Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ελένη Ριζά, ΕΔΙΠ, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Μαρία Καντζανού, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή:
Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο εμφάνισης της επαγγελματικής εξουθένωσης και παρενόχλησης αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η καθημερινότητα και ο ρυθμός της ανάπτυξης κάθε χώρας συμβάλει στο επαναλαμβανόμενο άγχος, τη συνεχή ένταση και πίεση καταλήγοντας με αυτόν τον τρόπο σε εξάντληση, ψυχική και σωματική. Από έρευνες που έχουν διενεργηθεί στους επαγγελματίες υγείας εμφανίζεται όλο και περισσότερο εφόσον η φύση των επαγγελμάτων που αφορούν ανθρώπινες ζωές είναι από μόνη της πηγή άγχους και μεγάλης ευθύνης.
Τα σύνδρομα επαγγελματικής εξουθένωσης «Mobbing» και «Burnout» αποτελούν τα επικρατέστερα επαγγελματικά σύνδρομα με τη συχνότερη εμφάνιση τους στους επαγγελματίες Υγείας. Ο στόχος της παρούσας έρευνας είναι να βρεθεί το ποσοστό εμφάνισης της επαγγελματικής εξουθένωσης στους επαγγελματίες Υγείας και εάν παρουσιάζεται στα ίδια επίπεδα στον Ιδιωτικό και Δημόσιο Τομέα.
Μεθοδολογία:
Χρησιμοποιήθηκε δείγμα 80 ατόμων – Επαγγελματιών Υγείας, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, συμπληρώνοντας ερωτηματολόγια που συμπεριελάμβαναν δημογραφικά χαρακτηριστικά και κοινωνικά στοιχεία (φύλο, ηλικία, εκπαιδευτικό επίπεδο, τομέα ενασχόλησης, επαγγελματική κατάσταση, ειδικότητα, οικογενειακή κατάσταση, έτη επαγγελματικής εμπειρίας), ερωτηματολόγιο με κλίμακα μέτρησης συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης (Maslach Burn Out Inventory – General Survey) και ερωτηματολόγιο αρνητικών και θετικών συναισθημάτων (Positive and Negative Affect Schedule) σε σχέση με το βαθμό ικανοποίησης από την εργασία.
Αποτελέσματα:
Τα υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης Συναισθηματικής εξάντλησης ανήκουν στο Νοσηλευτικό προσωπικό (75,6%), έναντι του Εργαστηριακού προσωπικού (46,67%) και των Ιατρών (42,3%), εκ των οποίων οι περισσότερες ήταν γυναίκες, με ποσοστό 62% (άνδρες 56,7%) και εργαζόμενοι στο Δημόσιο τομέα, με ποσοστό 76,9%, εν αντιθέσει του Ιδιωτικού τομέα με ποσοστό 43,9%. Υψηλά επίπεδα Αποπροσωποποίησης είχαν όλοι οι συμμετέχοντες με το Νοσηλευτικό και Εργαστηριακό προσωπικό να έχει ποσοστό 100% και το Ιατρικό προσωπικό 95,83%. Όσον αφορά στις γυναίκες εμφανίζεται η αποπροσωποποίηση κατά 100% και στους άνδρες κατά 96,7%. Οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο τομέα αποτελούν το 100% του ποσοστού εμφάνισης αποπροσωποποίησης και οι εργαζόμενοι του Ιδιωτικού τομέα το 97,6%. Η υψηλή αίσθηση έλλειψης Προσωπικών επιτευγμάτων χαρακτηρίζει τους Ιατρούς κατά 79,17%. Το μεγαλύτερο ποσοστό αίσθησης έλλειψης προσωπικών επιτευγμάτων αφορά τους άνδρες εργαζόμενους κατά 80% έναντι του ποσοστού των γυναικών κατά 56,1%. Στους εργαζόμενους του Δημόσιου τομέα η έλλειψη προσωπικών επιτευγμάτων υφίσταται σε ποσοστό 69,2%, ενώ στον ιδιωτικό τομέα σε ποσοστό 61%. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες, γυναίκες και άνδρες, θεωρούν απολύτως σημαντική την επικοινωνία με ανωτέρους τους και δηλώνουν απολύτως ικανοποιημένοι με την επικοινωνία που έχουν με τον διευθυντή τους. Όσον αφορά στις συναδελφικές σχέσεις, απολύτως σημαντική θεωρείται και από τα δύο φύλα η βοήθεια που δέχονται από τους συναδέλφους τους. Επίσης, αρκετά ικανοποιημένοι δήλωσαν σε μεγάλο ποσοστό, άνδρες και γυναίκες συμμετέχοντες για την εργασιακή σχέση που έχουν αναπτύξει με τους συναδέλφους τους.
Συμπεράσματα:
Η επαγγελματική εξουθένωση εμφανίζεται σε μεγάλο ποσοστό των Επαγγελματιών Υγείας που συμμετείχαν, τόσο στο Δημόσιο όσο και στον Ιδιωτικό Τομέα. Εκφράζεται μέσω της συναισθηματικής εξάντλησης, της αποπροσωποποίησης και της αίσθησης έλλειψης προσωπικών επιτευγμάτων. Ένας πιθανός λόγος ύπαρξης της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι η φύση του επαγγέλματος σε συνδυασμό με τα επιβαρυμένα ωράρια, καθώς και με τους γρήγορους και αγχώδεις ρυθμούς με τους οποίους εξελίσσεται η καθημερινότητα όλων των εργαζομένων.
Λέξεις-κλειδιά:
Επαγγελματική Εξουθένωση, Επαγγελματικό Σύνδρομο Burnout, Επαγγελματικό Σύνδρομο Mobbing, Στρες, Άγχος, Επαγγελματικά Νοσήματα
