Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ιωάννα Traeger – Συνοδινού, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, Ε.Κ.Π.Α., Επιβλέπουσα
Μαρία Τζέτη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, Ε.Κ.Π.Α.
Κυριακή Κέκου, Ε.Δ.Ι.Π., Ιατρική Σχολή, Ε.Κ.Π.Α.
Περίληψη:
ΤΙΤΛΟΣ: Η διγονιδιακή κληρονομικότητα ως προδιαθεσικός παράγοντας στον καρκίνο στην παιδική ηλικία
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο καρκίνος αφορά μια γενετική νόσο, αποτέλεσμα πολλών αλλαγών/μεταλλάξεων στην αλληλουχία του DNA, κατά την οποία καταργούνται οι φυσιολογικές κυτταρικές δραστηριότητες. Αποτελεί το δεύτερο πιο συχνό αίτιο θανάτου σε παιδιά ηλικίας 1 έως 14 ετών, ενώ η καταγεγραμμένη συχνότητα του τείνει να αυξάνεται κατά 0.7% ετησίως από το 1975. Μια από τις σημαντικότερες αιτίες του είναι η παρουσία κληρονομικών μεταλλάξεων σε γονίδια προδιάθεσης για καρκίνο (CPGs), η οποία συσχετίζεται με την εμφάνιση συνδρόμων προδιάθεσης του καρκίνου (CPSs). Πρόσφατα, μέσω της προόδου της μοριακής γενετικής, υποστηρίζεται ότι ο παιδικός καρκίνος, ενδεχομένως, προδιαθέτεται και από τους συνδυασμούς παραλλαγών σε δύο διαφορετικά και συνεργατικά γονίδια προδιάθεσης καρκίνου (CPGs), της ίδιας οδού, φαινόμενο το οποίο καλείται διγονιδιακή κληρονομικότητα.
ΣΚΟΠΟΣ: O στόχος της παρούσας μελέτης είναι η εντόπιση, η παρουσίαση, η περιγραφή και η διερεύνηση περιπτώσεων διγονιδιακής κληρονομικότητας, που προδιαθέτουν τον παιδικό καρκίνο.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση και επεξεργασία δημοσιεύσεων, σχετικών με το θέμα, χρησιμοποιώντας βιολογικές και βιοϊατρικές μηχανές αναζήτησης και βάσεις δεδομένων, με κυριότερες τις PubMed και Google Scholar. Όσον αφορά τα επιμέρους άρθρα και εργασίες, η βασικότερη μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν το trio-WES (γονέων-παιδιού).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Εντοπίστηκαν αξιοσημείωτα φαινόμενα προδιάθεσης του καρκίνου, σε παιδιά και μία έφηβη, λόγω διγονιδιακής κληρονομικότητας. Συγκεκριμένα, ανακαλύφθηκε ότι η διγονιδιακή κληρονόμηση γαμετικών μεταλλάξεων στα γονίδια EPCAM-MSH2, στα PTCH1-PTCH2, στα BRIP1-HIPK2, στα APC-MSH2, και στα TP53-ERCC3, προκάλεσε αντίστοιχα την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου σε ένα 9-χρονο κορίτσι, εμβρυικού ραβδομυοσαρκώματος, οστεοσαρκώματος σε ένα 11-χρονο κορίτσι, καρκίνου του παχέος εντέρου σε μια 16-χρονη έφηβη και καρκινώματος των επινεφριδίων (LFS όγκο) σε ένα 4-χρονο αγόρι.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Παρόλο που ο παιδικός καρκίνος αποτελεί ένα ολοένα και αυξανόμενο αντικείμενο μελέτης, τα δεδομένα τα οποία αφορούν τη διγονιδιακή κληρονομικότητά του είναι περιορισμένα. Ωστόσο, η βιβλιογραφία μέχρι σήμερα επιβεβαιώνει την ικανότητα των διγονιδιακά κληρονομούμενων μεταλλάξεων/παθογόνων παραλλαγών σε γονίδια προδιάθεσης καρκίνου (CPGs), τα οποία συμμετέχουν σε κοινά μονοπάτια, να προδιαθέτουν τον καρκίνο κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Παρόμοια δεδομένα έχουν βρεθεί και σε περιπτώσεις καρκίνων ενηλίκων, όπως ο κληρονομικός καρκίνος του παχέος εντέρου (MUTYH, OGG1) και ο καρκίνος του μαστού και των ωοθηκών (BRCA1, BRCA2). Οπότε, περαιτέρω διερεύνηση των διγονιδιακά κληρονομούμενων καρκίνων απαιτείται για να προσδιοριστεί το σύνολο τους, αλλά και όλα τα γονίδια που σχετίζονται με αυτούς.
Λέξεις-κλειδιά:
Διγονιδιακή κληρονομικότητα, Παιδικός καρκίνος, Διγονιδιακές μεταλλάξεις, Σύνδρομα προδιάθεσης καρκίνου, Γονίδια προδιάθεσης καρκίνου
