Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ιωάννης Μιχόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Αθανάσιος Δουζένης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ρωσσέτος Γουρνέλλης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια είναι μια νόσος που επηρεάζει το σύνολο της ζωής του πάσχοντα, επιδρώντας τόσο την εμφάνιση ψυχοπαθολογίας όσο και την αυτοαντίληψη. Η Τελικού Σταδίου Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια αντιμετωπίζεται με μεθόδους υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας όπως η αιμοκάθαρση και περιτοναϊκή κάθαρση και με τη μεταμόσχευση νεφρού, με την τελευταία να είναι η θεραπεία εκλογής. Έρευνες στην διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία παρουσιάζουν την ύπαρξη διαφοροποιήσεων στην καταθλιπτική συμπτωματολογία ανάλογα με τη μορφή υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας. Σκοπός της έρευνας είναι μια πρώτη εξέταση των διαφορών που πιθανώς υπάρχουν στην καταθλιπτική και αγχώδη συμπτωματολογία ασθενών που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση και ασθενών που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού καθώς και μεταβλητών που ίσως συνδέονται με διαφοροποιήσεις εντός των ομάδων ασθενών. Πραγματοποιήθηκε στο ΓΝΑ «Λαϊκό», στο ΓΝΑ «Αττικό», καθώς και σε Ιδιωτική Μονάδα Αιμοκάθαρσης, όπου και συμμετείχαν 32 αιμοκαθαιρόμενοι ασθενείς και 30 μεταμοσχευμένοι. Χρησιμοποιήθηκαν τα ψυχομετρικά εργαλεία Κλίμακα Άγχους και Κατάθλιψης στο Γενικό Νοσοκομείο (HADS) και Ερωτηματολόγιο Αυτό-αντίληψης για Ενήλικες των Messer & Harter.
Στο δείγμα των μεταμοσχευμένων ασθενών η ηλικία συσχετίζεται αρνητικά με την υποκλίμακα της αυτοαντίληψης φροντίδα των άλλων (r =-0,412, p=0,023). Το φύλο φάνηκε ότι συσχετίζεται οριακά σε στατιστικώς σημαντικό επίπεδο (p=0,050) στην υποκλίμακα της εργασίας με τις γυναίκες να έχουν υψηλότερη βαθμολογία. Η διάρκεια της μεταμόσχευσης σε μήνες φάνηκε να εμφανίζει θετική συσχέτιση με την κατάθλιψη(r =0,433, p=0,017). Φαίνεται ότι υπάρχει σημαντικά αρνητική συσχέτιση μεταξύ της αυτοαντίληψης στους περισσότερους τομείς και της βαθμολογίας στην υποκλίμακα HADS(Depression). Η υποκλίμακα HADS(Anxiety) σχετίζεται αρνητικά μόνο με την υποκλίμακα αίσθηση του χιούμορ(r =0,384, p=0,036).
Στο δείγμα των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών φάνηκε να υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ των ετών εκπαίδευσης και των υποκλιμάκων κοινωνικές σχέσεις (r=0,422, p=0,016), ευφυΐα (r=0,390, p=0,028) και της αίσθησης του χιούμορ (r=0,431, p=0,014). Το φύλο στο φάνηκε ότι συσχετίζεται σε στατιστικώς σημαντικό επίπεδο στην υποκλίμακα της σωματικής εμφάνισης (p=0,047), της ευφυΐας (p=0,047) και των κοινωνικών σχέσεων (p=0,027), με τις γυναίκες να έχουν χαμηλότερη βαθμολογία από τους άνδρες. Φαίνεται ότι υπάρχει σημαντικά αρνητική συσχέτιση μεταξύ της αυτοαντίληψης στους περισσότερους τομείς , πλην της υποκλίμακας εργασίας, και της βαθμολογίας στην υποκλίμακα HADS(Depression) και στην υποκλίμακα HADS(Anxiety).
Ως προς την σύγκριση των δύο δειγμάτων ως προς την αυτοαντίληψη και τις υποκλίμακες HADS(Depression) και HADS(Anxiety), στατιστικώς σημαντική διαφορά υπήρξε στα δύο δείγματα μόνο στην υποκλίμακα HADS (Depression) (p=0,019).
Συμπερασματικά, φάνηκε ότι η κατάθλιψη διαφοροποιείται στα δύο δείγματα ασθενών αποτυπώνοντας την πιθανή βελτίωση στη σωματική και ψυχοκοινωνική κατάσταση των ασθενών που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού, επιβεβαιώνοντας την υπεροχή της ως θεραπεία εκλογής. Χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης οι παράγοντες που διαφοροποιούν την κατάθλιψη, το άγχος και την αυτοαντίληψη σε αυτή την κατηγορία των ασθενών. Προτείνεται σε επόμενη έρευνα ο όγκος του δείγματος να είναι μεγαλύτερος και αντιπροσωπευτικότερος, να συμπεριληφθούν μεταβλητές όπως η προηγούμενη ανεπιτυχής μεταμόσχευση, η έναρξη της νόσου, καθώς επίσης επιθυμητό θα ήταν να ληφθεί υπόψη η βιολογική-κλινική εικόνα του ασθενή ώστε να διερευνηθεί η επίδραση των σημαντικών τιμών (πχ ουρία ή δείκτης σπειραματικής διήθησης) στο συναίσθημα και τις αντιλήψεις των ασθενών.
Λέξεις-κλειδιά:
Αιμοκάθαρση, Μεταμόσχευση νεφρού, Άγχος, Κατάθλιψη, Αυτοαντίληψη
