους ασθενείς με ψυχωτική διαταραχή και ψυχική διαταραχή λόγω χρήσης, γ) για τη σύγκριση ασθενών με ψυχική διαταραχή και ψυχική διαταραχή λόγω χρήσης προς τους ασθενείς με ψυχική διαταραχή χωρίς διαταραχή από χρήση.
Αποτελέσματα: Το ποσοστό της διπλής διάγνωσης βρέθηκε στο 29.7%, με το ποσοστό της διπλής διάγνωσης στη σχιζοφρένεια να ανέρχεται στο 34.7%, στο ψυχωτικό φάσμα στο 33.9%, στη σχιζοσυναισθηματική διαταραχή στο 40%, στη διπολική συναισθηματική διαταραχή στο 23.7% και στο 26.6% των ασθενών με άλλες συναισθηματικές διαταραχές. Οι ασθενείς με διαταραχή του ψυχωτικού φάσματος έκαναν χρήση ινδικής κάνναβης (48,3%) και αλκοόλ (26.7%) σε υψηλά ποσοστά, ενώ παρόμοια ποσοστά διαπιστώθηκαν και στους ασθενείς με διπολική διαταραχή (κάνναβη στο 55.6 % και αλκοόλ στο 22.2%). Οι ασθενείς με διπλή διάγνωση είναι συνηθέστερα άνδρες, σε σύγκριση με τους ασθενείς με μη διπλή διάγνωση (OR=2.543, 95% CI 1.374-4.708, p<0.003), όπως προκύπτει από την πολυπαραγοντική ανάλυση. Aυτοί, που διαμένουν στην Αθήνα, σε σχέση με αυτούς, που διαμένουν στην επαρχία, έχουν 49 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι ασθενείς με ψυχική διαταραχή λόγω χρήσης ουσιών και ψύχωση, ανεξαρτήτως των υπολοίπων παραγόντων (OR=49.072, p-value<0.047). Στη σύγκριση των ασθενών με διπλή διάγνωση προς τους ασθενείς με ψυχική διαταραχή χωρίς διαταραχή από χρήση, από την μονοπαραγοντική ανάλυση, φάνηκε ότι η διπλή διάγνωση αφορά κυρίως άρρενες, μικρότερης διάμεσης ηλικίας, συσχέτιση, που έφτασε τη στατιστική σημαντικότητα μόνο για το φύλο, στην πολυπαραγοντική ανάλυση. Φάνηκε ότι οι άντρες, σε σχέση με τις γυναίκες, έχουν 3.112 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι ασθενείς με διπλή διάγνωση (OR=3.112, p-value<0.001). Η διαταραχή χρήσης αλκοόλ χωρίς άλλες ψυχικές διαταραχές ευθύνεται για το 3.8% των νοσηλειών, με ποσοστό που ανεβαίνει στο 12.2% όταν συνυπολογιστούν τα άτομα με διπλή διάγνωση και κύρια ουσία χρήσης το αλκοόλ. Το 11.6% των ατόμων νοσηλεύτηκε αποκλειστικά λόγω ψυχικής διαταραχής από χρήση εθιστικών ουσιών. Το 20.9% των ασθενών με ψυχική διαταραχή λόγω χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών με ή χωρίς άλλη ψυχική διαταραχή ήταν πολυχρήστες νόμιμων και παράνομων ψυχοδραστικών ουσιών, ενώ το 57.4% έκανε χρήση μόνο μίας ουσίας. Το ποσοστό των φορέων του αντισώματος της ηπατίτιδας C υπολογίστηκε στο 10.3%.
Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα, που βρέθηκαν, στην παρούσα έρευνα, συμβαδίζουν με τις υποθέσεις της έρευνας, καθώς και με τη βιβλιογραφία πάνω στη διπλή διάγνωση, παρέχοντας δεδομένα για ένα μεγάλο ψυχιατρικό Νοσοκομείο. Διαφαίνεται σημαντική η διερεύνηση της ενδεχόμενης χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών ειδικά σε νεαρούς άρρενες ασθενείς, που προσέρχονται με μία ψυχική διαταραχή στο Γενικό ή Ψυχιατρικό Νοσοκομείο.
