Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Kωνσταντάκος Ιωάννης,Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας,τμήμα φιλολογίας,ΕΚΠΑ
Βερτουδάκης Βασίλειος,Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας,τμήμα φιλολογίας,ΕΚΠΑ
Γεωργακοπούλου Σοφία,Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Λατινικής Φιλολογίας,τμήμα φιλολογίας,ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Περίληψη [Ο ρόλος του θεού Ερμή στην αρχαία κωμωδία]
Στην παρούσα εργασία μελετάται ο τρόπος με τον οποίο ο θεός Ερμής, ο κατεξοχήν θεός της γλωσσικής επικοινωνίας, αναπαρίσταται στην αρχαία κωμωδία και συγκεκριμένα σε έργα του Αριστοφάνη και του Πλαύτου. Τα πρώτα δύο έργα είναι η Ειρήνη και ο Πλούτος του Αριστοφάνη, γραμμένα το 421 π.Χ. και το 381 π.Χ αντίστοιχα. Το τρίτο έργο είναι η κωμωδία Αμφιτρύων του Πλαύτου, η οποία γράφτηκε το 214 π.Χ., μια κατεξοχήν κωμωδία παρεξηγήσεων. Ο Ερμής, ο «υπηρέτης» του Δία και φύλακας των ορίων, είναι ένας ιδιαίτερα προσιτός στον άνθρωπο θεός με τα ελαττώματά του, αλλά και φιλ-άνθρωπος. Αυτή η κατωτερότητά του τον κάνει κατάλληλο για κωμικό ρόλο όχι μόνο στην Ειρήνη και στον Πλούτο, αλλά και στον Amphitruo. Στις δύο κωμωδίες του Αριστοφάνη (σε σύνδεση και με την ερμαϊκή στήλη στις Νεφέλες), μελετώνται η μεταθεατρική και κωμική σύνδεση του Ερμή με τον Διόνυσο, η κωμική αξιοποίηση των ιδιοτήτων του Ερμή, ως θεού της επικοινωνίας, υπηρέτη των θεών, πολύτροπου, λαίμαργου και συνεχώς πειναλέου. Στην Ειρήνη ο Ερμής παίζει το ρόλο του δευτεραγωνιστή και ειδικότερα του βωμολόχου, ενώ στον Πλούτο είναι απλώς και μόνο μια καρικατούρα, που προσθέτει χιούμορ στη λίστα όσων επιζημιώνονται από την επιστροφή της Ειρήνης. Στον Αμφιτρύωνα του Πλαύτου, ο Mercurius ήδη στον πρόλογο του έργου γίνεται σύμβολο του ανατρεπτικού κόσμου της κωμωδίας, που προκαλεί γέλιο και ειρωνεία, αφού η ιδιότητα του ηθοποιού αποδίδεται όχι μόνο σε έναν θεό, αλλά σε δύο, τον Δία και τον Ερμή, που θα πάρουν τη μορφή του Αμφιτρύωνα και του δούλου Σωσία αντίστοιχα. H ειδολογική καινοτομία (in novom modum), που φέρει ο Πλαύτος χρησιμοποιώντας «παλαιά υλικά» και εισάγοντας το είδος της tragicomoedia, δηλώνεται διά στόματος του ίδιου του Ερμή, ο οποίος φαίνεται να είναι και σκηνοθέτης του έργου. Τόσο ο αριστοφανικός Ερμής όσο και ο πλαυτιανός Mercurius έχουν άμεση συνάφεια με τα γνωρίσματα του είδους της κωμωδίας, ώστε να θεωρηθούν εμβληματικές φιγούρες της κωμικής ουσίας.
Λέξεις – Κλειδιά : Αρχαία Ελληνική Θρησκεία, Κωμωδία, Ερμής / Mercurius, Αριστοφάνης (Ειρήνη, Πλούτος, Νεφέλες), Πλαύτος (Amphitruo), ιλαροτραγωδία / tragicomoedia, μεταθεατρικά στοιχεία
Λέξεις-κλειδιά:
Αρχαία Ελληνική Θρησκεία,Κωμωδία,Ερμής/Mercurius,Αριστοφάνης(Ειρήνη,Πλούτος,Νεφέλες),Πλαύτος(Amphitru),ιλαροτραγωδία/tragicomoedia,μεταθεατρικά στοιχεία
