Μονάδα:
Κατεύθυνση Ιστορία της Ελληνικής και Ρωμαϊκής ΑρχαιότηταςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-02-18
Συγγραφέας:
Πουνέντης Σταύρος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Γιαννακόπουλος Νικόλαος, Αναπληρωτής Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ψωμά Σελήνη, Καθηγήτρια Αρχαίας Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ανεζίρη Σοφία, Επίκουρη Καθηγήτρια Αρχαίας Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η ισχύς του χρήματος σε περιόδους κρίσης: Οι Ρωμαίοι ως δανειστές του ελληνικού κόσμου κατά τον 1° αιώνα π.Χ.
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η ισχύς του χρήματος σε περιόδους κρίσης: Οι Ρωμαίοι ως δανειστές του ελληνικού κόσμου κατα τον 1° αιώνα π.Χ.
Περίληψη:
Ο δημόσιος δανεισμός αποτελεί ένα αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας του οικονομικού βίου. Όταν ένα κράτος αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες του από τα δημόσια έσοδα και την επιβληθείσα φορολογία, αναγκάζεται να καταφύγει στον δανεισμό. Οι ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας δεν αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα. Ιδιαίτερα κατά την ύστερη ρεπουμπλικανική περίοδο, τα ποικίλα προβλήματα του ρωμαϊκού κράτους δημιούργησαν συνθήκες οικονομικής ύφεσης, οι οποίες με τη σειρά τους επέφεραν αύξηση των δανειακών αναγκών των πόλεων αλλά και των βασιλείων. Η αδυναμία ή και η απροθυμία λόγω του υψηλού ρίσκου των τοπικών ελίτ να αναλάβουν τον ρόλο του δανειστή, οδήγησε στην αναζήτηση δανείων από τους Ρωμαίους οι οποίοι αποτελούσαν την κυρίαρχη κοινωνική ομάδα της εποχής.
Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελεί η μελέτη των δανείων που συνήφθησαν μεταξύ των κρατικών οντοτήτων του ελληνικού κόσμου και των Ρωμαίων κατά τον 1ο αιώνα π.Χ. Στην εισαγωγή παρουσιάζεται η προγενέστερη έρευνα και παράλληλα αναδεικνύονται οι βασικές πτυχές του ζητήματος, οι οποίες δεν έχουν διερευνηθεί από αυτήν. Στη συνέχεια εξετάζονται ορισμένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα δημοσίου δανεισμού στον ελληνορωμαϊκό κόσμο, μέχρι και τον 1ο αιώνα π.Χ., προκειμένου να καταστεί σαφές ότι τόσο οι ελληνικές πόλεις όσο και η άρχουσα τάξη της Ρώμης είχαν εξοικειωθεί με τις δανειοδοτικές δραστηριότητες. Τέλος, διερευνώνται οι παράγοντες που οδήγησαν στην κρίση του ρωμαϊκού κράτους κατά τον 1ο αιώνα π.Χ. τόσο στο εσωτερικό της ιταλικής χερσονήσου όσο και στην ελληνική ανατολή.
Στα επιμέρους κεφάλαια της εν λόγω μελέτης εξετάζονται ορισμένες από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις χορήγησης δανείων, όπως των negotiatorum Μάρκου και Νουμέριου Κλοάτιου στο Γύθειο, του argentarii Αουφίδιου Βάσσου στην Τήνο, του ιππέα Rabirii Postumi στον βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίο ΙΒ΄ Αυλητή και του πανίσχυρου μέλους της συγκλητικής τάξης Ιούνιου Βρούτου στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Τα δάνεια προσεγγίζονται με βάση τρεις διαφορετικές πτυχές. Διερευνάται η κοινωνική θέση αλλά και η ιδιότητα των δανειστών, ώστε να διαπιστωθούν με μεγαλύτερη ασφάλεια τα κίνητρα που τους ώθησαν στη χορήγηση των δανείων. Παράλληλα σκιαγραφώνται οι δανειακές συμβάσεις από τη σκοπιά των δανειζόμενων πόλεων. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζεται η εσωτερική τους κατάσταση και διερευνάται σε ποιο βαθμό είναι υπεύθυνη για τη λήψη των δανείων, αλλά και πώς συνέβαλε στη διαμόρφωση της στάσης τους απέναντι στους δανειστές τους. Τέλος, διαπιστώνεται αν και κατά πόσον τα δάνεια αξιοποιήθηκαν από πολιτικά πρόσωπα της κεντρικής πολιτικής σκηνής στο πλαίσιο του ανταγωνισμού μεταξύ των μελών της ρωμαϊκής αριστοκρατίας.
Συμπερασματικά, ο δημόσιος δανεισμός αποτελεί μια σημαντική έκφανση της δύναμης του χρήματος να διαμορφώνει και να συντηρεί σχέσεις μεταξύ διαφόρων πολιτικών και κοινωνικών ομάδων, τόσο σε επίπεδο πόλης όσο και σε επίπεδο imperium. Εν τέλει, ίσως θα ήταν προτιμότερο να μην νοείται απλώς ως μια οικονομική δραστηριότητα, καθώς αγγίζει βασικούς θεσμούς του ελληνορωμαϊκού κόσμου όπως ο ευεργετισμός, η πατρωνία και η επαρχιακή διοίκηση. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, η εξυπηρέτηση ή μη ενός δανείου μπορεί να αποτελέσει αφορμή για την αναδιαμόρφωση ή ακόμα και την υπονόμευση των πολιτικών που διαμορφώνει η κεντρική εξουσία. Οι καταλυτικές αυτές λειτουργίες καθιστούν τον δανεισμό αναπόσπαστο τμήμα της φυσιογνωμίας του ρωμαϊκού κράτους.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Ιστορία
Λέξεις-κλειδιά:
Δημόσιος δανεισμός, χρέος, οικονομική ύφεση, ρωμαϊκο κράτος, ελληνικές πόλεις, ύστερη ελληνιστική περίοδος
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
683
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
pounentis-thesis.pdf
1 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
