Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δρ. Παναγιώτης Παφίλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ζωικής Ποικιλότητας, Τομέας Ζωολογίας και Θαλάσσιας Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Δρ. Κωνσταντίνος Τριάντης, Αναπληρωτής Καθηγητής Βιοποικιλότητας Οικοσυστημάτων, Τομέας Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Δρ. Ευστράτιος Βαλάκος, Kαθηγητής Συγκριτικής Φυσιολογίας Ζώων – Οικοφυσιολογίας, Τομέας Φυσιολογίας Ζώων, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία έχει ως κύριο ζήτημα την μελέτη της ερπετοπανίδας της Αττικής και πιο συγκεκριμένα την δημιουργία λίστας των ειδών από τα είδη που βρέθηκαν και καταγράφηκαν στην περιοχή αυτή. Αποτελεί μια εργασία οικολογικού ενδιαφέροντος καθώς εκτός από την λίστα των μελών της ερπετοπανίδας, γίνεται αναφορά και στα ενδιαιτήματα όπου βρέθηκαν αυτά καθώς και οι θερμοκρασίες όπου μετρήθηκαν στο πεδίο. Πρόκειται για μια έρευνα καθαρά πεδίου με πολλές ώρες και μέρες σε αυτό και αναζήτηση τόσο ερπετών, όσο και αμφιβίων. Ο νομός της Αττικής επιλέχθηκε λόγω της πλούσιας εναλλαγής οικοτόπων που παρουσιάζονται, καθώς παρατηρείται η ύπαρξη από εκτάσεις καλλιεργειών στα πεδινά, μέχρι και άγρια δάση κωνοφόρων στις κορυφές βουνών και της έλλειψης όποιας έρευνας του παρελθόντος. Ο νομός, φιλοξενεί επίσης αρκετές περιοχές προστασίας (Natura 2000, Εθνικούς Δρυμούς) και αρκετές σημαντικές για την βιοποικιλότητα περιοχές (Καταφύγιο Άγριας Ζωής, Υγροτόπους). Είναι σημαντική, με λίγα λόγια, η γνώση για αυτά τα είδη και πόσο μάλλον στον νομό της Αττικής με το έντονο οικολογικό αποτύπωμα που υπόκειται από τον άνθρωπο από τα αρχαία χρόνια με διάφορους τρόπους, όπως πυρκαγιές και αστικοποίηση φυσικών εκτάσεων.
Τα ερπετά, είναι από τα πιο παρεξηγημένα είδη καθώς τόσο η όψη τους, όσο και οι θρησκευτικές δεισιδαιμονίες δεν τα κάνουν αγαπητά στους ανθρώπους. Όμως, τόσο τα ερπετά όσο και τα αμφίβια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα, εξαιτίας του ρόλου τους ως θηρευτές και θηράματα, λόγω της συνεισφοράς τους στο χερσαίο αλλά και το υδάτινο περιβάλλον καθώς και της βιομάζας τους. Επίσης, τόσο τα ερπετά όσο και θα αμφίβια μπορούν να γίνουν δείκτες ως προς την επιρροή της ανόδου της θερμοκρασίας σε οργανισμούς ή την μόλυνση των υδάτων. Είναι σημαντική, με λίγα λόγια, η γνώση για αυτά τα είδη και πόσο μάλλον στον νομό της Αττικής με το έντονο οικολογικό αποτύπωμα που υπόκειται από τον άνθρωπο.
Για την πραγματοποίηση της έρευνας αυτής χρειάστηκε η μεταφορά σε όλο τον νομό όπως επίσης και η διάνυση πολλών χιλιομέτρων και η ταυτόχρονη αναζήτηση των ειδών στο πεδίο. Χρειάστηκε επίσης η χρησιμοποίηση εφαρμογών από τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS), όπου αποτελούν ένα εργαλείο για τη μελέτη ζητημάτων βιογεωγραφικού ενδιαφέροντος και όχι μόνο. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο αυτό για την δημιουργία ενός πλέγματος τετραγώνων που χώριζε τον νομό για την καλύτερη διεξαγωγή της έρευνας. Επίσης, η χρησιμοποίηση GPS στάθηκε απαραίτητη καθώς είναι ο μόνος τρόπος ώστε να αποτυπωθούν στον χάρτη τα σημεία των καταγραφών στο πεδίο για την μετέπειτα ανάλυσή τους.
Στο πρώτο μέρος της παρούσας εργασίας, παρουσιάζονται γενικές πληροφορίες για την ερπετοπανίδα, τα είδη της ερπετοπανίδας όπου υπάρχουν βιβλιογραφικά, η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε καθώς επίσης και μία μικρή ανάλυση του νομού της Αττικής ως προς τα χαρακτηριστικά του. Τέλος, αναφέρονται οι στόχοι της εργασίας. Στο δεύτερο μέρος, αναλύεται η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε και οι περιοχές μελέτης όπου και επισκέφτηκαν για την πραγματοποίηση της έρευνας. Στο τρίτο μέρος, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα, όπου αναλύονται με πίνακες και διαγράμματα όπως επίσης και μία μικρή ξεχωριστή αναφορά σε κάθε είδος που καταγράφηκε. Τέλος, στο τελευταίο μέρος, συζητούνται τα αποτελέσματα για τις καταγραφές του νομού Αττικής.
